Chộn rộn Tết Độc lập vùng cao

(Baonghean) - “Sắp đến tết Mồng Hai rồi”, “Ít bữa nữa là tết Độc Lập!...”. Đó là những câu nói cửa miệng của trẻ vùng cao với một niềm háo hức. Mà đâu chỉ con trẻ, Người lớn ở vùng cao xứ Nghệ cũng một tâm trạng chộn rộn đón ngày Quốc Khánh của đất nước (2/9) như thế. 

Từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, khai sinh một Việt Nam mới đến nay, một sinh hoạt văn hóa tinh thần dần trở thành một thứ bản sắc của người vùng cao. Đó là Tết Độc lập. Cữ này thường là lúc nông nhàn. Lúa rẫy, lúa ruộng đều đã làm cỏ xong và đang kỳ đẻ nhánh. Khoảng gần 2 tháng nữa mới đến mùa gặt lúa. 

Vui hội vùng cao.Ảnh: Trọng Sách
Vui hội vùng cao. Ảnh: Trọng Sách

Đối với cộng đồng người Thái ở miền Tây Nghệ An, Tết Độc lập là một dịp vui lớn. Ngày này, phần lễ không phải là điều quan trọng. Nhiều dòng họ chỉ mổ gà ăn mừng nhưng không cúng tổ tiên. Có những dòng họ chỉ đặt mâm lên bàn thờ tổ tiên để “báo cáo” về sự kiện đặc biệt trong nhà rồi vào cuộc vui. Dẫu vậy thì ngày Tết Độc lập cũng là dịp để anh em họ tộc ngồi lại với nhau chung mâm cơm. Từ đó mối thâm tình họ hàng, làng bản thêm được cố kết.

Ngày Tết Độc lập thường được chuẩn bị một cách đơn giản. Nhà nào kinh tế khấm khá có thể mổ con lợn nhỏ cốt để khao họ hàng với 1 vò rượu cần. Phần lớn các gia đình chỉ mổ 1, 2 con gà để những thành viên sum họp chung vui. Sau bữa cơm Tết, người ta cũng chỉ nghỉ ngơi, hội hè trong một buổi sáng rồi lại bước vào những công việc ngày thường. Dẫu chỉ là một bữa tiệc nhỏ, nhưng không khí thiêng liêng ngày độc lập vẫn khiến người ta gợi nhớ…

Chẳng hiểu sao cứ vào buổi sáng ngày Tết Độc lập khí trời lại thường mát dịu pha chút se se lạnh gió Thu. Thắp nén hương thơm lên bàn thờ tổ tiên chợt thấy thiêng liêng và nhẹ nhõm. Đó là một bầu không khí đặc biệt khiến ngày Tết Độc lập như một dấu ấn tốt đẹp của một năm. Sau lễ này là những lễ hội mùa Thu khác của người trồng lúa rẫy. Đó là lễ cúng rẫy, lễ mừng cơm mới.

Người Thái ở Quế Phong có tục đón Tết Độc lập khá nhộn nhịp. Dịp này, làng bản thường góp rượu cần về cùng nhau chung vui. Không khí lễ hội thực sự xuất hiện khi tiếng cồng chiêng nổi lên và những điệu múa xòe uyển chuyển như muốn níu chân khách vãng lai.

Chọi bò trong ngày Tết Độc lập do đồng bào Mông, bản Sơn Hà (xã Tà Cạ, Kỳ Sơn) tổ chức. Ảnh: Hồ Phương
Chọi bò trong ngày Tết Độc lập do đồng bào Mông, bản Sơn Hà (xã Tà Cạ, Kỳ Sơn) tổ chức. Ảnh: Hồ Phương

Người Khơ mú là cộng đồng đông đảo ở huyện miền núi Kỳ Sơn. Từ ngày có độc lập tự do, cộng đồng này cũng tổ chức lễ mừng ngày Quốc khánh. Người Khơ mú cũng gọi đó là Tết Độc lập. Người ta chỉ đơn giản là ngồi chung nhau bên ché rượu cần để tận hưởng thời khắc kỷ niệm ngày đất nước thoát khỏi gông cùm nô lệ của phong kiến, thực dân.

Tết Độc lập cũng là lúc đã xong mùa làm cỏ rẫy. Người Mông ở các huyện miền núi Kỳ Sơn, Tương Dương, Quế Phong lại tổ chức ngày Tết Độc lập của mình. Cũng như quan điểm của người Thái, Khơ mú, Tết Độc lập chủ yếu là một dịp vui chứ không nặng nề phần nghi lễ.

Ở một số bản Mông thuộc huyện Kỳ Sơn, ngày Tết Độc lập người ta còn góp tiền mua bò để tổ chức chung vui. Nhà có điều kiện kinh tế khấm khá thì góp nhiều hơn nhà khó khăn. Dẫu góp nhiều hay ít thì ngày Tết Độc lập vẫn là cuộc vui trọn vẹn của cả cộng đồng. Từ sáng sớm, người ta đã dậy mổ bò để chuẩn bị cho bữa tiệc của cả bản.

Trong cuộc vui, người ta mời nhau chén rượu ngô, món thịt bò luộc và đâu đó một điệu hát vang lên bên mâm tiệc. Bên con dốc trước nhà, trên những bãi đất bằng phẳng nhỏ nhoi, những thiếu nữ với trang phục truyền thống với những màu sắc sặc sỡ mở hội ném pao. Cuộc vui cũng chỉ diễn ra chỉ trong một ngày chứ không kéo dài đến nửa tháng như Tết Nguyên đán.

Dẫu vậy thì ngày Tết Độc lập cũng không thể thiếu những trận đấu bò. Điều này đã trở thành thông lệ trong dịp lễ hội của cộng đồng người Mông.

Vui hội mùa Xuân. Ảnh: Trọng Sách
Vui hội chọi gà. Ảnh: Trọng Sách

Ngày nay, vào dịp Tết Độc lập, con trai Mông còn rủ nhau ra tận Mộc Châu (Sơn La), hay Điện Biên, Lai Châu để “bắt” vợ. Gọi là “bắt” vậy thôi, nhưng kỳ thực đó là những chuyến đi tìm bạn đời. Nếu kết quả tốt, thì cuối năm, vào mùa lúa rẫy sẽ có những đám cưới diễn ra trong không khí vui tươi và những ngày Đông vùng cao thêm ấm cúng.

Hữu Vi

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.