Hoàng đế Quang Trung - Vị tướng "bách chiến bách thắng"

(Baonghean) - Nguyễn Huệ (1753 - 1792) tức Quang Trung Hoàng đế, là vị hoàng đế thứ hai của nhà Tây Sơn, sau Thái đức Hoàng đế Nguyễn Nhạc. Ngoài võ công hiển hách, ông còn là một trong những nhà lãnh đạo chính trị tài giỏi với nhiều cải cách xây dựng đất nước, nhà quân sự xuất sắc trong lịch sử Việt Nam.

Nguyễn Huệ - Quang Trung sinh năm Quý Dậu 1753, tổ tiên của ông vốn là họ Hồ quê ở Hưng Nguyên, Nghệ An; sau vào Quy Nhơn đổi sang họ Nguyễn. Chứng kiến tình cảnh hai tập đoàn phong kiến Trịnh - Nguyễn phân tranh, Bắc - Nam bị chia cắt, dân tình cơ cực, đất nước lầm than, năm 1771 ông cùng các anh em ruột là Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ phất cờ khởi nghĩa tại đất Tây Sơn (Bình Định).

Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ được lưu truyền là những người rất giỏi võ nghệ và khai sáng ra một số võ phái Bình Định. Nguyễn Huệ khai sáng Yến Phi quyền, Nguyễn Lữ sáng tạo ra Hùng Kê quyền. Và cả ba anh em sáng tạo ra Độc Lư thương. Ba anh em họ - tức Tây Sơn tam kiệt có vai trò rất lớn cho sự hình thành và phát triển võ phái Tây Sơn Bình Định. Họ không những là người sáng tạo ra các võ phái mà còn là những người cải cách các bài quyền, bài binh khí để truyền dạy cho ba quân trong giai đoạn đầu khởi nghĩa.

Phong cảnh đền thờ Vua Quang Trung (núi Dũng Quyết TP. Vinh). Ảnh: Sỹ Minh
Phong cảnh đền thờ Vua Quang Trung (núi Dũng Quyết TP. Vinh). Ảnh: Sỹ Minh

Năm Tân Mão (1771), Nguyễn Nhạc cất binh khởi nghĩa, xây dựng căn cứ chống chính quyền tại Tây Sơn (Bình Định). Trong giai đoạn xây dựng thế lực, Nguyễn Huệ đã giúp Nguyễn Nhạc xây dựng kinh tế và huấn luyện quân sự. Sau 2  năm khởi nghĩa, vào năm Quý Tỵ (1773), anh em Nguyễn Huệ hạ được thành Quy Nhơn. Từ đó, quân Tây Sơn đánh ra các vùng lân cận. Đến cuối năm 1773, họ kiểm soát được từ Quy Nhơn ra đến Bình Thuận. Đoàn quân “bách chiến bách thắng” này đã làm suy yếu chính quyền chúa Nguyễn. Lúc bấy giờ, Nguyễn Huệ mới tròn 20 tuổi, ông được Nguyễn Nhạc cử làm chủ tướng mang quân vào Nam. Từ đây, con đường binh nghiệp và tài năng của Nguyễn Huệ càng được khẳng định.

Những chiến dịch tấn công Gia Định (TP. Hồ Chí Minh bây giờ) của quân Tây Sơn đều là những chiến dịch lớn. Đặc biệt, trận đánh năm Đinh Dậu (1777) tiêu diệt chính quyền chúa Nguyễn ở đàng trong đã ghi dấu ấn đậm nét của ba anh em Nguyễn Huệ. Năm Mậu Tuất (1778), Nguyễn Nhạc lên ngôi hoàng đế, lấy hiệu là Thái Đức. Ngay lập tức, Nguyễn Huệ được phong là Long Nhượng tướng quân. Lúc bấy giờ, Nguyễn Ánh cũng được nhà Nguyễn phong làm chúa (1762 - 1820) và đem quân chiếm lại Gia Định.

Từ đền Vua Quang Trung, du khách phóng tầm mắt sang bên trái sẽ thấy dòng sông Lam như một dải lụa mềm.
Từ đền Vua Quang Trung, du khách phóng tầm mắt sang bên trái sẽ thấy dòng sông Lam như một dải lụa mềm.

Đến tháng 3/1782, Nguyễn Huệ cùng Nguyễn Nhạc mang quân thủy bộ Nam tiến, phá tan quân Nguyễn. Nguyễn Ánh bỏ chạy về Hậu Giang, sau đó chạy ra Hà Tiên rồi lẩn trốn tại đảo Phú Quốc. Bị quân Tây Sơn truy kích, cuối cùng Nguyễn Ánh chạy sang Xiêm cầu viện. Nguyễn Huệ đã cho bố trí trận địa và nhử cho quân Xiêm đến Rạch Gầm – Xoài Mút (ở phía trên TP. Mỹ Tho) để đánh một trận lớn tiêu diệt quân Xiêm. Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút của quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy khiến quân Xiêm khiếp đảm. Từ đó, họ “sợ Tây Sơn như sợ cọp”.

Trong khi đó ở Bắc Hà, chúa Trịnh ngày càng suy yếu, Nguyễn Nhạc quyết định đánh chiếm Phú Xuân (Huế). Năm Bính Ngọ (1786), Nguyễn Huệ được cử làm tổng chỉ huy đem quân ra Bắc tiêu diệt quân chúa Trịnh. Tháng 4 năm Mậu Thân (1788), Vua Lê Chiêu Thống bỏ kinh đô sống lưu vong. Nguyễn Huệ lại đem quân ra Bắc lần thứ 2 tiêu diệt Vũ Văn Nhậm, sau đó Nguyễn Huệ rút quân về Phú Xuân.

Vua nhà Lê lúc này là Lê Chiêu Thống chạy sang nhà Thanh cầu cứu. Lập tức Càn Long (1711 - 1799) sai Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn quân vượt ải Nam Quan tiến vào Đại Việt. Trước tình hình trên, Nguyễn Huệ quyết định lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung. Ông cất quân ra Bắc tiêu diệt gọn quân Thanh xâm lược trong đầu năm Tết Kỷ Dậu (1789).

Đến ngày 29/7 năm Nhâm Tý (1792), Hoàng đế Quang Trung đột ngột qua đời, hưởng dương 40 tuổi. Sự ra đi của Nguyễn Huệ là một tổn thất không thể bù đắp cho nhà Tây Sơn. Cơ nghiệp ông để lại không có người thừa kế xứng đáng bảo tồn nên đã nhanh chóng mất về tay Nguyễn Ánh.

P.V

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.