Lúng túng trong khởi kiện nợ BHXH của tổ chức công đoàn

17/10/2016 17:22

(Baonghean) - Từ năm 2016, vai trò của tổ chức Công đoàn khi theo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi 2014) và Luật Công đoàn, việc khởi kiện doanh nghiệp nợ đọng BHXH được chuyển cho tổ chức công đoàn (trước đây đơn vị khởi kiện là BHXH). Tuy nhiên, qua hơn 9 tháng kể từ khi quy định này có hiệu lực, Nghệ An vẫn không có doanh nghiệp trốn đóng BHXH nào bị kiện ra tòa.

Hiện nay, tình trạng doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) khá phổ biến với tính chất ngày càng phức tạp, tình trạng nợ đọng kéo dài, có xu hướng tăng nhanh. Những năm qua, BHXH tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp để thu hồi nợ, bảo vệ quyền lợi cho người lao động, trong đó có việc khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH ra tòa.

Ông Ngô Ngọc Thanh - Trưởng phòng Khai thác và Thu hồi nợ (BHXH Nghệ An) cho biết: “Kể từ khi Luật BHXH cho phép cơ quan BHXH được quyền khởi kiện các đơn vị nợ BHXH ra tòa, có thể nói tình hình nợ đọng BHXH chuyển biến khả quan. Quy định về khởi kiện có tác dụng răn đe rất lớn, nhiều doanh nghiệp sợ bị khởi kiện sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh của công ty nên tích cực hơn trong việc thực hiện quy định của pháp luật về BHXH, BHYT.

Cán bô công đoàn tư vấn pháp luật cho công nhân, người lao động ở khu công nghiệp Bắc Vinh.

Ngoài việc khởi kiện các doanh nghiệp vi phạm về BHXH, thì các biện pháp khác đều không mấy hiệu quả. Đơn cử, việc phạt doanh nghiệp vi phạm hành chính mức phạt tối đa cũng chỉ 75 triệu đồng. Với mức phạt này, các doanh nghiệp thường chọn cách nộp phạt, bởi mức phạt quá thấp so với khoản tiền nợ BHXH phải nộp, thậm chí chây ỳ không thực hiện quyết định xử phạt hành chính”.

Tuy nhiên, từ 1/1/2016, Luật BHXH 2014 và Luật Công đoàn có hiệu lực thi hành, tổ chức công đoàn được trao quyền đại diện cho người lao động để khởi kiện ra toà án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Từ tháng 4/2016, tòa án nhân dân các cấp đã không thụ lý đơn khởi kiện của cơ quan BHXH, đồng thời ra quyết định đình chỉ các vụ án nợ đọng BHXH.

Cán bộ BHXH tỉnh đối thoại với công nhân về chính sách BHXH, BHYT tại Công ty Điện tử BSE.

Tuy nhiên, từ khi vai trò khởi kiện được chuyển giao, LĐLĐ tỉnh chưa khởi kiện được đơn vị nợ quỹ BHXH nào ra tòa. Giải thích về điều này, ông Nguyễn Chí Công - Trưởng Ban Chính sách pháp luật LĐLĐ tỉnh cho biết: “Để tổ chức công đoàn “danh chính ngôn thuận” đứng ra khởi kiện đơn vị nợ BHXH cần có quy trình chặt chẽ mới triển khai được. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn thi hành cụ thể từ Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nên chưa triển khai được.

Bên cạnh đó, Luật Tố tụng dân sự có hiệu lực từ ngày 1/7/2016 có những quy định về vai trò của tổ chức công đoàn trong việc khởi kiện, nhưng đến nay TAND Tối cao cũng chưa có văn bản hướng dẫn việc tiếp nhận vụ án kiện đòi BHXH từ tổ chức công đoàn”.

Theo thống kê, tổng số nợ BHXH tính hết 31/7/2016 trên địa bàn toàn tỉnh là 237.705 triệu đồng, chiếm tỷ lệ 5.47% tổng số phải thu. Trong đó, số nợ của 493 đơn vị nợ từ 3 tháng trở lên là 150.534 triệu đồng.

