Bao giờ mới có cầu cứng thay cầu treo sông Giăng?

Những ký ức kinh hoàng

Cầu treo sông Giăng (còn gọi là cầu treo chợ Chùa) nằm tại Km105+970 trên tuyến Quốc lộ 46C; bắc qua sông Giăng, nối 2 xã Thanh Liên và Phong Thịnh (Thanh Chương). Đây là cây cầu dân sinh quan trọng, kết nối các xã Cát Văn, Phong Thịnh, Minh Sơn (Thanh Nho, Thanh Hoà trước đây) với các xã Thanh Liên, Thanh Tiên, Thanh Mỹ và các xã vùng trung tâm huyện Thanh Chương, nên hằng ngày lượng phương tiện qua lại rất đông.

Trước đây, cây cầu này thuộc tuyến đường tỉnh 533, do Sở Giao thông vận tải Nghệ An quản lý. Vào ngày 9/2/2017, Bộ Giao thông vận tải(GTVT) đã ban hành Quyết định số 358/QĐBGTVT chuyển đường tỉnh 533 thành Quốc lộ 46C và giao cho Cục Quản lý đường bộ II tiếp nhận quản lý, bảo trì và khai thác từ ngày 1/4/2017.

Cầu sông Giăng đưa vào khai thác vào năm 1987 theo tiêu chuẩn cầu giao thông nông thôn với tải trọng thiết kế 8T, khổ cầu hẹp 4,25m. Để có được chiếc cầu treo này, người dân vùng chợ Chùa (Thanh Liên, Phong Thịnh), đã phải trải qua biết bao ký ức đau thương.

Cho đến bây giờ, rất nhiều người dân các xã Phong Thịnh, Thanh Liên vẫn còn nhớ buổi sáng kinh hoàng cách đây tròn 40 năm - vào năm 1985. Lúc này cầu treo sông Giăng còn chưa được xây dựng mà người dân phải qua đò sông Giăng. Trong cảnh chen chúc, sợ đến trường chậm học, 11 em học sinh của Trường THPT Thanh Chương 3 (đóng ở xã Phong Thịnh, nằm bên phía tả ngạn sông Giăng), đã mãi nằm lại dưới dòng sông lạnh buốt vì bị đắm đò. Các em học sinh này chủ yếu quê Thanh Tiên, Thanh Liên. Đó cũng là một trong những tiếng kêu khẩn thiết, bức xúc nhất để sau đó cầu treo sông Giăng được xây dựng và khánh thành vào ngày 15/1/1987.

Dù vậy, sau nhiều năm sử dụng, cầu treo sông Giăng đã bị xuống cấp nghiêm trọng và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ tai nạn. Các đơn vị quản lý đã tìm nhiều cách để gia cố cho chiếc cầu nhưng tai nạn thương tâm vẫn không tránh khỏi. Đó là vào tối 4/10/2020, chiếc ô tô 7 chỗ chở 3 người, đang qua cầu treo sông Giăng thì va chạm với xe máy do 1 người đàn ông điều khiển, chở theo 1 người khác đang đi hướng ngược lại. Vụ tai nạn khiến cả 2 xe rơi xuống sông. Hậu quả là cả 5 người trên ô tô và xe máy đều thiệt mạng.

Trước khi xảy ra vụ tai nạn trên, đơn vị quản lý cắm biển cho phép xe tải trọng dưới 7 tấn qua lại cầu. Sau vụ tai nạn, cây cầu chỉ cho phép tải trọng xe và hàng dưới 5 tấn đi qua. Tuy vậy, trước nhu cầu tải trọng và lưu lượng vận chuyển người và hàng hóa lưu thông qua điểm giao thông này ngày càng cao, việc một cây cầu treo "già cỗi", hư hỏng vẫn phải oằn mình phục vụ đã kìm hãm sự phát triển kinh tế, xã hội của hai bên bờ sông Giăng; chưa kể, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Nếu không may xảy ra tai nạn sập cầu thì hậu quả sẽ vô cùng thảm khốc.

Bao giờ có cầu mới?

Chúng tôi có mặt tại cầu treo sông Giăng một ngày gần đây, vào thời điểm tan học, có rất đông học sinh Trường THPT Thanh Chương 3 qua lại trên cây cầu này.

Do cầu quá yếu, các mố neo hai đầu, các kết cấu sắt, thép như lan can, mặt cầu đã xuống cấp, xuất hiện nhiều vết gỉ sét, bong tróc nên đơn vị quản lý đã phải cho cắm rất nhiều biển cảnh báo ở 2 đầu cầu, từ biển báo tải trọng, chiều cao, khổ rộng, đến khoảng cách giữa 2 xe ô tô khi qua cầu và cho dựng cả hàng rào cọc tiêu để hạn chế xe tải lớn qua cầu. Tuy nhiên, những giải pháp này chỉ là tạm thời, không thể là giải pháp lâu dài khi nhu cầu qua lại của người dân ngày càng tăng lên.

