3 giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình cai thuốc lá

Ở Việt Nam, đang có rất nhiều người nghiện thuốc lá bất chấp những tác hại về sức khỏe, kinh tế. Ảnh: Thành Chung

Thông thường người hút thuốc lá sẽ nghiện qua 3 giai đoạn:

1. Nghiện tâm lý: Bắt đầu có những quan điểm lệch lạc về thuốc lá, như nhận định thuốc lá là một biểu tượng của sự “trưởng thành”, “nam tính”, “sành điệu”….

2. Nghiện hành vi: Hút thuốc lá trở nên một thói quen, một phản xạ có điều kiện được củng cố bằng hình thức lập đi lập lại qua nhiều năm tháng, ví dụ hút thuốc khi uống cà phê, sau bữa ăn, khi gặp gỡ bạn bè, khi viết lách, làm việc căng thẳng…lâu dần thành thói quen khó bỏ

3. Nghiện thực thể: Khi chất nicotine đã có tác động lên quá trình hoạt động của hệ thống thần kinh khiến người hút thuốc lá có cảm giác hưng phấn, giảm lo lắng, tăng khả năng tập trung, và khi cai bỏ thuốc lá, người nghiện hút thuốc lá cảm thấy buồn bã, lo lắng, bứt rứt, mất ngủ, khó tập trung, vật vã vì hệ thần kinh của họ đã quen với sự hiện diện của nicotine trong máu. Đây là hội chứng cai thuốc lá, nguyên nhân hàng đầu khiến việc cai nghiện thất bại.

90% người mắc ung thư phổi là người hút thuốc lá. Hút thuốc là nguyên nhân của 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Ảnh: Internet

1. Điều trị nhận thức, thay đổi hành vi là bước đầu tiên và rất quan trọng. Người tư vấn cần chỉ ra lý do, hoàn cảnh, môi trường thúc đẩy việc hút thuốc lá, và lý do cần ngừng bỏ hút. Cũng cần củng cố lý do và quyết tâm muốn cai thuốc lá, ít lắm cũng chuyển đổi việc hút thuốc lá thành một động thái khác có lợi cho sức khỏe hơn.

2. Dùng chế phẩm nicotine thay thế: Biện pháp được khuyên dùng cho những trường hợp bị lệ thuộc thực thể nặng. Nicotine thay thể có thể được cung cấp qua nhiều dạng khác nhau như: viên thuốc nhai, viên thuốc ngậm dưới lưỡi, nicotine hít (thuốc lá điện tử) và phổ biến nhất là miếng dán trên da. Tùy theo cá nhân và mức độ nghiện thuốc, thời gian dùng nicotine thay thế thường kéo dài 1-2 tháng, cá biệt có thể kéo dài đến nửa năm.

3. Điều trị bằng buprobion và varenicline: Cũng được khuyên dùng cho trường hợp lệ thuộc thực thể nặng. Buprobion và varenicline tác động lên hệ thống thần kinh làm người nghiện hút thuốc lá giảm hẳn ham muốn hút thuốc lá.

Phương pháp bỏ thuốc lá hiệu quả nhất là bằng tự nhiên. Ảnh: Internet

1. Người nghiện thuốc lá đi thăm một người thân bệnh hô hấp về, đặc biệt là bệnh viêm phổi tắc nghẽn mãn tính hoặc ung thư phổi giai đoạn cuối.

2. Bản thân người nghiện thuốc lá bị mắc bệnh, không nhất thiết là bệnh phổi, phải nằm viện điều trị vì những cơn đau như xé toác lồng ngực, phải can thiệp cấp cứu và tiêu tốn cả trăm triệu đồng….

3. Người nghiện thuốc lá bị vợ con, đặc biệt là bạn gái, chê hôi miệng và hơi thở nặng mùi khó ưa.

4. Người nghiện thuốc lá công tác trong môi trường có công việc làm say mê, phải lao vào giải quyết hoặc môi trường không khói thuốc….

Tóm lại: Việc cai thuốc lá thành công hay không, trước tiên là tùy thuộc vào sự quyết tâm của con người. Đã có rất nhiều người nghiện thật nặng nhưng cũng đã tự cai thành công.