Sáng tỏ vai trò của cộng đồng Thái - Kadai

(Baonghean) - Hội nghị Quốc gia về Thái học với chủ đề 'Phát huy vai trò, bản sắc của cộng đồng các dân tộc Thái - Kadai trong hội nhập và phát triển bền vững' được tổ chức tại huyện Con Cuông từ 24 - 25/6.

Đây là hội nghị lần thứ VIII, năm 2017 được Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển - Đại học Quốc gia Hà Nội (VVNH&KHPT) phối hợp với tỉnh Nghệ An tổ chức.

Hội nghị đã thu hút được hơn 100 tác giả tham gia trong 86 báo cáo khoa học, là cơ hội để các nhà khoa học, các nhà quản lý cùng trao đổi, luận bàn, tiếp tục làm sáng tỏ những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống của cộng đồng Thái - Kadai ở Việt Nam gồm nhóm Tày - Thái (8 dân tộc: Tày, Thái,  Nùng, Sán Chay (Cao Lan – Sán Chỉ), Giáy, Lào, Lự, Bố Y) và nhóm Kadai (4 dân tộc: La Chí, La Ha, Cơ Lao,  Pu Péo), đồng thời đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử của các cộng đồng dân tộc này trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Vui mua sạp trong Ngày văn hóa các dân tộc. 	Ảnh: Cao Duy Thái
Vui múa sạp trong Ngày văn hóa các dân tộc. Ảnh: Cao Duy Thái

Hội nghị góp phần làm sáng tỏ vai trò, vị trí của cộng đồng Thái - Kadai Việt Nam trong cộng đồng dân tộc Việt Nam và cộng đồng Thái - Kadai trên thế giới, trong lịch sử và hiện tại và đề xuất các giải pháp nâng cao vai trò, vị trí của cộng đồng Thái - Kadai ở Việt Nam và trên thế giới. Đề xuất các chính sách và cơ chế đặc thù phục vụ cho mục tiêu phát triển đối với cộng đồng Thái - Kadai Việt Nam, trên quan điểm phát triển bền vững vùng Tây Bắc và cả nước, trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong mục tiêu chung phát triển ngành Thái học Việt Nam trong hội nhập khu vực, quốc tế trong thời gian tới.

Một trong các dân tộc ngữ hệ Thái - Kadai của cả nước nói chung, ở Nghệ An nói riêng, người Thái cũng là dân tộc ít người có dân số đông nhất trong cộng đồng các dân tộc ít người của tỉnh (có trên 324.000 người), có mặt ở 12 huyện, thị, thành trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Người Thái có những nét văn hóa đặc sắc, phong phú và đa dạng.

Người Thái là một trong những dân tộc có khả năng thổi vào tự nhiên một sức sống mới, khả năng ấy chính là chiều dày của văn hóa phát triển thành truyền thống. Trong giai đoạn hiện nay, việc bảo tồn và phát huy những giá trị bản sắc văn hoá dân tộc có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển và hội nhập của đất nước. Hội nghị Thái học được tổ chức tại Nghệ An - vùng đất còn lưu giữ nhiều bản sắc văn hóa của người Thái ở Việt Nam, tại mảnh đất này cách đây 6 thế kỷ đã làm nên lịch sử “miền Trà Lân trúc chẻ, tro bay”.

Cuộc hội tụ này là sự kiện có ý nghĩa chính trị quan trọng thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với việc giữ gìn những giá trị lịch sử và phát huy văn hóa truyền thống của cộng đồng Thái - Kadai Việt Nam, nhằm thể hiện sự tôn vinh văn hóa của một cộng đồng người giàu truyền thống, góp phần giới thiệu, quảng bá các giá trị văn hóa đặc sắc tới bạn bè trong nước và quốc tế.

Nghệ An là một tỉnh có diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước với 16.490,25  km2, vùng dân tộc miền núi 13.745 km2, chiếm 83% diện tích tự nhiên toàn tỉnh; dân số hơn 3,2 triệu người, vùng dân tộc miền núi có 1.197.628, người (chiếm 41%), trong đó đồng bào dân tộc thiểu số: 466.137 người, chiếm 15,2% dân số toàn tỉnh. Vùng đồng bào dân tộc thiểu số chủ yếu ở 12 huyện, thị; gồm 252 xã, 1.339 thôn, bản; 27 xã của 6 huyện biên giới tiếp giáp 419,5 km đường biên giới với nước bạn Lào. Là tỉnh có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng - an ninh bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, quốc gia.

