Bài II - "Tre" già nhưng chưa đủ "măng" thay

Ông Hoàng Đức Linh (người đội mũ) Bí thư Chi bộ xóm 9A Hưng Trung, Hưng Nguyên chia sẻ kinh nghiệm sinh hoạt chi bộ nông thôn.

Đảng bộ xã Thanh Ngọc có 282 đảng viên thì có 43 người "không còn sức để cống hiến" vì đã quá già. Bí thư Đảng ủy Nguyễn Hữu Tư thổ lộ: "Năm nào Đảng bộ cũng có khoảng ba, bốn đảng viên qua đời vì tuổi cao, sức yếu". Toàn huyện Thanh Chương có 10.923 đảng viên khu vực xã, thị trấn, tuổi đời bình quân xấp xỉ ngưỡng về hưu là 58 tuổi, số cán bộ cấp ủy tuổi từ 18 đến 35 chỉ chiếm 5,6%, còn tuổi từ 60 trở lên chiếm khoảng 34%.

Đội ngũ đảng viên ở các chi bộ thôn, xóm không những già, yếu mà còn thiếu. Cả xã Thanh Khai có 4.355 nhân khẩu mà chỉ có 220 đảng viên; Đồng Văn có tới 8.358 nhân khẩu mà số đảng viên chỉ có 372 người. Còn ở Đảng bộ xã Đông Hiếu (Thị xã Thái Hòa), độ tuổi bình quân của đảng viên 14 chi bộ khối, xóm xấp xỉ 62. Chi bộ có quân số đông nhất cũng chỉ vỏn vẹn 8 đảng viên.

Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã, Nguyễn Văn Niên cho biết: "Nếu tính cả 18 chi bộ trực thuộc thì toàn đảng bộ hiện có 470 đảng viên, trong đó đảng viên dưới 35 tuổi trở xuống ở các chi bộ nông thôn hiện nay chỉ khoảng 50-70 người. Già yếu và thiếu người để gánh vác nhiệm vụ nên khá nhiều công việc ở thôn, xóm không có đảng viên đảm nhận. Điển hình là hầu hết bí thư chi đoàn thôn, xóm ở những đơn vị nêu trên phần lớn đã quá tuổi đoàn hoặc phải kiêm nhiệm. Nhiều đảng viên tuổi cao, sức đã yếu và đã gánh vác trách nhiệm bí thư chi bộ mười mấy năm trời mà vẫn chưa tìm được người thay thế. Hiệu quả hoạt động của chi bộ không cao là vì thế".

Ánh mắt đau đáu của ông Hoàng Đức Lĩnh, Bí thư Chi bộ 9A, xã Hưng Trung (Hưng Nguyên) cứ ám ảnh chúng tôi mãi khi ông trình bày là đã làm bí thư chi bộ mười năm nay, mặc dù rất tâm huyết, nhưng vì tuổi ngày một cao, sức ngày một yếu, mắt đã mờ, chân đã chậm, rất muốn có người trẻ gánh vác hộ. Thế nhưng, nguyện vọng chính đáng đó của ông có lẽ phải rất lâu nữa mới thành hiện thực. Vì ông nghỉ, lấy ai thay thế bây giờ?

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do nhiều năm nay, công tác phát triển đảng viên ở các TCCSĐ khu vực nông thôn gặp rất nhiều khó khăn. Có những chi bộ nhiều năm liền không kết nạp được đảng viên. Những nơi kết nạp được thì chủ yếu là những người đã qua tuổi Đoàn. Năm 2011, cả 11 chi bộ thôn của Đảng bộ xã Đồng Văn (Thanh Chương) chỉ kết nạp được 3 đảng viên. Trong đó, có 1 người ở độ tuổi trung niên.

Ngay tại đảng bộ có truyền thống 27 năm liên tục đạt trong sạch vững mạnh như Đảng bộ Thượng Sơn (Đô Lương), trước đây bình quân mỗi năm kết nạp 15-20 đảng viên là chuyện thường, còn bây giờ, cố gắng lắm cũng chỉ kết nạp được 6-10 đảng viên. Hay như huyện Nghi Lộc, một địa phương làm khá tốt công tác phát triển đảng, từ 2006 đến 2010 đã kết nạp thêm 1.714 đảng viên mới. Tuy nhiên, tỷ lệ chi bộ nông thôn kết nạp được đảng viên mới hàng năm vẫn còn thấp. Trong 5 năm qua, toàn huyện có 111/553 chi bộ trực thuộc đảng bộ xã, thị trấn 5 năm liền không kết nạp được đảng viên nào; 324/553 chi bộ có độ tuổi bình quân của đảng viên trên 50. Có chi bộ 9 năm liền không kết nạp được đảng viên mới nào như Chi bộ xóm 1 thuộc Đảng bộ xã Nghi Văn...

Không kết nạp được hoặc kết nạp được ít đảng viên trẻ là do không có đủ nguồn để đào tạo, bồi dưỡng rồi từng bước đưa và hàng ngũ của Đảng. Vấn đề này thì ai cũng biết. Lớp trẻ bây giờ rời ghế nhà trường là nô nức thi vào đại học, cao đẳng và các trường chuyên nghiệp, dạy nghề rồi đổ về các thành phố lớn kiếm sống, không mấy người trở lại quê nhà. Số người trẻ không đỗ đạt gì thì đi lao động xuất khẩu hoặc tìm đến các khu công nghiệp, khu chế xuất làm công nhân, không ở nhà chịu cảnh chân lấm, tay bùn như bao thế hệ trước đây. Làng xóm bây giờ chủ yếu còn lại người già, trẻ em. Cũng có một số người trẻ ở lại vì hoàn cảnh đặc biệt, song không nhiều.

Khôn đâu đến trẻ, khỏe đâu đến già, chi bộ thôn, xóm bây giờ chủ yếu là các đảng viên cao tuổi. Trong số người cao tuổi đó lại có không ít người là cán bộ hưu trí. Những người đã xa rời đồng ruộng hàng mấy chục năm trời, nay trở lại quê hương để nghỉ ngơi chứ không phải để tiếp tục vai trò "hạt nhân lãnh đạo ở thôn, xóm". Nên yêu cầu họ phải "năng động, sáng tạo lãnh đạo cơ sở vượt qua khó khăn, thử thách" là điều rất khó. Số đảng viên trực tiếp lao động, sản xuất vừa ít lại vừa già. Số này khó tiếp cận, nắm bắt với những cung cách làm ăn mới nên cũng khó có những đột phá trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Mặt tích cực của đội ngũ đảng viên ở các chi bộ thôn, xóm là có lập trường chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, luôn giữ được sự đoàn kết, gắn bó giữa Đảng với dân. Nhưng như thế là chưa đủ. Công cuộc xây dựng nông thôn mới hôm nay đòi hỏi phải có một đội ngũ cán bộ, đảng viên trẻ, khỏe, có đủ năng lực tiếp nhận và ứng dụng tri thức khoa học, kỹ thuật mới để lãnh đạo nhân dân ở các thôn, xóm thực hiện tốt cuộc cách mạng mới trong lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn. Các chi bộ thôn, xóm đang rất cần được tiếp sức để nâng cao năng lực lãnh đạo và cũng rất cần có thêm sức trẻ để đảm đương những gánh nặng mà đã đến lúc lớp đảng viên già khó lòng kham nổi.

Khánh Ly - Thanh Phúc