Bầu cử Tổng thống Ba Lan: Luồng gió mới bên bờ Baltic

(Baonghean) - Các kết quả thăm dò sơ bộ sau vòng 2 cuộc bầu cử Tổng thống tại Ba Lan cho thấy, ứng cử viên theo trường phái bảo thủ Andrzej Duda của Đảng Luật pháp và Công lý đã nhận được 53% số phiếu bầu và trở thành người chiến thắng. Mặc dù phải tới ngày 25/5 (giờ địa phương), kết quả chính thức mới được công bố, song Tổng thống đương nhiệm Komorowski đã lên tiếng thừa nhận thất bại tại cuộc bầu cử này. Kết quả này được đánh giá là một cú sốc lớn trên chính trường Ba Lan và tác động đến các mối quan hệ ở châu Âu.

Theo Hiến pháp Ba Lan, Thủ tướng là người lãnh đạo Chính phủ, nhưng tổng thống với nhiệm kỳ 5 năm là người lãnh đạo các lực lượng quân sự, đồng thời có tiếng nói về chính sách đối ngoại và quyền thông qua luật pháp. Do đó, nhiều khả năng đất nước Ba Lan sẽ có nhiều thay đổi khi Tổng thống mới đắc cử Andrzej Duda lên nắm quyền. Điều này còn khiến Liên minh châu Âu có thể phải xem xét lại một số kế hoạch trước đây của khối này.

Ông Andrzej Duda (giữa) ăn mừng cùng vợ (bên phải) và con gái sau khi kết quả khảo sát cử tri vừa rời phòng bỏ phiếu được công bố, trong cuộc bầu cử Tổng thống Ba Lan vòng 2, tổ chức ngày 24/5/2015. Ảnh: Reuters

Trước hết có thể nói rằng nguyên nhân dẫn tới thắng lợi của ông Andrzej Duda có lẽ bởi cương lĩnh tranh cử tập trung vào các vấn đề xã hội, cam kết tăng chi tiêu cho phúc lợi xã hội... Suốt gần 1 thập kỷ dưới sự lãnh đạo của đảng Diễn đàn công dân, tỷ lệ thất nghiệp cao, mức sống bất bình đẳng, phúc lợi xã hội yếu... là những yếu tố khiến người dân Ba Lan cảm thấy mệt mỏi và trông chờ vào sự thay đổi. Bởi thế nên ông Andrzej Duda - một chính trị gia non trẻ, chưa có nhiều tiếng tăm nhưng đã 2 lần chiến thắng đương kim Tổng thống Komorowski trong 2 vòng bầu cử Tổng thống Ba Lan vừa qua. Còn khoảng 5 tháng nữa mới tới cuộc bầu cử Quốc hội Ba Lan, mà ở đó, đảng Luật pháp và Công lý của ông Andrzej Duda có “đánh bại” được liên minh cầm quyền hiện nay của Chính phủ của Thủ tướng Ewa Kopacz – đồng minh đương kim Tổng thống Komorowski hay không vẫn là điều khó đoán. Song theo các nhà phân tích, chiến thắng lần này của ông Andrzej Duda rõ ràng là một lợi thế lớn cho đảng Luật pháp và Công lý trong cuộc đua vào Quốc hội Ba Lan sắp tới.

Có lẽ sự “đổi ngôi” ở vị trí Tổng thống Ba Lan sẽ tác động đến mối quan hệ của nước này với Liên minh châu Âu và Nga. Dưới thời Tổng thống Komorowski, đảng Diễn đàn Công dân đã theo đuổi việc tái lập quan hệ mạnh mẽ với Đức và Liên minh châu Âu. Đây là nền tảng của chính sách đối ngoại Ba Lan và ngày càng quan trọng đối với Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, ông Andrzej Duda lại không che giấu ý định điều chỉnh mối quan hệ với Đức và giữ khoảng cách với EU. Ông Duda nhấn mạnh đến "chủ quyền quốc gia" và ủng hộ cách tiếp cận hình thành một khối Trung Âu mạnh mẽ hơn. Rõ ràng, cách tiếp cận này sẽ khiến EU không thể không lo ngại.

Ngoài ra, ông Andrzej Duda cùng đảng Luật pháp và Công lý được biết đến là có đường lối ngoại giao thân NATO và cứng rắn với nước Nga. Trước khi tranh cử, ông Duda từng kêu gọi NATO thành lập căn cứ quân sự tại nước này. Là một quốc gia có vị trí quan trọng ở Trung và Đông Âu, Ba Lan là quốc gia duy nhất giáp với cả Nga và Ukraine. Cuộc khủng hoảng Ukraine đã tác động mạnh đến chính trường Ba Lan, đồng thời khiến quan hệ Nga – Ba Lan trở nên căng thẳng. Ông Andrzej Duda thậm chí từng bày tỏ ý muốn đưa quân đội gìn giữ hòa bình của Ba Lan đến vùng Donbass ở Ukraine. Các nhà phân tích đánh giá, quan hệ giữa Ba Lan với Nga dưới thời Tổng thống Komorowski vốn đã căng thẳng nay có nguy cơ lại càng thêm căng thẳng dưới thời Tổng thống đắc cử Andrzej Duda.

Thắng lợi của ông Andrzej Duda trong cuộc bầu cử Tổng thống Ba Lan vừa qua là một cú sốc lớn trên chính trường Ba Lan trong bối cảnh nền kinh tế nước này dưới sự lãnh đạo của đảng Diễn đàn công dân và đương kim Tổng thống Komorowski vẫn tăng trưởng ổn định. Diễn biến này đã chứng tỏ sự “ổn định” của nền kinh tế Ba Lan không hoàn toàn chỉ là màu hồng. Đáng chú ý hơn, chính sách đối ngoại dưới thời ông Andrzej Duda sẽ là vấn đề mà dư luận quan tâm, bởi sự thay đổi sắp tới trên chính trường Ba Lan sẽ có tác động nhất định đến quan hệ giữa nước này với Liên minh châu Âu và tác động đến mối quan hệ vốn đã nhiều thăng trầm giữa Ba Lan và Nga.

Nguyễn Cao Biền