Đồng bào Thái vùng cao Nghệ An vui hội khắc luống
Đồng bào Thái vùng cao Nghệ An vui hội khắc luống. Ảnh tư liệu

Nói đến Nghệ An là nói đến vùng đất hào kiệt; có núi, có sông, cảnh quan tươi đẹp, con người thân thiện, chan hòa với các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể đồ sộ, độc đáo và phong phú, đó là những giá trị vật chất cũng như tinh thần do bàn tay và khối óc. Sự đoàn kết của 6 dân tộc cùng chung sống sáng tạo nên và gìn giữ trong dòng chảy cuộc sống, là cái nôi của các điệu múa cồng, chiêng, lăm vông, xăng khan; nơi có các điệu hát lăm, xuối, khắp, nhuôn, tiếng sáo, tiếng đàn môi, thổ lộ tâm tình làm xao xuyến lòng người.

Sau hơn 30 năm đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Nghệ An đã nỗ lực, khắc phục khó khăn, phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội và quyết tâm thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị là: Xây dựng Nghệ An trở thành một tỉnh giàu của cả nước.

Kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển tương đối toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, các nguồn lực cho phát triển được thu hút và tăng cường nhiều hơn. GDP của tỉnh tăng bình quân 8%/năm, thu nhập bình quân đầu người đến nay đạt trên 28,54 triệu đồng, vùng miền núi hơn 23,0 triệu đồng; thu ngân sách năm 2016 đạt trên 11.000 tỷ đồng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực.

Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư xây dựng với tốc độ nhanh, nhất là: Hệ thống giao thông, điện, thông tin liên lạc, trường học, bệnh viện và các công trình phục vụ công cộng. Tỉnh đã tập trung đầu tư một số tuyến đường giao thông quan trọng trên địa bàn, đến nay đã có 100% các xã của các huyện miền núi có đường ô tô đến trung tâm; có 100% các xã miền núi có điện lưới quốc gia với 95% hộ gia đình được sử dụng điện. Bộ mặt nông thôn miền núi có nhiều khởi sắc và ngày càng phát triển.

Hy vọng Hội nghị toàn quốc về Thái học lần này là điểm nhấn quan trọng, điểm mốc đánh dấu bước chuyển hết sức quan trọng về chuyên môn, về khoa học của CTTHVN: Bước chuyển từ việc nghiên cứu, thảo luận về các vấn đề lịch sử, kinh tế, văn hóa trong xã hội truyền thống sang nghiên cứu, thảo luận các vấn đề của cuộc sống đương đại phục vụ cho sự nghiệp phát triển và phát triển bền vững từng cộng đồng, từng dân tộc, khu vực và đất nước. 

Việc Hội nghị Quốc gia về Thái học được phối hợp tổ chức tại các tỉnh, địa phương nói chung và Nghệ An nói riêng, là một chủ trương đúng và hiệu quả, thiết thực góp phần vào việc tôn vinh, bảo tồn, phát huy giá trị, di sản văn hóa của các tộc người ngữ hệ Thái - Kadai nói riêng và các dân tộc thiểu số Việt Nam nói chung; góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường ở các địa phương, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Lương Thanh Hải

(Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Nghệ An)

tin mới

Điểm tựa của những người phụ nữ vùng biển

Điểm tựa của những người phụ nữ vùng biển

(Baonghean.vn) - Thấu hiểu nỗi đau của những người vợ mất chồng, của con mất cha nơi biển lớn, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp tại vùng biển Quỳnh Lưu đã tích cực đồng hành với những người phụ nữ yếu thế, tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ, sẻ chia với những hoàn cảnh khó khăn.

Làng khoa bảng ở Nghệ An làm du lịch

Làng khoa bảng ở Nghệ An làm du lịch

(Baonghean.vn) - Hiếm có một vùng quê nào lại có nhiều người đỗ đạt thành danh và có nhiều di tích được xếp hạng như xã Quỳnh Đôi (Quỳnh Lưu). Nắm bắt lợi thế đó, gần đây địa phương này đã tiên phong phát triển du lịch, với những tour du lịch mang nhiều ý nghĩa.

Cùng Mường Chiêng Ngam vui hội Hang Bua

Cùng Mường Chiêng Ngam vui hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Lễ hội Hang Bua ở huyện Quỳ Châu là một sinh hoạt văn hóa tâm linh của cộng đồng người Thái phía Tây Bắc Nghệ An. Sinh hoạt văn hóa này cũng là không gian lưu giữ những nét truyền thống của cư dân bản địa vừa góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân địa phương

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.