Bài thuốc 'Hoắc hương chính khí tán' trị sốt, đau đầu

1. Nguyên nhân gây sốt, đau đầu trong mùa hè

Thời tiết mùa hè chủ khí là thử (nắng nóng) và kèm thấp (độ ẩm thấp trong không khí sau mưa) là nguyên nhân gây sốt, đau đầu trong mùa hè.

Thời tiết càng nóng càng dễ làm tổn thương dương khí, đồng thời chính khí suy hoặc ham thích ăn uống đồ lạnh, ở trong phòng điều hòa, lười vận động... cơ thể dễ rơi vào tình trạng hàn thấp tích tụ. Cho nên nếu chính khí (sức đề kháng) mạnh, sẽ không có nguy cơ bị ngoại tà (yếu tố gây bệnh) tấn công mà sinh ra bệnh.

Hơn nữa, nếu tỳ vị vận hóa tốt, sẽ không có nguy cơ thức ăn bị đình trệ từ bên trong, dù cho ngoại cảm hay nội thương tác động tới đều có thể tiêu trừ.

Đặc điểm: Bên ngoài dễ bị cảm mạo phong hàn, bên trong thì tỳ vị hư hàn thấp trệ... lúc này người bệnh thường xuyên cảm thấy thân thể nặng nề, chân tay nặng mỏi, buổi sáng thức dậy thấy trì trệ nặng nề, co duỗi khó khăn không muốn dậy, phản ứng luôn chậm chạp. Ngoài ra, cơ thể còn dễ bị cảm mạo, sợ lạnh, sốt, đau đầu, ngực đầy, buồn nôn và nôn, đau bụng tiêu phân lỏng, lưỡi bệu, rêu trắng nhớt.

Bài thuốc Hoắc hương chính khí điều trị cả triệu chứng hàn thấp ở bên trong lẫn bên ngoài, sơ biểu hòa lý để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất. Vì vậy, nên dùng bài thuốc Hoắc hương chính khí tán để hóa thấp hòa vị, thăng thanh giáng trọc giúp khí cơ thông sướng từ đó đuổi hàn thấp tà trong cơ thể trước, tiếp đến giải biểu tán hàn, giúp trục xuất được hàn thấp tà ra ngoài.

Hoắc hương có vị ngọt đắng, hơi cay, tính ấm mùi thơm đặc trưng vào 3 kinh phế, tỳ, vị. Thảo dược này có tác dụng trị sốt, giải cảm, sát khuẩn, chống nôn, giảm đau; chủ trị chứng cảm thử thấp, hàn nhiệt, đau đầu, tức ngực, kiết lỵ, hơi thở hôi.

2. Bài thuốc hoắc hương chính khí tán trị sốt, đau đầu

2.1 Thành phần bài thuốc

Hoắc hương 12g , tô diệp 8-12g , bạch chỉ 4-8g , cát cánh 4-8g , bạch truật 8-12g , hậu phác 4-8g , bán hạ khúc 12g , đại phúc bì 8-12g , phục linh 12-16g , trần bì 6-12g , cam thảo 4g (có thể dùng thương truật thay bạch truật).

2.2 Cách dùng

Các vị thuốc tán bột mịn. Ngày uống 3 lần chiêu thuốc bằng nước ấm, mỗi lần 8-12g.

2.3 Phương giải bài thuốc

Trên lâm sàng thường dùng bột thuốc hoắc hương chính khí tán để điều trị trong các trường hợp viêm dạ dày ruột cấp có triệu chứng biểu hàn nội thấp, cảm mạo bốn mùa thuộc thể tỳ vị hư hàn thấp trệ, hay ngoại cảm phong hàn có chứng khó tiêu.

Đây là phương tễ sơ biểu hòa lý có hoắc hương sơ tán thử thấp biểu tà, lại có tính phương hương hóa thấp trọc ở vị trường làm quân dược.

Bạch truật, phục linh, cam thảo kiện tỳ lợi thấp, giúp đỡ công năng vận hóa của tỳ vị, bồi bổ trung tiêu làm thần, giúp chính khí thông điều thì tà khí tự trừ. Tô diệp, bạch chỉ, cát cánh tán hàn, thông lợi hung trung (ngực và cơ hoành) làm tá để phát tán biểu tà.

Hậu phác, đại phúc bì tân khổ ôn táo thấp trừ ngực bụng chướng đầy; thêm bán hạ, trần bì có công dụng trừ đờm, hỗ trợ tiêu hóa làm tá để sơ thông lý khí; gia thêm sinh khương, đại táo làm sứ để điều hòa dinh vệ thì biểu lý hòa hoãn, sức khỏe mau hồi phục.

Người bệnh nên uống thuốc với nước ấm, tốt hơn uống lạnh. Sau khi uống nên giữ ấm cơ thể, che chắn kín bên ngoài giúp công hiệu giải biểu phát huy tác dụng tốt hơn. Trường hợp nôn, tiêu chảy do thấp nhiệt không thích hợp sử dụng bài thuốc này.