Bản mới bên dòng Nậm Nơn

(Baonghean) - Một bản mới đang hình thành bên dòng Nậm Nơn thơ mộng. 63 ngôi nhà sàn đang được dựng thuộc dự án di giãn dân cư theo chủ trương của tỉnh. Nhiều hộ dân sẽ được đón tết Mậu Tuất dưới mái nhà sàn mới. Mà hơn thế nữa, họ được giải thoát khỏi cảnh sống luôn nơm nớp lo âu bởi mối nguy sạt lở.

Đợt gió mùa chóng qua và những ngày nắng lại đến với thượng nguồn sông Nậm Nơn. Chẳng phải chờ đến khi nghe ông chủ tịch xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn nói ra tôi mới biết, vùng đất này mùa đông thường ấm áp hơn nơi khác. Thế mà chỉ cách đó một quãng dốc dài chừng chục cây số là cổng trời Mường Lống quanh năm gió hú. Mới tháng 10 đã lạnh thấu xương. Xuống đến Xốp Tụ, bản đầu tiên của xã Mỹ Lý tôi đã phải cởi bỏ áo ấm. Mấy cô sơn nữ diện áo cộc tay phóng xe máy nhanh như tên bắn trên những quãng dốc quanh co như rắn lượn từ ngã ba Xốp Tụ đến bản Hòa Lý cách đó 3km.

Dựng nhà sàn ở bản Hòa Lý, xã Mỹ Lý (Kỳ Sơn). Ảnh: Hữu Vi
Dựng nhà sàn ở bản Hòa Lý, xã Mỹ Lý (Kỳ Sơn). Ảnh: Hữu Vi

Tôi từng vài lần ghé thăm bản Hòa Lý và nhận thấy cách cư trú của bản Thái này có phần lạ lẫm. Nhà cửa san sát như một khu phố. Hơn 170 ngôi nhà quy tụ trong một không gian chật hẹp trên triền núi. Sau này, qua lời kể của già bản Vi Văn Doanh từng nhiều năm làm bí thư chi bộ tôi mới biết rằng từ xa xưa người Thái ở vùng biên giới đã có tập quán cư trú quần tụ như vậy. Trước kia, bản làng luôn phải đối mặt với những mối nguy từ các toán phỉ có thể xuất hiện bất thần giết hại dân lành. Hổ báo cũng nhiều vô kể. Khi đói rừng, chúng sẵn sàng vào bản cõng lợn ra rừng giữa ban ngày. 

Bây giờ không còn bóng dáng của phỉ cũng như thú dữ, dân bản cũng nhận thấy sự bất cập trong việc cư trú dày đặc dọc sông suối, vừa khó bề phát triển kinh tế, lại thường xuyên đối mặt với sạt lở đất đá. Trong đợt mưa lũ hồi tháng 7, có một hộ dân trong bản bị một tảng đá lớn từ trên núi lăn xuống nhà. May mắn là người vẫn an toàn. Nhiều nhà cũng muốn chuyển đi chỗ khác nhưng phần lớn đều là hộ nghèo, không đủ tiền mua đất, làm nhà mới.

Và rồi dịp may cũng đến!

Sau câu chào, ông Lô Văn Liệu đã bảo tôi, sáng sớm mai Hòa Lý dựng 12 ngôi nhà sàn. Nếu có thời gian thì ở lại chung vui mừng nhà mới với bà con. Ông chủ tịch xã thông tin rằng sở dĩ bàn Hòa Lý dựng nhiều nhà sàn vậy là vì mới đây tỉnh nhà có chủ trương di giãn dân ở những địa bàn đồi núi đông đúc lại có nguy cơ sạt lở và Hòa Lý là một trong những bản thuộc chương trình dự án.

Toàn bản có trên 170 hộ thì có 63 hộ được di dời. Trước đó một lô đất ngay cạnh Quốc lộ 16 đã được quy hoạch để di giãn dân. Mỗi hộ di dời đều đã được chia một lô đất để làm nhà, có một phần đất vườn liền kề. Nhà cửa sẽ được bố trí theo hàng lối ngăn nắp như những dãy phố.Trước đó đã có một số nhà dựng xong nhà tại nơi ở mới. Trong đợt này dự định ban đầu là sẽ dựng xong 18 nhà. Nhưng rồi dân bản sợ thiếu nhân lực nên rút xuống còn 12 nhà. Tất cả đều là nhà sàn truyền thống của người Thái. Thợ dựng nhà chủ yếu đến từ các địa bàn như Nam Đàn, Thanh Chương. Chỉ có một số ít thợ là người bản địa.

