14 quy định mới áp dụng từ 1/1/2017

(Baonghean.vn) - Đồng thời với Bộ luật Dân sự 2015, Luật phí và lệ phí 2015, Luật Báo chí 2016… sẽ có hiệu lực từ 1-1-2017.

Tòa án không được từ chối yêu cầu giải quyết vụ, việc dân sự vì lý do chưa có điều luật

Bộ luật dân sự 2015 có điểm mới nổi bật nhất là “Tòa án không được từ chối yêu cầu giải quyết vụ, việc dân sự vì lý do chưa có điều luật”.

Quy định tiến bộ này nhằm xác định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc giải quyết mọi tranh chấp trong nhân dân, góp phần bảo đảm ổn định trật tự xã hội.

Trước đây, những tranh chấp về việc bốc mộ, chăm sóc mồ mả hoặc kiện đòi giấy tờ hành chính như sổ hộ khẩu... tòa án không thụ lý giải quyết vì cho rằng chưa có điều luật quy định.

Lãi suất cho vay 
theo thỏa thuận 
không quá 20%

Một điểm đáng lưu ý nữa là Bộ luật dân sự mới quy định mức trần lãi suất cho vay giữa các cá nhân với nhau là 20%/năm.

Ảnh minh họa.

Cụ thể, theo điều 468 bộ luật này, lãi suất vay do các bên thỏa thuận và không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn như đã nêu trên tại thời điểm trả nợ.

Bộ luật dân sự hiện hành (Bộ luật dân sự 2005) quy định lãi suất vay giữa các cá nhân do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng.

Báo chí không được tự ý quy kết tội danh

Theo Luật báo chí 2016, các hành vi mà báo chí bị nghiêm cấm là: thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; quy kết tội danh khi chưa có bản án của tòa án; thông tin ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường về thể chất và tinh thần của trẻ em.

Trong việc trả lời báo chí, điều 39 Luật báo chí 2016 quy định: “Người đứng đầu cơ quan báo chí có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trả lời vấn đề mà công dân nêu ra trên báo chí. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của người đứng đầu cơ quan báo chí, cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm trả lời trên báo chí”.

Ngoài ra, “trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được ý kiến, kiến nghị, phê bình, khiếu nại của tổ chức, công dân và tố cáo của công dân do cơ quan báo chí chuyển đến, người đứng đầu cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thông báo cho cơ quan báo chí biết biện pháp giải quyết.

Nếu quá thời hạn nêu trên mà không nhận được thông báo của cơ quan, tổ chức thì cơ quan báo chí có quyền chuyển ý kiến, kiến nghị, phê bình, khiếu nại, tố cáo của tổ chức, công dân đến cơ quan cấp cao hơn có thẩm quyền giải quyết hoặc đưa vấn đề đó lên báo chí”.

Những lỗi vi phạm giao thông phổ biến sẽ bị xử phạt; cho phép chuyển đổi giới tính đối với những người đã định hình, hoàn thiện về giới tính; phí cấp biển số ô tô, xe máy mới… là những chính sách có hiệu lực từ ngày 1-1-2017

Cho phép chuyển đổi giới tính 

Ngày 1-1-2017, Bộ Luật Dân sự (BLDS) 2015 chính thức có hiệu lực thi hành. Đây là bộ luật sửa đổi được cho là có nhiều điểm mới, tiến bộ so với luật cũ.

Theo đó, BLDS 2015 cho phép chuyển đổi giới tính đối với những người đã định hình, hoàn thiện về giới tính. Luật nêu rõ việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có các quyền nhân thân phù hợp với giới tính theo quy định của bộ luật này và luật khác liên quan (điều 36: Quyền xác định lại giới tính; điều 37: Chuyển đổi giới tính).

BLDS 2015 cũng quy định những quyền riêng tư như quyền bất khả xâm phạm đời sống riêng, quyền bảo vệ bí mật gia đình hay được yêu cầu tòa án tuyên bố thông tin tiêu cực về mình là không đúng sự thật...

