Bài học di dân vùng lũ

(Baonghean) - Di dân ra khỏi những vùng sạt lở hoặc vùng lũ là những vấn đề được sự quan tâm của các cấp chính quyền, nhất là ở các vùng miền núi cao. Đây cũng là nhu cầu thực tế của khá nhiều người dân khi hàng ngày phải sống ven các khe suối, ven đồi, núi, nguy cơ sạt lở cao.

Nhiều năm qua, đã có hàng trăm dự án di dân được thực hiện ở Quế Phong, Tương Dương, Kỳ Sơn… Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là khá nhiều dự án kéo dài thời gian thi công, làm được hạng mục này thì thiếu hạng mục kia, làm được nhà thì thiếu đường, thiếu trường hoặc thiếu nước, vậy là hạng mục này đợi hạng mục kia, có khi hạng mục này hỏng rồi hạng mục kia vẫn chưa có. Bởi vậy ở một số nơi người dân đã không chấp nhận và đã xảy ra thực trạng những khu tái định cư bỏ hoang, gây lãng phí, có thể đơn cử: khu tái định cư xã Thạch Ngàn (Con Cuông), xã Ngọc Lâm (Thanh Chương) vài năm trước. Một số khu tái định cư khác có mức đầu tư rất lớn bao gồm toàn bộ hạ tầng, điện, đường, nước, nhà, đất sản xuất…cũng xảy ra ngịch cảnh tương tự.

Dư luận đặt câu hỏi là: tại sao với số tiền khổng lồ đó sao không tạo điều kiện để các hộ dân thuộc đối tượng giải phóng mặt bằng trong các dự án tự di dời hoặc xen dắm, bố trí cho họ tự làm nhà, mua đất. Các phương án đó có thể sẽ phải chi phí ít hơn nhiều so với các cấp lập dự án đầu tư. Thứ nữa, công tác tuyên truyền cho người dân cũng chưa thực sự tốt khi các cấp chính quyền địa phương vẫn để cho người dân tự ý ra ở dọc khe suối, dọc đường có nguy cơ sạt lở cao mà không có biện pháp khuyến cáo, kiểm tra, nhắc nhở. Ban đầu chỉ là cái quán, túp lều, sau đó là nhà sàn, nhà xây… và khi buộc phải di dời Nhà nước lại phải bồi thường cho những hộ dân này. Bài học đã xảy ra nhiều ở các huyện miền xuôi. Kinh phí Nhà nước bỏ ra lớn, trong khi hiệu quả di dân chưa cao, nhiều trường hợp người dân quay về nơi ở cũ.

Bởi vậy các cấp chính quyền cần sát dân, nắm bắt nguyện vọng về nhà ở của người dân, sớm nhắc nhở, khuyến cáo bà con không cư trú ở những nơi nguy hiểm, thường xuyên xảy ra sạt lở núi, sạt lở đất, lũ lụt. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức người dân về đảm bảo an toàn cho chính bản thân và gia đình; đồng thời quy hoạch quỹ đất dành cho tái định cư ở khu vực miền núi, đồng bào dân tộc.

Trân Châu