5 hiểu lầm tai hại khi thiết bị công nghệ bị dính nước

Trong một thế giới mà thiết bị điện tử đồng hành với chúng ta từ nhà tắm đến phòng tập gym, khả năng chống nước ngày càng trở thành yếu tố quan trọng khi người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm.

Từ điện thoại, đồng hồ thông minh đến tai nghe không dây, hầu hết các thiết bị hiện đại đều được quảng bá là “chống nước”, “chống thấm” hoặc đạt “chuẩn IP68”.

Tuy nhiên, khả năng sống sót sau một cú rơi vào toilet hay một lần giặt máy không chỉ phụ thuộc vào các thông số kỹ thuật mà còn liên quan đến cách hiểu đúng và hành động đúng của người dùng.

Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, phần lớn người tiêu dùng đang hiểu sai hoặc bị đánh lừa bởi quảng cáo về khả năng chống nước. Điều này dẫn đến những hành động sai lầm ngay khi sự cố xảy ra, khiến tình trạng của thiết bị trở nên nghiêm trọng hơn.

Dưới đây là 5 lầm tưởng phổ biến nhất về việc thiết bị điện tử tiếp xúc với nước và lý do vì sao bạn nên cảnh giác.

Lầm tưởng 1: Thiết bị vẫn hoạt động là đã “ổn”

Nhiều người thở phào nhẹ nhõm khi thiết bị vẫn hoạt động sau khi được lau khô, ví dụ như màn hình bật lên, cảm ứng hoạt động, hoặc loa vẫn phát âm thanh. Tuy nhiên, điều mà mắt thường không thể thấy là sự ăn mòn đang âm thầm diễn ra bên trong bo mạch. Độ ẩm không chỉ gây chập mạch tạm thời, mà còn kích hoạt quá trình oxy hóa làm hư hỏng các linh kiện kim loại theo thời gian.

Điều nguy hiểm hơn, hỏng hóc do ăn mòn có thể xuất hiện muộn, sau nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng. Chiếc điện thoại tưởng như đã “bình phục” có thể chết bất ngờ, không rõ nguyên nhân và lúc đó, mọi chuyện đã quá muộn.

Không chỉ nước, mà cả hơi ẩm từ phòng tắm, khí hậu nhiệt đới hay thậm chí là mồ hôi từ cổ tay khi đeo đồng hồ thông minh cũng đủ để làm hỏng thiết bị nếu tiếp xúc kéo dài. Do đó, việc thiết bị hoạt động sau khi khô không đồng nghĩa với việc nó hoàn toàn “ổn”.

Lầm tưởng 2: “Chống nước” nghĩa là an toàn tuyệt đối

Thuật ngữ “chống nước” (waterproof) đã bị lạm dụng đến mức gây hiểu nhầm nghiêm trọng. Tại Mỹ, Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) từng phải can thiệp để kiểm soát cách các công ty sử dụng thuật ngữ này trong quảng cáo, đặc biệt là đối với đồng hồ đeo tay. Vấn đề là không có thiết bị nào thực sự “chống nước tuyệt đối” mà chỉ có các mức độ chống nước khác nhau.

Các thiết bị hiện đại thường đi kèm xếp hạng IP (Ingress Protection), ví dụ như IP67 hay IP68. Tuy nhiên, các thông số này chỉ phản ánh khả năng chống bụi và chống nước trong điều kiện kiểm nghiệm tiêu chuẩn, thường là nước ngọt, không có áp suất, ở nhiệt độ phòng.

Nếu bạn làm rơi điện thoại vào bồn tắm có xà phòng, xuống hồ bơi chứa clo, hay nhúng vào nước muối biển, các yếu tố này có thể vượt quá khả năng chống nước mà nhà sản xuất đã thử nghiệm. “Chống nước” không đồng nghĩa với “miễn nhiễm với mọi loại chất lỏng”.

Lầm tưởng 3: Xếp hạng IP là bằng chứng chống nước thực tế

Một thiết bị được quảng cáo là có xếp hạng IP68 có thể sống sót khi ngâm trong nước ngọt ở độ sâu 1,5 mét trong 30 phút. Nhưng còn nước có bọt xà phòng? Nước muối? Nước có cồn hoặc hóa chất tẩy rửa? Những yếu tố này thường không được đưa vào trong các bài kiểm tra.

Ngoài ra, xếp hạng IP không thể đánh giá khả năng chống nước theo thời gian dài. Qua vài năm sử dụng, ron cao su và keo chống nước có thể xuống cấp. Một chiếc điện thoại có IP68 khi mới mua có thể không còn bảo vệ hiệu quả sau 2-3 năm.