Bỏ quy định cấm người đẹp chụp ảnh khỏa thân

Bỏ quy định cấm người đẹp chụp ảnh khỏa thân là điểm mới trong Thông tư 10/2016/TT-BVHTTDL, có hiệu lực từ ngày 1-1-2017. Thông tư này sửa đổi từ Thông tư 01/2016/TT-BVHTTDL về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, thi người đẹp, người mẫu. Bãi bỏ các hành vi người biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; người đạt danh hiệu tại cuộc thi người đẹp, người mẫu không được thực hiện, phổ biến, lưu hành gồm:

Chụp ảnh, ghi hình hình ảnh cá nhân không có trang phục hoặc sử dụng trang phục, hóa trang phản cảm và vô ý hoặc cố ý phổ biến, lưu hành trên mạng viễn thông; chụp ảnh, ghi âm, ghi hình hình ảnh tập thể, cá nhân thể hiện các tiết mục biểu diễn có nội dung vi phạm quy định tại điều 6 Nghị định 79/2012/NĐ-CP và vô ý hoặc cố ý phổ biến, lưu hành trên mạng viễn thông; có hành động, phát ngôn không phù hợp với giá trị, chuẩn mực đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa Việt Nam, vi phạm quy định của pháp luật, vô ý hoặc cố ý phổ biến trên phương tiện truyền thông hoặc ngoài xã hội gây hậu quả xấu.

Nghiêm cấm thu phí 
tự đặt

Luật phí và lệ phí 2015 nghiêm cấm “cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức, cá nhân tự đặt và thu các loại phí, lệ phí”.

Trong danh mục phí và lệ phí được phép thu có phí công chứng, chứng thực, phí thi hành án dân sự, phí sử dụng thông tin (như: phí cung cấp thông tin về lý lịch tư pháp; phí xác nhận có quốc tịch VN, phí xác nhận là người gốc VN; phí khai thác và sử dụng thông tin trong cơ sở dữ liệu hộ tịch...).

Tăng lương tối thiểu vùng​

Theo nghị định quy định mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động Chính phủ ban hành, từ 1.1.2017 , mức lương tối thiểu các vùng sẽ tăng từ 180.000 đồng – 250.000 đồng so với hiện tại.

Lương tối thiểu vùng sẽ tăng từ 180.000 đồng-250.000 đồng/tháng từ ngày 1.1.2017 (ảnh minh họa)

Cụ thể, mức lương tối thiểu vùng áp dụng đối với người lao động làm việc ở doanh nghiệp từ ngày 1.1.2017 như sau:

Vùng I: 3.750.000 đồng/tháng, tăng 250.000 đồng.

Vùng II: 3.320.000 đồng/tháng, tăng 220.000 đồng.

Vùng III: 2.900.000 đồng/tháng, tăng 200.000 đồng.

vùng IV: 2.580.000 đồng/tháng, tăng 180.000 đồng.

Đối tượng áp dụng nghị định quy định mức lương tối thiểu bao gồm: Người lao động làm việc có hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động; doanh nghiệp thành lập, tổ chức quản lý và hoạt động theo Luật Doanh nghiệp….

Phí đăng ký và cấp biển số ô tô, xe máy có các mức khác nhau

Thông tư 229/2016 của Bộ Tài chính thay thế thông tư trước đây quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý lệ phí đăng ký, cấp biển phương tiện giao thông đường bộ cũng sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017.

Theo quy định mới, phí đăng ký và cấp biển số ô tô, xe máy có các mức khác nhau cho 3 khu vực: Khu vực I gồm Hà Nội và TP HCM; khu vực II gồm các TP trực thuộc trung ương khác, các TP trực thuộc tỉnh và các thị xã; khu vực III gồm các tỉnh còn lại. Về cơ bản, bảng phí theo thông tư mới được giữ nguyên từ các mức thu đối với cấp biển số, đăng ký mới, cấp đổi, tạm thời so với quy định trước. Tuy nhiên, bổ sung phần “Cấp lại biển số” với mức giá chung cho cả 3 khu vực và tất cả các loại phương tiện là 100.000 đồng. Việc cấp lại giấy đăng ký hoặc biển số chỉ được áp dụng đối với trường hợp giấy đăng ký hoặc biến số bị mất.

