CHUYỆN Ở THẲM XE

Chúng tôi gặp Thiếu tá Trần Đình Bảng (SN 1978) - Hướng phó hướng 2, Đội Quy tập - Phòng Chính trị, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An trong một ngày đầu tháng 6, chỉ sau ít ngày khi anh hoàn thành nhiệm vụ và rời nước bạn Lào trở về Việt Nam. Công việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ thường được triển khai vào tháng 10 năm trước cho tới tháng 5 của năm sau bởi đây là mùa khô tại nước bạn Lào. Năm nay, Thiếu Tá Trần Đình Bảng cùng các đồng đội đã hoàn thành nhiệm vụ một cách trọn vẹn khi đã tìm kiếm và đưa thành công 6 bộ hài cốt liệt sĩ từ tỉnh Xay Sổm Bun về với đất mẹ Việt Nam. 10 năm qua, đây là một địa bàn rất khó khăn trong việc quy tập hài cốt liệt sĩ, 3 năm gần đây cũng chỉ có thể đưa được 2 liệt sĩ về với quê hương. Nhưng bằng sự sáng tạo, nỗ lực vượt khó của mình, Thiếu tá Trần Đình Bảng cùng các đồng đội đã có được thành quả đáng tự hào.

Vậy nhưng, chặng hành trình để có được điều đó thật vô cùng gian nan.

Nhớ lại những ngày đầu triển khai nhiệm vụ, Thiếu tá Trần Đình Bảng kể: "Sau thời gian khá dài tìm kiếm theo các nguồn tin mà người dân cung cấp nhưng không có kết quả, tổ chúng tôi quyết định trở về vị trí đóng quân tại huyện Long Chẹng, tỉnh Xay Sổm Bun để củng cố đội hình. Tranh thủ giờ nghỉ, tôi di chuyển vào bản Long Chẹng (huyện Long Chẹng) để tìm hiểu. Thấy đầu bản, bà con tập trung đông người, tôi liền tiếp cận. Bởi đã học thành thạo tiếng Lào nên tôi đến chào hỏi, bắt chuyện cùng bà con. Qua trao đổi, một cụ ông khoảng 70 tuổi cho tôi biết, cách đây khoảng 17 năm trong một chuyến đi săn đã phát hiện ra 6 ngôi mộ nghi là mộ của bộ đội Việt Nam được chôn trên núi Thẳm Xe.

Nắm được thông tin quý hơn vàng này, tôi đã về báo với đội và thuyết phục người cung cấp thông tin dẫn đường. Do địa hình núi Thẳm Xe vô cùng phức tạp nên tổ công tác phải di chuyển hơn 3 tiếng đồng hồ bằng xe máy và đi bộ gần 5 tiếng mới đến được núi. Tuy nhiên, vì thời gian trôi qua đã lâu nên cụ ông người Lào gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định vị trí. Dù tiến hành tìm kiếm rất cẩn thận nhưng đến ngày thứ 3 vẫn chưa có được một dấu hiệu nào. Dù phải đào hầm ở lại trong rừng, ăn uống sinh hoạt bằng nước suối và đồ đóng hộp nhưng anh em vẫn không nản chí, nỗ lực động viên nhau tiếp tục mở rộng địa bàn tìm kiếm. Và rồi, đến ngày thứ 4 thì ai cũng vỡ òa khi phát hiện được một chiếc đế giày. Đào bới tiếp tục trong hai ngày tiếp theo, đến ngày thứ 6 phát hiện được hài cốt đầu tiên nằm sâu dưới lòng đất và được cuộn trong một chiếc tăng. Tiếp tục mở rộng địa bàn tìm kiếm sau 9 ngày đội đã tìm đủ 6 mộ như thông tin mà cụ ông cung cấp.

Sau đó, tổ tiếp tục nắm bắt thông tin, địa bàn để di chuyển qua các huyện trong tỉnh Xay Sổm Bun để tìm được thêm 3 bộ hài cốt của các chiến sĩ Việt Nam đã hy sinh tại nước bạn Lào. Ngày đưa các anh về, ai cũng bùi ngùi, xúc động. Bởi từ nay, các anh sẽ được an lòng yên nghỉ trên quê hương của mình. Đó là nguồn động viên lớn lao giúp chúng tôi tiếp tục vững bước trên con đường mình đã chọn".

RƯNG RƯNG ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ

Suốt 4 mùa khô thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ, Thiếu tá Dương Lê Chương (SN 1977) - nhân viên quy tập Hướng 4, Đội Quy tập vẫn nhớ như in những kỷ niệm, những xúc cảm gắn liền với những lần tìm kiếm thành công các hài cốt của liệt sĩ. Vì bom đạn chiến tranh, nhiều chiến sĩ ngã xuống không nguyên vẹn hình hài. Họ nằm trong lòng đất mẹ bên cạnh những mảnh bom vỡ nát.

