Bến đò Vạn Rú

(Baonghean) - Nếu có dịp đến xã Khánh Sơn (Nam Đàn), hãy dừng chân để ngắm cảnh bến đò Vạn Rú - Rú Trét, nơi một thời là “tọa độ lửa” vô cùng ác liệt. Với tinh thần quả cảm, mưu trí và kiên cường, quân và dân ta đã làm nên những kỳ tích trên vùng đất trọng yếu này…
Bến đò Vạn Rú.
Bến đò Vạn Rú.
Theo tài liệu lịch sử, để chi viện cho chiến trường miền Nam, đầu 1968, Tổng cục Hậu cần QĐND Việt Nam quyết định khảo sát và triển khai đường ống dẫn xăng dầu vào miền Nam. Yêu cầu nhiệm vụ hết sức khẩn trương, vì phải đảm bảo hoàn thành trước mùa mưa, hơn nữa, những diễn biến trên chiến trường ngày một cấp thiết, nhu cầu sử dụng xăng dầu phục vụ chiến đấu tăng cao. Vì thế, việc đảm bảo bí mật sẽ quyết định sự sống còn của tuyến đường dẫn xăng dầu này. Ngày 12/4/1968, Tổng cục Hậu cần thành lập đơn vị Công trường Thủy lợi 01 (sau đổi tên thành Công trường 18) với 34 chiến sỹ được huấn luyện kỹ thuật cơ bản do Đại tá Mai Trọng Phước, Phó Cục trưởng Cục xăng dầu chỉ huy. Trong hoàn cảnh địch thường xuyên đánh phá, việc thi công gặp không ít khó khăn và nguy hiểm. Đặc biệt, thi công đường ống vượt sông Lam là cả một thử thách lớn, nên phải chọn vị trí hẹp nhất để tiết kiệm thời gian và công sức. Bến đò Vạn Rú khá lý tưởng cho việc thi công, ngoài đoạn sông này hẹp, còn có núi rừng xung quanh che chắn, lại cách trục đường chính không xa.
Nhiều phương án được đặt ra, cuối cùng Ban Chỉ huy quyết định đặt ống ngầm dưới đáy sông để đề phòng bị máy bay địch phát hiện, đánh phá. Nhưng ngặt nỗi lại thiếu phương tiện để thi công, cả xe kéo và ca-nô  đều không có, buộc phải dùng sức người. Vào đêm 22/6/1968, lực lượng Công trường 18 và đông đảo dân quân xã Nam Đông (nay là xã Khánh Sơn) được lệnh cùng hợp sức kéo ống dẫn qua sông. Trên đầu, máy bay địch gầm rú, ném bom tọa độ, rồi thả pháo sáng rực trời. Bất chấp hiểm nguy, bộ đội và dân quân vẫn kiên cường kéo từng đoạn ống dẫn, tiếng hò mỗi lúc một ngân vang. Đến 5 giờ sáng ngày hôm sau, toàn bộ đường ống với chiều dài 500m được bí mật kéo qua sông Lam an toàn, máy bay địch không hề phát hiện được bất cứ một vết tích nào.
Sau khi vượt sông, hệ thống đường ống dẫn dầu tiếp tục được thi công trên đất liền bằng cách lấp kín dưới mặt đất, tất cả đều giữ được bí mật và đảm bảo tuyệt đối an toàn. Đến giữa tháng 8/1965, đường ống dẫn dầu đầu tiên dài hơn 40 km được lắp đặt thành công qua vùng “tam giác lửa” là Vinh - Nam Đàn - Linh Cảm. Từ đây, đường ống xăng dầu tiếp tục được nối vào Nam, ra Bắc để đáp ứng nhu cầu của các chiến trường, góp phần làm nên chiến thắng vẻ vang thời đánh Mỹ. 
Đường 15A qua vùng Nam Đông hết sức hiểm trở, bên núi, bên sông, tạo thành một “nút thắt” trong hành trình chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến miền Nam. Máy bay Mỹ thường xuyên dội bom xuống để cắt đứt tuyến đường chiến lược, hàng ngày nơi đây phải hứng chịu 8 - 10 loạt bom. Để giảm thiệt hại do bom Mỹ gây ra, ta triển khai phương án cho bộ đội hành quân rẽ theo hướng xuôi đê tả Lam, đến địa bàn xã Xuân Lâm rồi qua bến đò Vạn Rú. Một thời gian sau, địch phát hiện hướng di chuyển mới của bộ đội ta nên tăng cường dội bom xuống khu vực này. Lúc bấy giờ, HTX Đại Thành - đơn vị có nhiệm vụ khai thác, đánh bắt và vận chuyển cá trên sông Lam được huy động làm nhiệm vụ chở bộ đội cùng các loại vũ khí, khí tài qua sông an toàn. Có những đêm phải huy động hơn 150 chiếc thuyền để chở bộ đội qua sông, trẻ em 14 - 15 tuổi đều ra sông chèo thuyền, mỗi gia đình có 3 - 5 thành viên tham gia và lập thành một đội. Nhiệm vụ được thực hiện từ khoảng 5 giờ chiều đến rạng sáng ngày hôm sau, mỗi đêm có từ 4.000 - 5.000 chiến sỹ vượt sông an toàn. 
Máy bay Mỹ ném bom ngày càng ác liệt, xã Nam Đông quyết định thành lập Đại đội “thép” và Tiểu đội “10 cô gái sông Lam” sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ được giao. Đó là phối hợp với đơn vị bộ đội pháo cao xạ bắn trả máy bay địch, san lấp hố bom, rà phá bom mìn, bảo vệ hệ thống đường ống dẫn xăng dầu và chở bộ đội, vũ khí qua sông, tham gia cứu chữa khi có người bị thương. Bến đò Vạn Rú - Rú Trét đã chứng kiến sự ngã xuống của biết bao cán bộ, chiến sỹ và nhân dân. Đó là ngày 10/6/1968, một đoàn xe chở thương binh từ chiến trường về bị máy bay địch ném bom làm 23 người chết, hàng chục người khác bị thương. Hơn một tháng sau, ngày 25/7/1968, máy bay Mỹ lại ném bom làm 16 người chết, 96 người bị thương. Không lâu sau, chúng lại ném bom làm 26 người chết, 97 người bị thương… Và còn bao nỗi đau thương khác đã diễn ra nơi vùng đất này đều được nhân dân nơi đây ghi nhớ. 
Chiến tranh và bom đạn đã lùi xa, mảnh đất này đang hồi sinh. Đồng bãi xanh màu ngô, lạc; núi đồi đã ngút ngàn cây và làng quê yên vui, trù phú. Người dân Nam Đông xưa, Khánh Sơn ngày nay luôn nhắc nhở cháu con về một thời ác liệt nhưng rất đỗi hào hùng.  
Tường Anh

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.