Cũng theo quy định mới, ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống và xe máy sẽ chuyển từ khu vực phải nộp lệ phí quy định mức thu thấp về khu vực phải nộp lệ phí quy định mức thu cao.

Chuyển thuế môn bài thành lệ phí môn bài

Theo Nghị định 139/2016/NĐ-CP quy định về lệ phí môn bài (có hiệu lực từ ngày 1-1-2017, thay thế Nghị định 75/2002 về điều chỉnh mức thuế môn bài), từ ngày 1-1-2017 (ngày Nghị định 139 có hiệu lực), thuế môn bài sẽ chuyển sang thành lệ phí môn bài và cho phép nhiều bảy trường hợp được miễn lệ phí môn bài.

Căn cứ để xác định mức thu lệ phí môn bài đối với tổ chức là vốn điều lệ hoặc vốn đầu tư và đối với hộ kinh doanh là doanh thu hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

Cụ thể, đối với tổ chức kinh doanh có vốn điều lệ hoặc vốn đầu tư trên 10 tỉ đồng, mức lệ phí môn bài là 3 triệu đồng;

Từ 10 tỉ đồng trở xuống, mức 2 triệu đồng/năm; chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế khác, mức 1 triệu đồng/năm.

Đối với hộ kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm, mức lệ phí môn bài là 1 triệu đồng/năm; trên 300-500 triệu đồng/năm, mức nộp 500.000 đồng/năm và trên 100-300 triệu đồng, mức nộp 300.000 đồng/năm.

Tăng phí công chứng hợp đồng

Thông tư 257/2016/TT-BTC quy định về một số loại phí, lệ phí trong hoạt động công chứng, chứng thực, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017. Ngoài việc vẫn giữ nguyên như trước mức phí công chứng đối với hợp đồng thuê quyền sử dụng đất; thuê nhà ở; thuê, thuê lại tài sản, Thông tư đã quy định tăng mức phí công chứng các hợp đồng, giao dịch có giá trị từ 100 tỉ đồng trở lên, cụ thể:

Tăng mức phí từ 5,2 triệu đồng + 0,03% của phần giá trị vượt quá 10 tỉ đồng lên 32,2 triệu đồng + 0,02% của phần giá trị vượt quá 100 tỉ đồng;Tăng giới hạn mức thu tối đa từ 10 triệu đồng/trường hợp lên 70 triệu đồng/trường hợp.

Mức phí công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá có mức phí là 100.000, 300.000 hoặc 500.000 đồng/trường hợp tùy theo giá trị tài sản.

Tăng phí chứng thực hợp đồng, giao dịch

Theo Thông tư 226/2016/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí chứng thực, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017, phí chứng thực hợp đồng, giao dịch sẽ tăng thêm từ 15.000 đến 20.000 đồng. Cụ thể, phí chứng thực hợp đồng, giao dịch là 50.000 đồng/hợp đồng, giao dịch (tăng 20.000 đồng so với quy định cũ);

Phí chứng thực việc sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ hợp đồng, giao dịch cũng được tăng từ 20.000 đồng lên 30.000 đồng/hợp đồng, giao dịch; phí sửa lỗi sai sót trong hợp đồng, giao dịch đã được chứng thực là 25.000 đồng/hợp đồng, giao dịch (mức phí cũ là 10.000 đồng).

Riêng phí chứng thực bản sao từ bản chính và phí chứng thực chữ ký vẫn được giữ nguyên là 2.000 đồng/trang với chứng thực bản sao từ bản chính, từ trang thứ ba trở lên thu 1.000 đồng/trang, mức thu tối đa là 200.000 đồng/bản và 10.000 đồng/trường hợp đối với chứng thực chữ ký.