Từ 1 giờ sáng, ông Vi Hải Phòng đã có mặt tại vị trí dựng nhà của anh con trai. Là người hiểu biết về phong tục dựng nhà sàn nên ông đã định đó sẽ là thời điểm để bắt đầu dựng nhà. Sau một tiếng ới gọi, hàng chục người chờ sẵn từ trước đã vào vị trí.  Trước đó, xà hại đã được lắp vào cột thành từng vì nhà. 4 sợi thừng được buộc chắc chắn vào cột và 2 thanh hạ.

Theo sự chỉ huy của ông Phòng, mỗi sợi dây có từ 8 - 10 người cùng kéo. Sau tiếng hô: “Hai, ba, nào!”, đoàn người lập tức kéo căng sợi dây. Tiếng hò reo như sấm dậy xé tan màn đêm tăm tối. Chỉ một lúc sau, vì nhà đầu tiên được kéo lên. Xong vì đầu tiên vào đúng giờ lành, mỗi người có thể nghỉ ngơi chờ trời sáng mới tiếp tục công việc. Dẫu vậy, chẳng có một ai nghỉ tay. Ai nấy đều háo hức chờ đợi ngày dựng nhà.

Dưới ánh lửa và ánh đèn pin loang loáng, hàng chục vì nhà được cả trăm người kéo tay dựng lên trong đêm tối. Lực lượng dân quân xã cùng những chiến sỹ của Đồn Biên phòng Mỹ Lý cũng được huy động để giúp dân dựng nhà. Không khí khẩn trương kéo dài suốt đêm. Đến hết buổi sáng 12 ngôi nhà đã được dựng xong.

Khớp nối xà vào cột nhà. Ảnh: Hữu Vi
Khớp nối xà vào cột nhà. Ảnh: Hữu Vi

Do còn phải đôn đốc công việc chung nên phải đến 5 giờ sáng, anh Vi Văn Trọng - Trưởng bản Hòa Lý mới bắt đầu dựng nhà của mình. Trong đợt di giãn dân này, cả anh và bí thư chi bộ Vi Văn Hợi đều phải dời nhà. Anh Trọng chia sẻ: Khi nhận được chủ trương từ trên, người dân rất đồng tình ủng hộ. Nơi ở mới chỉ cách bản cũ một con sông nên chẳng cần phải tách thành hai bản. Mỗi hộ dân tham gia dự án di dời được hỗ trợ 20 triệu đồng, được cấp đất ở, xây dựng đường bê tông. Chắc chắn sẽ khang trang và an toàn hơn nơi ở cũ. Sẽ còn phải mất từ 2, 3 đợt dựng nhà như hôm nay nữa mới dựng xong 63 ngôi nhà thuộc diện di dời ở bản Hòa Lý. 

Điều khiến bà con phấn khởi là họ được lựa chọn làm nhà theo ý thích của gia đình. Nơi ở mới thuận tiện về giao thông lại có vườn để trồng rau và chăn nuôi. Ông Lữ Văn Bảy - Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Lý cũng là một trong những hộ di dời bày tỏ niềm hy vọng: “Đời sống của bà con sẽ khá hơn khi không còn phải lo lắng về chốn ở”.

Rồi đây bên con sông Nậm Nơn sẽ có thêm một bản mới được hình thành.  Với những hộ dân đã trải qua nỗi lo mất an toàn về nhà cửa trong nhiều năm thì dự án di giãn dân cư này chẳng khác nào một sự giải phóng. Ông Vi Hải Phòng cho hay, với số tiền 20 triệu đồng thì chưa đủ trả công thợ làm nhà. Gia đình đã phải bỏ thêm 60 triệu đồng nữa để làm nhà cho con trai. Thế nhưng, điều đó cũng chẳng phải là vấn đề lớn. Một nơi ở an toàn vốn dĩ là niềm mơ ước của bản thân ông và những người đã và đang đối diện với nguy cơ sạt lở ở miền núi cao.

“Ít bữa nữa lại lên ăn mừng nhà mới với dân bản nhé” - trước khi chia tay, ông Phòng còn dặn tôi như vậy.

Hữu Vi

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.