(Baonghean) - Từ ngàn xưa, vùng đất Nghĩa Đàn đã là một trong những cái "nôi" của người Việt cổ. Trong sự tiếp biến của lịch sử, cùng với người bản địa, trên địa bàn Nghĩa Đàn xuất hiện thêm các cộng đồng cư dân mới, trong đó đáng kể nhất là đồng bào dân tộc Thổ, Thái di cư từ các địa phương khác đến và người Kinh từ miền xuôi lên sinh sống, lập nghiệp.
Lãnh đạo huyện Nghĩa Đàn tham quan dây chuyền sản xuất gỗ thanh tại Nhà máy gỗ MDF Nghĩa Đàn. |
Một sự kiện quan trọng của Nghĩa Đàn là tháng 10/1930, tại hang Rú Ấm, xã Thọ Lộc (nay thuộc xã Nghĩa Đức), đồng chí Võ Nguyên Hiến - cán bộ của Tỉnh ủy (sau này là Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An) đã tổ chức cuộc họp bàn thành lập chi bộ đảng gồm 5 đảng viên của 2 xã Thọ Lộc và Cự Lâm. Đây là một trong những chi bộ đảng được thành lập đầu tiên ở các huyện miền núi Nghệ An. Ngay sau khi thành lập, chi bộ và sau này là đảng bộ (được thành lập tháng 4/1931) đã lãnh đạo nhân dân đấu tranh trong các cao trào cách mạng, đóng góp vào sự nghiệp thắng lợi chung, đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Một góc cụm trang trại số 1 thuộc tập đoàn sữa TH. |
Nghĩa Đàn được Trung ương và tỉnh Nghệ An xác định là huyện có vị trí chiến lược quan trọng khi bước vào thời kỳ xây dựng CNXH ở miền Bắc và là hậu phương lớn cùng tiền tuyến miền Nam đánh Mỹ. Nhiều nông trường, nhà máy được thành lập ở Nghĩa Đàn, trở thành mô hình sản xuất tiên tiến, khai phá và khơi dậy tiềm năng của vùng đất đỏ bazan, tạo ra hàng hóa lớn phục vụ xuất khẩu và chi viện cho miền Nam. Cán bộ, đảng viên Nghĩa Đàn đã làm nòng cốt trong mọi phong trào sản xuất, chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Trong cuộc trường kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã có 1.602 người con của Nghĩa Đàn anh dũng hy sinh, có 1.978 thương binh, bệnh binh để lại một phần xương máu trên các chiến trường và nhiều người bị nhiễm chất độc da cam/dioxin.
Từ khi thành lập đến nay, bản đồ Nghĩa Đàn đã nhiều lần được điều chỉnh. Ngày 19/4/1963, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định 52/CP cắt 10 xã của huyện Nghĩa Đàn để thành lập huyện Tân Kỳ và 3 xã cho huyện Quỳ Hợp. Năm 1995, thực hiện Nghị định 83/CP ngày 25/11/1995 của Chính phủ, Nghĩa Đàn thành lập thêm 8 xã mới từ 5 thị trấn nông trường quốc doanh. Năm 2008, huyện Nghĩa Đàn tiếp tục chia tách địa giới hành chính để thành lập thị xã Thái Hòa. Đến nay, huyện Nghĩa Đàn có 25 xã, thị trấn.
Khu hành chính huyện Nghĩa Đàn. |