Thức ăn công thức cho trẻ (người tiêu dùng vẫn thường gọi là sữa) nghi nhiễm vi khuẩn Clotridium botulinum (C. botulinum) là một sự cố lớn, lần đầu tiên xảy ra ở Việt Nam trong những năm gần đây.
Đặc biệt, việc “sữa bẩn” có xuất xứ từ một “ông lớn” trong ngành sữa như Công ty Abbott đã khiến rất nhiều người tiêu dùng lo lắng và sợ hãi, bởi theo một chuyên gia về thực phẩm, độc tố của vi khuẩn C.botulinum diễn biến nhanh và có thể gây tử vong.
Cán bộ y tế xét nghiệm vi khuẩn tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương.
(Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)
Vi khuẩn C. Botulinum gây nhiễm độc nhanh
Theo thông báo mới nhất của Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế), về việc thu hồi thức ăn công thức (cho trẻ 1 đến 3 tuổi) Similac GainPlus Eye-Q, Văn phòng đại diện Abbott Laboratories S.A tại Việt Nam đã kiểm tra và nhận lại hàng từ 2060 cửa hàng, 90 nhà phân phối tại các địa phương và 5 chuỗi siêu thị.
Số thùng còn lại trong kho đã được Công ty Abbott Abbott ngưng xuất và chuyển vào khu vực bảo quản riêng. Tổng số thùng đã bán ra thị trường là 12.927 thùng, đã thu lại được 11.600 thùng, còn lại 1.327 thùng chưa được thu hồi.
Như vậy sự việc hàng chục nghìn thùng sữa Similac GainPlus Eye-Q, Dumex Gold nghi nhiễm vi khuẩn Clostridium Botulinum đã khiến nhiều bà mẹ đang nuôi con nhỏ lo lắng.
Quả thực, trong những ngày gần đây, cụm từ vi khuẩn C. Botulinum có trong thức ăn công thức dành cho trẻ nhỏ trở nên “nóng” khiến cho không ít bà mẹ băn khoăn việc vi khuẩn Clostridium Botulinum có thể gây bệnh như thế nào cho con người.
Phân tích về vi khuẩn C. Botulinum, tiến sỹ Lâm Quốc Hùng - Trưởng Phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm (Cục An toàn Thực phẩm) cho hay, bệnh lý của C. botulinum gây ra cho người là do nhiễm độc ngoại độc tố của vi khuẩn C.botulinum với biểu hiện hội chứng viêm dạ dày-ruột cấp tính, nhiễm độc thần kinh có liệt mềm, diễn biến nhanh và có thể tử vong. Các thể bệnh chính do vi khuẩn trên gây ra là: Thể ngộ độc do độc tố C. botulinum đã có trong thức ăn (ngộ độc tiên phát); Thể ngộ độc do ăn phải bào tử hoặc vi khuẩn C. botulinum và sinh độc tố thứ phát ở đường ruột (ngộ độc thứ phát).
Theo tiến sỹ Hùng, bệnh do vi khuẩn C. Botulinum lưu hành trên toàn cầu. Bệnh có nhiều thể, nhưng thể ngộ độc thực phẩm do độc tố C. botulinum thường gặp nhất. Nguy cơ xảy ra bệnh C. botulinum ở nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả các quốc gia phát triển.
Vi khuẩn C. botulinum có khả năng sống sót cao, nha bào của chúng (tồn tại trong đất, phân, bùn, trên động vật, hải sản, đồ hộp... nhiều tháng; có thể sống trong đồ hộp đã mở, thịt, cá hun khói ... nhiều tuần).
Ông Hùng cho biết, trong điều kiện bảo quản lạnh và có môi trường kiềm thì vi khuẩn có thể sinh ra nhiều độc tố. Vi khuẩn bị diệt ở 60 độ C trong 30 phút và bởi các hóa chất khử trùng thông dụng, để khử độc tố cần đun sôi 100 độ C ít nhất 15 phút, để diệt nha bào cần đun ở 100 độ C ít nhất 1 giờ, hoặc hơi nước nóng ở áp lực cao hay sấy khô trên 160 độ C ít nhất 30 phút.
Thị trường sữa hiện nay đa dạng với rất nhiều mẫu mã khác nhau để người tiêu dùng lựa chọn. (Ảnh: Thùy Giang/Vietnam+)
Trẻ em dưới 1 tuổi có tỷ lệ mắc cao
Đề cập đến nguy cơ mắc bệnh từ loại vi khuẩn trên, theo vị Trưởng Phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm, mọi người đều có thể bị bệnh do C.botulinum, tuy nhiên trẻ em dưới 1 tuổi có tỷ lệ mắc cao hơn do sức đề kháng, miễn dịch thấp hơn và mẫn cảm với độc tố của C.botulinum.
Ông Hùng cũng cho biết thêm, những người hay dùng đồ hộp, thực phẩm xông khói, thực phẩm lên men yếm khí, người làm nghề giết mổ, người lao động hay tiếp xúc với phân người và động vật cũng có nguy cơ mắc vi khuẩn trên cao.
"Bệnh truyền qua đường tiêu hóa, do sử dụng đồ ăn, thức uống nhiễm C. botulinum đã sinh ra độc tố hoặc do ăn uống phải thực phẩm chứa nha bào C. Botulinum, khi vào đường tiêu hóa phát triển thành thể sinh dưỡng, sinh ra độc tố và gây bệnh. Các loại đồ hộp, thức ăn được chế biến, sản xuất, bảo quản không đạt tiêu chuẩn vệ sinh trong điều kiện yếm khí dễ bị nhiễm C. botulinum. Thời gian ủ bệnh thường ngắn, từ vài giờ tới 24 giờ (thức ăn có sẵn độc tố); 3-5 ngày (thức ăn có nha bào C.botulinum)," ông Hùng chỉ rõ.
Theo các chuyên gia về thực phẩm, bệnh khởi phát đột ngột với biểu hiện buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy nhẹ hoặc nhiều lần; khô miệng, ăn uống kém, mệt mỏi toàn thân. Toàn phát có triệu chứng nhìn mờ, nhìn đôi, giãn đồng tử, liệt mềm gây khó nuốt, khó nói, khó thở, táo bón, chướng bụng; không sốt, không có hội chứng màng não; người bệnh tỉnh táo. Nếu nhiễm độc nặng có thể tử vong do liệt cơ hô hấp.
Ông Trần Quang Trung, Cục trưởng Cục An toàn Thực phẩm nhận định thức ăn công thức cho trẻ nghi nhiễm vi khuẩn C. Botulinum là một sự cố lớn, lần đầu tiên xảy ra ở Việt Nam được ghi nhận trong những năm gần đây. “Hiện Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia đang xét nghiệm sản phẩm sữa Similac GainPlus Eye-Q để tìm vi khuẩn C. Botulinum. Trường hợp phát hiện sữa nhiễm vi khuẩn C. Botulinum, Cục sẽ yêu cầu tiêu hủy toàn bộ”- ông Trung khẳng định.
Hiện không có vắcxin dự phòng bệnh C. botulinum. Vì vậy, để phòng bệnh, Cục An toàn Thực phẩm yêu cầu các cơ quan chức năng cần phát hiện sớm các sản phẩm ô nhiễm C.botulinum để cảnh báo cho cộng đồng và thu hồi, tiêu hủy và xử lý sản phẩm triệt để. Các cơ sở y tế và người dân khi phát hiện có ca bệnh, chùm ca bệnh nghi ngờ do C.botulinum cần được cấp cứu, điều trị kịp thời để hạn chế bệnh chuyển sang nặng hoặc tử vong./.