Khóe mắt đỏ hoe, Thiếu tá Dương Lê Chương kể lại với chúng tôi về một kỷ niệm không bao giờ quên: “Đó là vào tháng 3 năm 2024, trong một lần tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ở bản Phú Xeo, huyện Phú Cút, tỉnh Xiêng Khoảng, chúng tôi nhận được tin báo từ một người dân đi đào sắt vụn phát hiện thấy một khẩu súng Trường CKC đã rỉ sét và mấy mảnh tăng màu xanh nghi là của bộ đội Việt Nam hi sinh trong chiến tranh. Vị trí phát hiện cách bản Phú Xeo khoảng 15 km đường rừng. Ngay lập tức, anh em chúng tôi lên đường cùng với người dân đó đi vào vị trí. Đến nơi, chúng tôi quan sát, khai quật thì phát hiện đây là phần mộ của một liệt sĩ bị bom đánh trúng khiến cho thân thể không còn nguyên vẹn. Hài cốt của liệt sĩ nằm cạnh nhiều di vật như súng CKC, vải dù, tăng và dây điện thông tin. Khi tìm thấy hài cốt liệt sĩ, anh em chúng tôi phải dùng tay gạt nhẹ từng lớp đất, thu nhặt từng di vật, không bỏ sót bất cứ thứ gì, dù là nhỏ nhất... Sau đó làm thủ tục khâm liệm giản dị nhưng trang nghiêm và thành kính, hài cốt liệt sĩ tìm được luôn mang theo bên người. Những người lính chúng tôi luôn có niềm tin, rằng mình đang thực hiện một sứ mạng thiêng liêng. Cũng vì niềm tin ấy mà dù gian khổ là thế, trong lịch sử của Đội, chưa có một ai nao núng, lung lay, rời bỏ nhiệm vụ...”.

Trên thực tế, đa số các hài cốt được tìm kiếm, cất bốc đều không có thông tin. Tuy nhiên vẫn có những niềm vui lớn khi xác định được danh tính liệt sĩ và đưa các anh về với gia đình. Ví như vào tháng 2 năm 2021, đội tiếp nhận thông tin từ ông Chò Và, người dân ở bản Thèn Phùn, huyện Mường Khùn, tỉnh Xiêng Khoảng, Lào cung cấp: Tại khu vực núi Phu Phả Đeng, thuộc bản Thèn Phùn, huyện Mường Phùn có 1 nghĩa trang chôn cất 11 bộ đội Việt Nam hy sinh. Từ thông tin trên, ngày 24/1/2021, Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ Bộ CHQS tỉnh Nghệ An đã cử 1 tổ gồm 5 đồng chí do Thiếu tá QNCN Lê Văn Đức làm tổ trưởng tiến hành khảo sát ở khu vực núi Phu Phả Đeng.

Đến ngày 5/2/2021, đã phát hiện 8 ngôi mộ có ghi thông tin trên các tấm bia bằng nhôm, trong đó 5 mộ ghi đầy đủ họ tên, cấp bậc, chức vụ, quê quán và 3 mộ có họ tên. Các liệt sĩ đã được trở về bên gia đình, yên nghỉ vĩnh hằng trong lòng đất Mẹ Việt Nam. Với cán bộ, chiến sĩ Đội Quy tập, các anh lại chuẩn bị cho nhiệm vụ tìm kiếm mùa khô sắp tới. Dẫu biết rằng, càng về sau, việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ngày càng khó khăn, vất vả. Tuy nhiên, dù khó khăn đến đâu, những người lính ấy vẫn nỗ lực hết mình. “Còn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, chúng tôi sẽ còn tổ chức tìm kiếm, quy tập” - đó là mệnh lệnh và cũng là phương châm của cán bộ, chiến sĩ Đội Quy tập trong những hành trình tiếp theo.

Thượng tá Lê Xuân Thế - Bí thư Đảng ủy Đội Quy tập - Phòng Chính trị, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cho biết, Đội Quy tập được thành lập từ năm 1984, thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm xuyên suốt là tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn 3 tỉnh: Xiêng Khoảng, Viêng Chăn, Xay Sổm Bun, nước bạn Lào. Đồng thời quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Nghệ An khi có thông tin. Lực lượng cán bộ, chiến sĩ của Đội cũng là cầu nối để giúp nước bạn Lào xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, cơ động phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai... xảy ra trong, ngoài địa bàn.

Với trách nhiệm chính trị to lớn và tình cảm thiêng liêng đối với các anh hùng liệt đã hiến dâng trọn đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và nghĩa vụ quốc tế cao cả, 40 năm qua, các cán bộ, chiến sĩ đã tìm kiếm, quy tập được 13.133 hài cốt liệt sĩ. Trong đó, có 12.661 hài cốt liệt sĩ trên đất bạn Lào và 472 hài cốt liệt sĩ trong nước.

“

Hành trình ấy sẽ tiếp tục được nối dài, bởi biết bao gia đình vẫn đau đáu nỗi niềm khôn nguôi khi người thân vẫn nằm lại chiến trường, chưa được trở về với đất Mẹ. Những đôi chân của cán bộ, chiến sĩ sẽ cùng nhau tiến lên phía trước, thực hiện mệnh lệnh từ trái tim của người chiến sĩ giữa thời bình!

Thượng tá Lê Xuân Thế - Bí thư Đảng ủy Đội Quy tập - Phòng Chính trị, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An