Bài 4: Ghi ở dòng họ Hủn Vi
Trong dòng hồi ức về lịch sử tổ tiên, những bậc cao niên của dòng họ Hủn Vi còn nhớ về vụ hỏa hoạn vào những năm đầu thế kỷ trước. Ngày ấy, hỏa hoạn đã thiêu rụi cả mấy chục nóc nhà bà con dân tộc Thái ở bản Cáng Tổng, mường Khủn Tinh. Mấy gia đình dòng họ Hủn Vi dắt díu nhau về lập bản mới - bản Nhanh, thuộc xóm Hoa Thành, xã Châu Quang (Quỳ Hợp) ngày nay.
Một truyền thống nức tiếng của dòng họ Hủn Vi là tinh thần hiếu học. Nhớ xưa, khi cả mường Khủn Tinh còn ít lắm những người biết đến con chữ thì cụ Hủn Vi Chắt đã có 12 năm miệt mài đèn sách. Khăn gói về tận Diễn Châu theo thầy học chữ, cụ Hủn Vi Chắt là người thông thạo chữ Hán, am tường thiên văn, địa lý. Cụ Hủn Vi Chiến, Hủn Vi Hạnh đều là những người học rất giỏi. Tham gia cách mạng, cụ Hủn Vi Chiến đã từng đảm nhận các chức vụ như chủ nhiệm HTX, cán bộ UBHC xã Khủn Tinh... Cụ Hủn Vi Hạnh là cán bộ vật tư nông nghiệp huyện.
Trải bao tháng năm, cái tinh thần hiếu học ấy ở dòng họ Hủn Vi tựa như mạch ngầm không vơi cạn. Vượt lên hoàn cảnh gia đình, thầy Hủn Vi Thiêm - một người con của dòng họ đã trở thành một trong những thầy giáo dạy chữ Quốc ngữ đầu tiên của cả mường Khủn Tinh rộng lớn. Quần tụ ở vùng quê thuần nông, mọi chi tiêu đều nhìn vào hạt lúa, không vì thế mà chuyện học hành của con em gặp trở ngại. Bao năm nay, mỗi lần lễ tết, họp họ, bà con lại nhắc nhủ nhau dù khó khăn đến mấy cũng không để con em thất học. Để rồi, những gia đình như thầy Hủn Vi Tân, đến 3 người con đậu đại học, 4 người trong gia đình là nhà giáo. Gia đình anh Hủn Vi Thạy có 2 người con đều đã tốt nghiệp đại học và có công ăn việc làm ổn định...
Không chỉ giàu truyền thống hiếu học, bà con dòng họ Hủn Vi còn luôn biết gạn đục khơi trong, khai mở đắp bồi những giá trị văn hóa, là một trong những dòng họ đi đầu trong việc thực hiện cuộc vận động KHHGĐ- không sinh con thứ 3 trở lên.
Anh Hủn Vi Thạy.
Anh Hủn Vi Thạy, hiện là Phó Chủ tịch UBND xã Châu Quang, cho biết, đã 25 năm nay dòng họ không có người sinh con thứ 3. Cháu Vi Thị Hoa là trường hợp sinh con thứ 3 sau cùng của dòng họ, nay đã tốt nghiệp đại học. Cũng đã lâu lắm rồi, cả dòng họ đề ra và thực hiện “Dòng họ không khói thuốc”. Người già làm gương thực hiện trước, lớp trẻ tự nguyện noi theo. Số người hút thuốc lá, thuốc lào cứ thế giảm dần và chấm dứt hẳn. Đến nay, không còn một ai trong dòng họ còn hút thuốc lá, thuốc lào, trong các gia đình tuyệt nhiên không hề thấy cái điếu cày quê kiểng.
Một buổi sinh hoạt của dòng họ Hủn Vi.
Các giá trị văn hóa được đề cao và trở thành nét đẹp truyền thống đã thực sự giúp con em dòng họ Hủn Vi “miễn dịch” trước nhiều thói hư tật xấu. Giữa cái náo nhiệt xô bồ của cơ chế thị trường hôm nay, tính cách những người con dòng họ Hủn Vi vẫn nghĩa tình chân chất, không trộn lẫn. Phải chăng, chính truyền thống dòng họ đã hun đúc nên những nét riêng này?!
Cao Duy Thái
