Hai tháng đầu năm 2011, số thuế nợ đọng của toàn tỉnh tăng đột biến. Chỉ riêng Chi cục Thuế Vinh nợ đọng thuế trong 2 tháng đầu năm 2011 là 21,1 tỷ đồng, nâng tổng số nợ đọng thuế ở Chi cục đến ngày 28-2-2011 là 121,5 tỷ đồng. Ở các chi cục khác như: Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Đô Lương, Thị xã Thái Hòa..., số nợ cũng xấp xỉ từ 10 - 20 tỷ đồng.
Xem Bài 1: Gian lận trong kê khai
Trong tổng số nợ đọng thuế của toàn tỉnh tính đến tháng 2-2011 thì thuế GTGT là 359,8 tỷ đồng, thuế Tiêu thụ đặc biệt 2,59 tỷ đồng, thuế Thu nhập doanh nghiệp 85,5 tỷ đồng, thuế Tài nguyên 24,9 tỷ đồng, tiền phạt 23,2 tỷ đồng và một số loại nợ khác. Trong đó nợ khó thu là 38,47 tỷ đồng, nợ chờ xử lý 10,6 tỷ đồng, nợ chờ điều chỉnh 795 triệu đồng. Số thuế nộp chậm quá 90 ngày là 251 tỷ đồng.
 |
Công ty CP TVXD Miền Trung- đơn vị có số nợ thuế lớn.
|
Có thể thấy các doanh nghiệp có nhiều lý do để biện minh cho số nợ thuế của mình. Nhiều đơn vị cho rằng tình hình kinh doanh khó khăn,lạm phát, giá vật tư đầu vào tăng, lãi suất ngân hàng tăng khiến cho doanh nghiệp trở thành con nợ của ngân hàng, của Nhà nước lúc nào không hay.
Các doanh nghiệp xây dựng (nhóm đứng đầu trong các "con nợ" của ngành thuế) còn đưa ra lý do là chủ đầu tư chậm thanh toán, trong khi lại đang nợ ngân hàng, nợ vật tư, tiền nhân công khiến cho việc nộp thuế bị ảnh hưởng. Giám đốc Công ty CP Xây dựng và tư vấn thiết kế cầu đường Nghệ An- Phạm Ngọc Tân cho biết: "Công ty hiện đang nợ thuế 6,5 tỷ đồng, nguyên nhân là do nhiều công trình thi công xong, chủ đầu tư chưa thanh toán hết". Công ty CP Tư vấn xây dựng Miền Trung, một doanh nghiệp đang nợ 3,7 tỷ đồng tiền thuế, cũng đưa ra lý do tương tự.
Tuy vậy, nhìn lại mặt bằng chung: Trong một môi trường kinh doanh giống nhau, loại hình kinh doanh như nhau nhưng các doanh nghiệp khác lại thực hiện nghĩa vụ thuế rất tốt. Như vậy, những doanh nghiệp không nộp thuế hoặc nộp thuế chậm, rõ ràng ý thức chấp hành pháp luật thuế yếu, vi phạm pháp luật thuế, bất bình đẳng với các đơn vị khác.
Tuy chúng tôi mới tìm hiểu thực tế ở một số ít doanh nghiệp nhưng có thể khẳng định rằng, không ít doanh nghiệp đang lẩn tránh việc nộp thuế, tư tưởng nếu kinh doanh không được thì phá sản, giải thể, bất cần vẫn phổ biến. Sự tôn trọng luật pháp của Nhà nước, tôn trọng những giá trị của doanh nghiệp, thương hiệu, uy tín của doanh nghiệp chưa nhiều.
Một số doanh nghiệp phát triển ồ ạt, quảng bá rùm beng, xài ô tô hạng sang, nhưng nợ ngân hàng, nợ thuế lớn. Không chỉ các doanh nghiệp nhỏ mà các doanh nghiệp lớn làm ăn khấm khá cũng nợ dây dưa. Ngoài những nguyên nhân thuộc về doanh nghiệp thì chính các chế tài về xử phạt thuế, thu hồi nợ thiếu hiệu quả cũng khiến các doanh nghiệp chây ỳ nợ thuế.
Làm phép tính đơn giản giữa lãi suất ngân hàng hiện nay với tiền phạt nộp chậm thuế: lãi suất ngân hàng hiện trên 20%, trong khi phạt nộp chậm cũng mới 15%. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp cố tình trốn thuế để chiếm dụng vốn, lấy tiền nộp ngân sách triển khai các dự án khác, kể cả trả nợ ngân hàng.
Ông Nguyễn Hồng Hải-Phó Cục trưởng Cục Thuế Nghệ An cho biết: Hiện nay, công tác thu thuế ở Nghệ An thực hiện rất quyết liệt so với các địa phương trong cả nước.
Cục đã đẩy mạnh nhiều giải pháp chống thất thu, thu hồi nợ đọng. Ngoài việc gửi thông báo cho các doanh nghiệp, còn mời các doanh nghiệp lên để tìm hiểu nguyên nhân, ký cam kết tiến độ nộp thuế.
Một nguyên nhân khiến cho việc nợ đọng thuế tăng đó là do thực hiện các giải pháp kích cầu của Chính phủ, các doanh nghiệp đã ồ ạt triển khai các dự án từ vốn ngân hàng, đầu tư mua sắm thiết bị... nhiều doanh nghiệp làm nhưng dự án chưa cân đối nguồn vốn, dẫn đến không thanh khoản được, gây ra nợ ngân hàng, nợ thuế.
Đến nay, Chính phủ lại ban hành Nghị quyết 11 về kiềm chế lạm phát, thắt chặt đầu tư. Doanh nghiệp cũng khó khăn hơn, nhất là vay vốn ngân hàng không dễ như trước. Tuy nhiên, phải thừa nhận: nhiều doanh nghiệp kê khai thuế chưa đầy đủ, cố tình không nộp thuế.
Vì vậy, năm nay Cục Thuế đẩy mạnh thanh kiểm tra doanh nghiệp, công khai các doanh nghiệp nợ thuế lên các phương tiện thông tin đại chúng. Cưỡng chế thu hồi tài sản và phong tỏa tài khoản ngân hàng. Theo đề nghị của Cục Thuế, UBND tỉnh đã tổ chức các đoàn thanh tra thuế tại các doanh nghiệp làm rõ nguyên nhân để thu hồi nợ. Thành viên các đoàn này là các ngành. Mỗi đoàn 4 người sẽ kiểm tra doanh nghiệp từ 15-4-2011.
Thiết nghĩ, ngoại trừ các đơn vị được giãn thuế, ngành Thuế và các ngành liên quan cần quyết liệt hơn đối với công tác thu nợ thuế, truy tố những đơn vị vi phạm thuế nhiều năm, liên tục.