Vì vậy, người dùng không nên dựa hoàn toàn vào xếp hạng IP để thử thách thiết bị trong môi trường ẩm ướt hoặc ngâm nước. Đó là một chỉ số kỹ thuật, không phải là giấy phép “miễn trách nhiệm” cho bất kỳ hành vi mạo hiểm nào.

Lầm tưởng 4: Gạo là phương pháp cứu thiết bị tốt nhất

Một trong những “mẹo dân gian” phổ biến nhất khi thiết bị bị ướt là thả nó vào bát gạo. Ý tưởng đằng sau mẹo này là gạo có thể hút ẩm ra khỏi thiết bị. Nhưng thực tế, điều này không hiệu quả như bạn tưởng.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng gạo chỉ hấp thụ một lượng ẩm không đáng kể và quá trình khô cũng không nhanh hơn so với việc để thiết bị trong môi trường khô ráo, thoáng khí. Tệ hơn, bụi gạo hoặc mảnh vụn có thể lọt vào các khe hở và gây hỏng thêm linh kiện.

Thay vào đó, hành động đúng đắn là tắt nguồn thiết bị ngay lập tức, tháo pin (nếu có thể), rút các cổng kết nối, và để thiết bị ở nơi khô thoáng trong ít nhất 48 giờ. Nếu có thể, hãy đem đến trung tâm sửa chữa chuyên nghiệp càng sớm càng tốt.

Lầm tưởng 5: Bảo hành sẽ lo liệu mọi chuyện

Khi thiết bị gặp tai nạn với nước, nhiều người yên tâm vì nghĩ rằng nó “vẫn còn trong thời gian bảo hành”. Tuy nhiên, hầu hết các chính sách bảo hành tiêu chuẩn của thiết bị điện tử đều không bao gồm thiệt hại do chất lỏng.

Bạn có thể mua thêm gói bảo hành mở rộng hoặc “bảo hiểm hư hỏng do tai nạn”, nhưng ngay cả khi đó, các điều khoản cũng rất hạn chế. Nhiều gói bảo hiểm chỉ cho phép một số lần “sự cố” mỗi năm, hoặc từ chối bồi thường nếu người dùng không xử lý đúng cách sau tai nạn.

Nắm rõ chính sách bảo hành và đọc kỹ điều khoản luôn là việc cần làm trước khi sự cố xảy ra.

Thực tế và trách nhiệm: Người dùng, nhà sản xuất và tương lai thiết bị thông minh

Khả năng chống nước của các thiết bị công nghệ đang ngày càng được cải thiện nhờ tiến bộ trong thiết kế, vật liệu và kỹ thuật sản xuất. Tuy nhiên, các công ty vẫn đang quảng bá những tính năng này theo hướng phóng đại, đôi khi vượt quá giới hạn an toàn thực tế.

Một ví dụ điển hình là vụ việc năm 2022, khi Samsung Australia bị phạt 14 triệu đô la Úc vì quảng cáo gây hiểu nhầm rằng điện thoại Galaxy có thể sử dụng an toàn khi bơi ở hồ bơi hoặc biển. Trong khi đó, tài liệu kỹ thuật lại khuyến cáo không sử dụng trong các môi trường này.

Quảng cáo thường tạo ra một hình ảnh “vô tư” về công nghệ, từ việc ca sĩ Lil Wayne xịt rượu sâm panh vào điện thoại, đến những video nhúng điện thoại vào bể cá. Nhưng những hình ảnh đó không phản ánh hiện thực mà người dùng sẽ gặp nếu làm theo.

Trong thế giới mà điện thoại, máy tính bảng và tai nghe là “bạn đồng hành” liên tục ở mọi nơi như nhà tắm, nhà bếp, phòng tập, bãi biển thì các nhà sản xuất cũng cần xem xét lại trách nhiệm của mình. Việc thiết kế thiết bị để chống lại các tình huống trong đời sống thực, minh bạch về khả năng chịu đựng của sản phẩm và hỗ trợ sửa chữa công bằng là điều cần thiết.

Phong trào “quyền được sửa chữa” đang ngày càng phát triển như một phản ứng tất yếu trước sự bất bình đẳng thông tin giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng. Khi người dùng bị từ chối bảo hành vì lý do “sai cách sử dụng” dù lỗi phát sinh từ một tai nạn phổ biến, đó không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà là vấn đề công bằng công nghệ.

Tóm lại, công nghệ hiện đại đã tiến xa trong việc chống lại nước nhưng chưa đủ để chống lại mọi tình huống ngoài đời thực. Là người dùng, bạn nên cảnh giác với những tuyên bố quảng cáo hào nhoáng và luôn có kế hoạch dự phòng. Tắt máy, làm khô đúng cách và tìm đến chuyên gia khi cần.