Các yếu tố nguy cơ ung thư vú có thể được phân thành hai loại: Không thể thay đổi và có thể thay đổi. Các yếu tố rủi ro không thể thay đổi liên quan đến các đặc điểm vốn có, tiền sử gia đình của cá nhân. Ngược lại, các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được có thể bị ảnh hưởng bằng cách điều chỉnh lối sống và hành vi.
1. Yếu tố nguy cơ ung thư vú không thể thay đổi được
- Giới tính và Tuổi tác: Phụ nữ dễ mắc ung thư vú hơn nam giới và nguy cơ mắc bệnh này tăng theo tuổi tác, đặc biệt là sau khi mãn kinh..
- Di truyền và tiền sử gia đình: Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú, đặc biệt nếu có người thân (ví dụ: Mẹ, chị gái hoặc con gái), được chẩn đoán khi còn trẻ, có thể làm tăng nguy cơ của một cá nhân. Các đột biến gen cụ thể, chẳng hạn như BRCA1 và BRCA2, cũng làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư vú.
2. Các yếu tố nguy cơ ung thư vú có thể thay đổi được
Dưới đây là những yếu tố nguy cơ ung thư vú
- Liệu pháp thay thế hormone: Việc sử dụng liệu pháp thay thế hormone estrogen và progesteron sau mãn kinh cũng như sử dụng thuốc tránh thai có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú.
- Tiêu thụ rượu: Uống rượu thường xuyên có thể là một yếu tố nguy cơ gây ung thư vú và nên hạn chế uống rượu ở mức không quá một ly mỗi ngày.
- Hoạt động thể chất và cân nặng: Lối sống ít vận động và thiếu hoạt động thể chất, có thể góp phần làm tăng cân, đặc biệt là sau khi mãn kinh, làm tăng nguy cơ ung thư vú. Thừa cân hoặc béo phì có liên quan đến nguy cơ cao hơn, đặc biệt là sau khi mãn kinh.
- Tiếp xúc với bức xạ: Việc xạ trị trước đây vào ngực hoặc mặt để điều trị các tình trạng bệnh lý khác có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú.
- Tình trạng vú lành tính: Một số tình trạng vú lành tính, chẳng hạn như tăng sản không điển hình, cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vú.
Ngăn ngừa ung thư vú là một thách thức vì nhiều yếu tố nguy cơ nằm ngoài tầm kiểm soát của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, một số chiến lược và thay đổi lối sống có thể giúp giảm nguy cơ phát triển ung thư vú hoặc phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm sẽ dễ điều trị hơn.
- Sàng lọc thường xuyên và phát hiện sớm: Tuân thủ chụp X- quang tuyến vú thường xuyên và sàng lọc được khuyến nghị, bao gồm khám vú lâm sàng và tự kiểm tra là rất quan trọng. Phát hiện sớm có thể giúp điều trị hiệu quả hơn.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh và hoạt động thể chất đều đặn: Hoạt động thể chất thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vú. Đặt mục tiêu tập thể dục với cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần (30 phút/ngày).
- Chế độ ăn uống cân bằng và thực hành các thói quen ăn uống lành mạnh: Nên áp dụng chế độ ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Hạn chế ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, thực phẩm có đường và các sản phẩm từ sữa giàu chất béo.
- Hạn chế tiêu thụ rượu: Nên tiêu thụ không quá một ly mỗi ngày.
- Cho con bú:Nuôi con bằng sữa mẹ có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư vú. Kéo dài thời gian cho con bú có thể mang lại sự bảo vệ tốt hơn.
- Tránh liệu pháp thay thế hormone (HRT): Khám phá các phương pháp thay thế để kiểm soát các triệu chứng mãn kinh có thể giúp tránh những rủi ro liên quan đến HRT.
- Giảm thiểu tiếp xúc với chất độc môi trường: Hạn chế tiếp xúc với các chất độc môi trường giống như hormone, chẳng hạn như BPA (có trong một số loại nhựa), bằng cách sử dụng các sản phẩm không chứa BPA và giảm thiểu việc sử dụng hộp nhựa có thể là một biện pháp bảo vệ.
- Biết lịch sử gia đình của bạn: Thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về tiền sử gia đình bạn, sẽ giúp đánh giá rủi ro của bạn và thảo luận về các biện pháp sàng lọc và phòng ngừa thích hợp. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú hoặc có các yếu tố nguy cơ cụ thể, hãy cân nhắc tư vấn di truyền.
- Từ bỏ hút thuốc: Ngừng hút thuốc có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác nhau, bao gồm cả ung thư vú.
- Tránh stress và ngủ đủ giấc: Duy trì sức khỏe tinh thần thông qua việc kiểm soát căng thẳng và đảm bảo ngủ đủ giấc là điều cần thiết cho sức khỏe tổng thể.
Mặc dù các yếu tố nguy cơ ung thư vú rất đa dạng và phức tạp nhưng các cá nhân có thể thực hiện các bước để giảm thiểu rủi ro thông qua lựa chọn lối sống chủ động và kiểm tra vú thường xuyên.
Những nỗ lực phát hiện và phòng ngừa sớm là rất quan trọng trong cuộc chiến chống lại ung thư vú và các cá nhân được khuyến khích tham khảo ý kiến của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe để lập kế hoạch phòng ngừa cá nhân hóa.
Cùng nhau, chúng ta có thể hướng tới một tương lai giảm thiểu nguy cơ ung thư vú và cải thiện sức khỏe vú tổng thể.