Có nhiều doanh nghiệp chây ỳ, có số nợ lớn như: Công ty CP Đầu tư và Xây dựng 24 (nợ 13 tháng với hơn 14,5 tỷ đồng); Tổng Công ty xây lắp dầu khí Nghệ An (nợ 13 tháng với hơn 10 tỷ đồng); Công ty CP 482 (nợ 13 tháng với số tiền hơn 8,2 tỷ đồng)…

Cũng theo ông Công, với khối lượng đơn vị cần khởi kiện do nợ BHXH quá lớn, thời gian theo đuổi các vụ kiện kéo dài và tốn kém, nếu dồn hết về cho tổ chức công đoàn thì sẽ rất khó.

Hơn nữa, lực lượng cán bộ công đoàn hiện cũng ít người nắm chắc quy định pháp luật liên quan đến thủ tục tố tụng, khởi kiện nên rất khó khăn khi chuẩn bị hồ sơ khởi kiện doanh nghiệp.

Thêm vào đó, trước đây, khi cơ quan BHXH kiện doanh nghiệp chỉ cần dựa vào số nợ, thời gian nợ còn hiện nay khi tổ chức công đoàn kiện doanh nghiệp nợ BHXH lại cần phải được người lao động ủy quyền. Nếu người lao động không biết về tình trạng nợ BHXH của doanh nghiệp, không ủy quyền, công đoàn cấp trên không nắm rõ về tình hình nợ BHXH của doanh nghiệp sẽ dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp nợ BHXH với số tiền lớn nhưng không ai đứng ra khởi kiện.

Trước những bất cập trong thực hiện quy định mới của Luật BHXH, các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh cần có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động./.

* Ông Lê Trường Giang - Giám đốc BHXH Nghệ An: “Thời gian tới cơ quan BHXH sẽ tích cực phối hợp với tổ chức công đoàn để thực thi quyền khởi kiện trong việc cung cấp cho tổ chức công đoàn về số liệu, thủ tục lập hồ sơ khởi kiện cũng như quy trình khởi kiện, thi hành án, nhằm mục đích thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN để giải quyết kịp thời quyền lợi chính đáng của người lao động.

Đồng thời, ngành thành lập tổ tư vấn hỗ trợ doanh nghiệp và người tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; chủ động tổ chức các buổi tập huấn, phổ biến Luật BHXH sửa đổi, gắn với đối thoại giữa cơ quan BHXH với các đơn vị sử dụng lao động về những vướng mắc trong quá trình triển khai luật...”

* Ông Nguyễn Tử Phương - Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh: “Việc trao quyền khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH cho tổ chức công đoàn là quy định phù hợp với tình hình mới, nâng cao vị thế của tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp, giúp tổ chức công đoàn có thêm cơ sở để bảo đảm thực hiện tốt vai trò đại diện cho tiếng nói, quyền lợi hợp pháp của người lao động.

Tuy gặp nhiều khó khăn trước mắt nhưng với phương châm bằng mọi cách phải bảo vệ người lao động, LĐLĐ tỉnh đang nỗ lực triển khai nhiều biện pháp để nâng chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn, đồng thời tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan để hoàn tất hướng dẫn thủ tục khởi kiện cho cán bộ công đoàn. Từ nay đến hết năm 2016, sẽ gấp rút hoàn tất hồ sơ để khởi kiện một số vụ vi phạm về pháp luật lao động”.

Minh Quân

TIN LIÊN QUAN
Danh sách các đơn vị nợ BHXH kéo dài trên địa bàn tỉnh Trao quyền khởi kiện nợ BHXH cho công đoàn: Những thách thức! Trốn đóng BHXH sẽ bị xử lý theo Bộ Luật Hình sự Phụ cấp đi lại cho nhân viên có phải đóng BHXH? Từ 2016, mức đóng BHXH có thêm phụ cấp lương