Kỳ lạ tục kiêng kỵ trong nghề dệt thổ cẩm ở Kỳ Sơn
(Baonghean.vn) - Một tháng 4 ngày, hàng trăm khung cửi dệt thổ cẩm ở bản Xốp Thập (xã Hữu Lập - Kỳ Sơn) không có một bóng người vì tục kiêng kỵ của bản làng.
Chúng tôi đặt chân đến bản Xốp Thập (xã Hữu Lập - Kỳ Sơn) vào một ngày trời mưa phùn. Bên mái hiên nhà sàn, các mẹ, các chị tụ tập nói chuyện rôm rả. Cánh đàn ông cũng rỗi rãi quanh ấm nước chè tâm sự chuyện mùa màng nương rẫy. Cuộc sống dường như chậm lại trong cơn mưa phùn rả rích của tháng Năm. Hôm ấy đúng vào ngày 22 âm lịch.
Người dân bản Xốp Thập (xã Hữu Lập - Kỳ Sơn) không được dệt cửi vào ngày kiêng kỵ. Ảnh: Đào Thọ
Quan sát thấy các khung cửi đang dở dang với những tấm thổ cẩm màu sắc sặc sỡ, chúng tôi thực sự ngạc nhiên. Khi đem thắc mắc này hỏi lại thì chị Kha Phôm Ma - chi hội trưởng phụ nữ bản Xốp Thập cười nói: “Ngày kiêng mà, có ai được làm việc đâu. Cứ mỗi tháng có 4 ngày mọi người phải kiêng kỵ không được dệt thổ cẩm và lên nương phát rẫy”.
Phụ nữ bản Xốp Thập ngồi chơi bên hiên nhà vì không được dệt thổ cẩm vào ngày kiêng kỵ. Ảnh: Đào Thọ
Bản Xốp Thập có nghề dệt thổ cẩm truyền thống lâu đời trên mảnh đất biên viễn huyện Kỳ Sơn. Nơi đây tập trung 100% người Thái sinh sống. Toàn bản có 105 hộ thì tất cả đều tham gia dệt thổ cẩm. Trung bình mỗi nhà có đến 2 khung cửi và cho thu nhập bình quân 3 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, theo chị Kha Phôm Ma, vào các ngày mùng 7,15,22,30 (âm lịch) hàng tháng, phụ nữ trong bản không được ngồi vào khung cửi, đàn ông không được lên nương phát rẫy. Tục kiêng kỵ này đã có từ thời xa xưa và không ai được phép làm trái.
Những ngày này, bên khung cửi chỉ có đám trẻ chơi đùa. Ảnh: Đào Thọ
Tò mò chúng tôi đến gặp già làng Lương Tểnh Phút để tìm hiểu rõ điều này. Ông Lương Tểnh Phút năm nay tuổi đã ngoại lục tuần nhưng giọng nói còn sang sảng. Ông cho hay, tục kiêng kỵ này chỉ dành riêng cho 4 ngày âm lịch trong tháng, còn những ngày khác thì mọi người vẫn làm việc bình thường. Việc này có từ thời xa xưa khi người Thái khăng đến định cư lập nghiệp ở mảnh đất Hữu Lập.
Những tấm thổ cẩm màu sắc sặc sỡ của phụ nữ bản Xốp Thập. Ảnh: Đào Thọ
Theo lời ông kể thì từ thời cha ông, khi bắt đầu có nghề dệt thổ cẩm, vào các ngày trên, người Thái khăng cứ ngồi vào khung cửi là bị ốm đau, có làm ra được sản phẩm mang đi bán cũng không bán được, có khi còn mất mát nhiều hơn. Lên nương phát rẫy thì chặt phải tay chân hay bị thú rừng tấn công. Từ đó, bản làng đặt ra tục kiêng kỵ trong các ngày ấy không ai được làm việc. Tuy nhiên sau này vì cuộc sống mưu sinh nên việc không đi phát rẫy cũng dần được loại bỏ, còn dệt thổ cẩm thì phải tuyệt đối kiêng kỵ.