Chưa kể, hàng ngày đơn vị quản lý còn phải thuê 2 người ngồi ở 2 đầu cầu để canh chừng và phân luồng, điều tiết phương tiện khi qua cầu, nhất là đối với xe ô tô.

Ông Trần Đình Tân, một nhân viên được thuê gác chắn một đầu cầu bên phía xã Phong Thịnh cho biết: Cách đây vài năm, ông cùng với một người khác được thuê đứng gác chắn ở cây cầu này, do đây là con đường huyết mạch, nếu không muốn phải đi vòng xa lên đường Hồ Chí Minh để qua bên kia sông nên hàng ngày lượng người và xe cộ qua lại rất đông, nhiều thời điểm trong ngày như lúc học sinh đi học, buổi họp chợ, cầu thường bị tắc. Dù đã được gia cố bằng dây cáp bên dưới nhưng không tránh khỏi rung lắc dữ dội mỗi khi có phương tiện qua lại.

Ông Nguyễn Hồng Nhâm - Chủ tịch UBND xã Phong Thịnh chia sẻ: Nhu cầu giao thông, vận chuyển hàng hóa qua cầu treo sông Giăng ngày càng lớn. Nhiều năm nay, tại các cuộc tiếp xúc cử tri ở địa phương, người dân liên tục có ý kiến đề nghị xây cầu cứng thay thế, đặc biệt là sau vụ tai nạn thảm khốc gần 5 năm trước. Dù vậy, cho đến nay việc xây dựng cầu thay thế vẫn chưa thực hiện được.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, sau khi nhận được nhiều kiến nghị của cử tri về việc sớm xây dựng cầu mới qua sông Giăng, vào ngày 16/01/2024, Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã có Văn bản số 594/BGTVT-KHĐT trả lời kiến nghị cử tri. Trong đó khẳng định, việc nghiên cứu đầu tư cầu thay thế là cần thiết. Bộ GTVT đã giao Cục Đường bộ Việt Nam tổng hợp cầu sông Giăng vào danh mục dự án cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới thay thế các cầu yếu trên một số tuyến quốc lộ để dự kiến đầu tư trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025. Tuy nhiên, nguồn vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ GTVT được Quốc hội thông qua chủ yếu tập trung đầu tư các dự án động lực quan trọng, cấp bách theo các nguyên tắc, tiêu chí của Quốc hội, Chính phủ, nên chưa thể cân đối bố trí đầu tư dự án này (trong đó có cầu sông Giăng).

Văn bản 594 của Bộ GTVT cũng nêu rõ: Để sớm đầu tư cầu sông Giăng, Bộ GTVT đã chỉ đạo Ban QLDA 2 rà soát, nghiên cứu đầu tư cầu sông Giăng trong dự án cải tạo cầu yếu trên các quốc lộ sử dụng vốn vay EDCF, tuy nhiên do chưa xác định nguồn vốn dư của dự án nên chưa đủ điều kiện để triển khai. Nhằm chuẩn bị sẵn hồ sơ dự án, chủ động trình cấp có thẩm quyền khi cân đối được nguồn lực đầu tư, Bộ GTVT đã có Quyết định số 1584/QĐ- BGTVT ngày 6/12/2023 giao Cục Đường bộ Việt Nam lập Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng công trình cầu sông Giăng, Km105+970, Quốc lộ 46C, tỉnh Nghệ An.

Được biết, sau khi được Bộ GTVT giao việc, vào giữa tháng 6/2024, Cục Đường bộ Việt Nam đã trình Bộ GTVT phê duyệt báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng cầu sông Giăng trên Quốc lộ 46C.

Theo đó, dự án cầu mới sẽ xây dựng với chiều dài gần 3km, quy mô đường cấp IV đồng bằng, vận tốc thiết kế 60km/h. Phần cầu có chiều dài khoảng 284m, được đầu tư vĩnh cửu bằng bê tông cốt thép và bê tông cốt thép dự ứng lực.

Tổng mức đầu tư dự án gần 240 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách, vốn trái phiếu Chính phủ, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 hoặc nguồn vốn bổ sung, tiết kiệm, dư của kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025 và nguồn vốn hợp pháp khác. Thời gian thực hiện trong giai đoạn 2025-2030.

Có thể thấy rằng, việc xây dựng cầu mới bắc qua sông Giăng, không chỉ là mong mỏi của người dân địa phương mà còn là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo an toàn giao thông, phát triển kinh tế, xã hội, tránh lặp lại những bi kịch đau lòng như vụ tai nạn năm 2020. Hy vọng rằng các cấp chính quyền và ngành chức năng sớm triển khai dự án, để mỗi lần qua cầu, người dân không còn phải nơm nớp lo sợ như hiện nay.