Từ 1-1-2017, phải đóng 10% tiền phí nước thải sinh hoạt

Phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt là 10%.

Theo Nghị định 154/2016/NĐ-CP về phí bảo vệ môi trường đối với nước thải, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017. Theo đó, mức phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt là 10% trên giá bán của 1 m3 nước sạch, chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng.

Đối với nước thải sinh hoạt từ các tổ chức, hộ gia đình tự khai thác nước để sử dụng, mức phí được xác định theo từng người sử dụng nước, căn cứ vào số lượng nước sử dụng bình quân của một người trong xã, phường, thị trấn nơi khai thác và giá bán 1 m3 nước sạch trung bình tại xã, phường, thị trấn ấy.

Sửa đổi phí cấp chứng chỉ hoạt động xây dựng

Thông tư số 172/2016/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp lệ phí cấp giấy phép hoạt động xây dựng, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017. Theo đó, mức thu lệ phí cấp chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng cho tổ chức là 1 triệu đồng/chứng chỉ với lần cấp đầu và 500.000 đồng/chứng chỉ với cấp lại, cấp bổ sung, điều chỉnh, chuyển đổi.

Mức thu lệ phí cấp chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng cho cá nhân là 300.000 đồng/chứng chỉ cho lần cấp đầu và bằng 50% mức thu lệ phí trên đối với trường hợp cấp lại, cấp bổ sung, điều chỉnh, chuyển đổi.

Ấn định mức lệ phí cấp giấy phép hoạt động xây dựng cho nhà thầu nước ngoài là 2 triệu đồng/giấy phép.

Nhiều lỗi vi phạm giao thông phổ biến sẽ bị xử phạt 

Cũng từ ngày 1-1-2017, Nghị định 46/2016/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt sẽ có hiệu lực. Trong đó, những lỗi vi phạm giao thông phổ biến sẽ được đưa vào xử phạt.

Từ ngày 1-1-2017, Nghị định 46/2016/NĐ-CP có hiệu lực, nhiều lỗi vi phạm giao thông phổ biến sẽ bị xử phạt Ảnh: Sỹ Đông

Cụ thể: Phạt 100.000-200.000 đồng với hành vi không làm thủ tục sang tên chính chủ khi mua, được cho, tặng, phân bổ, điều chuyển, thừa kế tài sản là mô tô, xe máy và các loại xe tương tự mô tô; người điều khiển ô tô và các loại xe tương tự ô tô không thắt dây an toàn (tại vị trí có trang bị dây an toàn) khi xe đang chạy; người được chở trên ô tô không thắt dây an toàn (tại vị trí có trang bị dây an toàn) khi xe đang chạy...

Phạt 600.000-800.000 đồng với người điều khiển ô tô và các loại xe tương tự dùng tay sử dụng điện thoại di động khi đang điều khiển xe chạy trên đường. Phạt từ 2.000.000-16.000.000 đồng với người điều khiển xe bánh xích, xe quá tải trọng, quá khổ giới hạn của cầu, đường (kể cả ô tô chở khách) mà tải trọng trục xe (bao gồm cả hàng hóa xếp trên xe, người được chở trên xe) vượt quá tải trọng cho phép của cầu, đường (trừ trường hợp có giấy phép lưu hành còn giá trị sử dụng).

Phạt 2.000.000-3.000.000 đồng với cá nhân, phạt 4.000.000-6.000.000 đồng với tổ chức kinh doanh vận tải, dịch vụ hỗ trợ vận tải khi sử dụng taxi chở khách không có hộp đèn taxi hoặc có nhưng không tác dụng, không gắn cố định trên nóc xe; không lắp đồng hồ tính cước hoặc lắp không đúng quy định; không có thiết bị in hóa đơn được kết nối với đồng hồ tính tiền cước.

Lê Hoa

(Tổng hợp)