Cần có 'bộ quy tắc ứng xử vỉa hè' cho thành phố Vinh

(Baonghean) - Thời gian qua, vấn đề vỉa hè đã được khuấy động trên nhiều diễn đàn cũng như trong thực tế. Báo Nghệ An đăng tải ý kiến của bạn đọc về vấn đề xây dựng "quy tắc ứng xử" với vỉa hè ở Thành phố Vinh.

Ai cũng hiểu vỉa hè là nơi dành cho người đi bộ, để trồng cây xanh cùng một số tiện ích công cộng khác được quy định theo luật pháp. Tuy nhiên, bên cạnh đó văn hóa vỉa hè, kinh doanh vỉa hè lại là điều làm “biến dạng” chức năng ban đầu của vỉa hè. Vấn đề để hài hòa lợi ích giữa chức năng vỉa hè và kinh tế vỉa hè mang lại là bài toán luẩn quẩn lâu nay, dẫn đến xung đột và các chiến dịch “giải cứu” vỉa hè nửa vời, theo phong trào, rồi đâu lại vào đấy.

Nhìn lại chiến dịch này ở một số nơi, thấy rằng tất cả cũng dừng lại theo hiệu ứng đám đông, có được một số mặt thay đổi tích cực nhưng về bản chất thì không mang lại hiệu quả lâu dài. Bởi vì vấn đề cốt lõi là ý thức của người dân, vướng mắc về quy định luật pháp và sự mâu thuẫn giữa các lợi ích mà vỉa hè mang lại.

Với thành phố Vinh - đô thị mới và đang hình thành tiến tới đô thị hiện đại, vỉa hè chính là bộ mặt của đô thị, là nơi mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho người dân và Nhà nước. Chúng ta cần mạnh dạn tạo ra “bộ quy tắc ứng xử” riêng cho vỉa hè, vẫn đảm bảo chức năng của vỉa hè trong hoạt động xã hội, trong giao thông công cộng và chia sẻ đồng thuận hài hòa các lợi ích kinh tế mang lại. Điều đó cần sự làm việc, nghiên cứu nghiêm túc, đầy đủ chu đáo, thấu tình hợp lý của các cơ quan chức năng cùng với người dân có kinh doanh vỉa hè. Mặc dù vỉa hè chủ yếu là dành cho người đi bộ, nhưng với kiểu văn hóa xe máy như hiện nay thì chức năng đó hầu như không được sử dụng đúng mục đích. Vì vậy, nên chăng, chúng ta cần có sự phân loại kèm theo các quy định cụ thể trong việc sử dụng vỉa hè thật linh hoạt, đúng thực tế, đáp ứng được việc quản lý nhà nước cũng như sự đồng thuận của việc kinh doanh vỉa hè, như sau:

Ô tô đỗ trên vỉa hè thành phố Vinh. Ảnh: Phương Thúy

1. Yêu cầu mỗi phường, xã tiến hành khảo sát đo đạc thực tế chính xác các vỉa hè trên các trục đường của thành phố, cùng các đặc điểm hiện trạng hiện nay của từng vỉa hè như chiều dài, chiều rộng vỉa hè, vỉa hè có cơ quan hay có nhà dân, có kinh doanh hay không kinh doanh trên vỉa hè... Đồng thời, thăm dò ý kiến và nguyện vọng sử dụng vỉa hè của người dân.

2. Phòng Quản lý đô thị thành phố sẽ tổng hợp phân loại các vỉa hè có chung hiện trạng, diện tích và đưa ra các giải pháp đồng bộ cho từng loại vỉa hè để trình các cơ quan chức năng phê duyệt và thông báo rộng rãi cho người dân được biết để thực hiện. Chúng ta không nên cào bằng vỉa hè thành một loại cùng quy định giống nhau như hiện nay.

3. Theo ý kiến chủ quan của cá nhân, có thể chia vỉa hè thành 3 loại:

- Vỉa hè lớn (chiều rộng trên 5m): dành 1,5m cho người đi bộ, dành 1,5m cho các hộ dân mặt đường đậu xe máy. Còn lại, nếu vỉa hè đủ cho diện tích đậu ô tô thì kẻ vạch cho đậu, nếu kinh doanh sử dụng vỉa hè thì tính phí 50.000 đồng/m2/tháng, nạp vào ngân sách nhà nước.

- Vỉa hè trung bình (từ 3 - 5m): dành 1,5m cho người đi bộ, dành 1,5m cho các hộ dân mặt đường đậu xe máy. Còn lại, nếu kinh doanh sử dụng vỉa hè thì tính phí 30.000 đồng/m2/tháng, nạp vào ngân sách nhà nước.

- Vỉa hè nhỏ (dưới 3m): dành 1,5m cho người đi bộ, dành 1,5m cho các hộ dân mặt đường đậu xe máy. Còn lại, không cho phép kinh doanh trên vỉa hè nếu có.

4. Ngoài ra, cần có sự khảo sát, đánh giá để tu sửa, bổ sung về cây xanh trên vỉa hè, hệ thống dây điện cáp ngầm, hệ thống biển báo, hệ thống ống nước và nạo vét mương cống trên các trục đường.

Mỗi vỉa hè sẽ có các vạch sơn chỉ dẫn bằng chữ và màu sắc để phân biệt luồng dành cho đi bộ, luồng dành cho nhà dân sử dụng đậu xe máy, ô tô và luồng được phép cho kinh doanh. Tất cả đều minh bạch rõ ràng, linh hoạt, phù hợp cho từng vỉa hè, cho từng trục đường theo hiện trạng sử dụng hiện nay mà vẫn đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân và Nhà nước trong quản lý vỉa hè. Khi nào thực hiện giải pháp đồng bộ, quyết liệt, triệt để mà thấu tình hợp lý thì vỉa hè sẽ trở thành bộ mặt văn minh cho đô thị và đóng góp vào ngân sách cho Nhà nước cũng như mang lại kinh tế cho người dân.

Đây chỉ là một trong những giải pháp trong quy hoạch vỉa hè; thực tế phải dựa vào số liệu cụ thể để phân loại và quy định hợp lý cho từng loại vỉa hè, mà vẫn đảm bảo trong quản lý và hài hòa trong kinh doanh, để người dân và Nhà nước đều được hưởng lợi từ vỉa hè. Chúng ta cần mạnh dạn xây dựng “bộ quy tắc ứng xử vỉa hè” cho thành phố để làm cơ sở quy hoạch thành phố Vinh thành đô thị hiện đại và tiến tới đô thị thông minh trong cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra hiện nay.

Trần Anh Nghĩa

(Phường Hưng Bình, TP. Vinh)