Có thể thấy rằng, tục kiêng kỵ của người Thái khăng ở bản Xốp Thập tuy có nhiều nét mang màu sắc tâm linh nhưng chính điều đó đã làm nên bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc này ở miền Tây xứ Nghệ.
(Baonghean.vn) - Tháng 8, 9 âm lịch là mùa thu hoạch lúa rẫy ở miền núi Nghệ An. Đây là thời điểm vui nhất trong năm và cũng gắn liền với nỗi nhọc nhằn của nông dân vùng cao.
(Baonghean.vn) - Mường Chiềng Ngam, nay thuộc xã Châu Tiến và một phần của Châu Bính, huyện Quỳ Châu. Từ hàng trăm năm trước, người Thái đã định cư trên mảnh đất này và lập nên mường của mình...
(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.
(Baonghean.vn) - Ở miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.
(Baonghean.vn) - Bằng sự cần cù, khéo léo, sáng tạo, những người gắn bó với nghề truyền thống ở huyện miền núi rẻo cao Tương Dương đang tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho gia đình...
(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.
(Baonghean.vn) - Bộ trưởng Lê Minh Hoan gửi thông điệp đến đội ngũ cán bộ lãnh đạo huyện Kỳ Sơn cần có khát vọng, tìm kiếm những điều mới mẻ, phải phát huy và huy động nội lực để khắc phục, biến khó khăn thành thuận lợi, lợi thế, tài nguyên của địa phương.
(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.
(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.
(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.
(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.
(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.
(Baonghean.vn) - Những ngày này, nền nhiệt ngoài trời lên đến 40 độ C, nhưng bà con nông dân bản Phương Tiến 1, xã Tiền Phong (Quế Phong) vẫn cùng nhau vượt sông thu hoạch lúa.
(Baonghean.vn) - Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
(Baonghean.vn) - Sáng 03/3, tại xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn (Nghệ An), Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn Thương tín (Sacombank) phối hợp với huyện Kỳ Sơn tổ chức khánh thành và bàn giao cầu dân sinh và trao quà cho các hộ nghèo xã Na Ngoi.
(Baonghean.vn) - Những ngày Tết Nguyên đán, người Thái ở miền Tây xứ Nghệ lại quây quần để chuẩn bị nhiều món ăn hấp dẫn cúng tổ tiên và thết đãi khách, họ hàng, con cháu. Trong đó, phải kể đến là những món ăn từ cá rất bổ dưỡng và cũng rất dân dã.
(Baonghean.vn) - Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
(Baonghean.vn) - Cũng như các đồng bào dân tộc thiểu số khác, đồng bào dân tộc Mông ở miền Tây Nghệ An cũng có nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn, cuốn hút trong những ngày Tết.
(Baonghean.vn) - Thủ tướng Chính phủ vừa có ý kiến về việc điều chỉnh, bổ sung hạng mục và gia hạn thời gian thực hiện Dự án khẩn cấp xử lý sự cố sạt lở đất tại khu vực khối 4 thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An.
(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
(Baonghean) - Họ là những người thợ thủ công khéo tay với các nghề dệt may, thêu thùa, tạo ra những sản phẩm đặc sắc như áo váy, đồ thổ cẩm... Và họ cũng là những nghệ nhân không chuyên của những điệu múa nổi tiếng như nhảy sạp, múa xòe, hay hát những bài dân ca truyền thống.
(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
(Baonghean) - Vừa qua, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Nghị quyết phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
(Baonghean.vn) - Kỳ Sơn là huyện miền núi nằm ở phía Tây tỉnh Nghệ An, có đường biên giới với nước bạn Lào dài 203 km. Nơi đây được nhiều người đi phượt xem là điểm đến lý thú, với không gian núi rừng khoáng đạt, cảnh sắc thiên nhiên kỳ vĩ và nhiều góc check-in đẹp mê hồn.
(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.