Cần làm rõ việc cấp phép khai thác mỏ cát, sỏi trên đất nông nghiệp ở Nghĩa Đàn

Kiến nghị kéo dài

Mỏ cát, sỏi của Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung (có trụ sở tại tỉnh Thanh Hoá), nằm tại khu vực ngã ba sông Dinh và sông Hiếu, đoạn giáp ranh giữa xã Nghĩa Hưng và xã Nghĩa Thịnh của huyện Nghĩa Đàn.

Dù đã được cấp phép khai thác từ năm 2017 và cho thuê đất năm 2018, tuy nhiên khi đơn vị này tập trung máy móc, tiến hành khai thác thì đông đảo người dân xóm Tân Phú (Nghĩa Hưng), nơi có đất sản xuất tại khu vực này đã liên tục phản đối.

Người dân xóm Tân Phú cho rằng, việc khai thác cát, sỏi sẽ gây ra sạt lở bờ sông, sạt lở đất nông nghiệp, ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của nhân dân. Người dân cũng đã phản đối với quyết định của UBND tỉnh về việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản và quyết định cho thuê đất đối với Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung.

Người dân xóm Tân Phú kéo ra khu vực mỏ cát kiến nghị phản ánh. Ảnh: Tiến Đông

Bà Nguyễn Thị Sen, một hộ dân xóm Tân Phú đang có khoảng 1 sào đất trồng ngô tại khu vực này cho biết: thời điểm tỉnh cấp phép khai thác mỏ cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung thì người dân không biết. Hiện nay mong muốn của người dân là được giữ lại đất sản xuất, bởi xóm Tân Phú có đặc thù là sản xuất nông nghiệp, nếu không có đất sản xuất thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống.

Ông Nguyễn Văn Mạnh - xóm trưởng xóm Tân Phú cho biết thêm: khu vực cấp phép mỏ cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung là đất bãi bồi, sản xuất cây nông nghiệp ngắn ngày của người dân xóm Tân Phú từ năm 2012. Vậy nhưng khi tiến hành cấp phép mỏ và cho thuê đất, chính quyền địa phương và chủ đầu tư đã không làm thủ tục đền bù. Bản thân người dân cũng đã kiến nghị nhiều lần nhưng vẫn không được giải quyết dứt điểm.

Một nhánh sông bị đắp để làm đường đi đã khiến cho người dân lo ngại sẽ gây ra sạt lở do ảnh hưởng dòng chảy. Ảnh: Tiến Đông

Ngày 6/6/2023, có mặt tại khu vực này, chúng tôi chứng kiến có rất đông người dân xóm Tân Phú kéo ra, phản ánh những bất cập liên quan đến việc khai thác cát, sỏi tại đây. Đặc biệt, diện tích mà người dân cho rằng phía Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung chưa tiến hành đền bù lên đến 3,5ha.

Bên cạnh đó, nằm cách khu vực được cấp phép mỏ không xa, phía gần cầu bắc qua sông Hiếu, trên một nhánh sông ở bên phía xã Nghĩa Thịnh, chúng tôi còn phát hiện có một con đường bằng đá mới được đắp chắn ngang nhánh sông và dẫn xuống khu vực khai thác cát. Điều này khiến cho người dân thôn Tân Phú lo ngại rằng sẽ gây ra tình trạng sạt lở cho phần đất nông nghiệp ở phía đối diện.

Máy móc khai thác cát sạn tại điểm mỏ. Ảnh: Tiến Đông

Chờ tỉnh rà soát

Tìm hiểu vấn đề này chúng tôi được biết, ngày 29/7/2014, UBND tỉnh đã cấp phép cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung thăm dò khoáng sản tại khu vực sông Hiếu, trong thời hạn 9 tháng. Đến tháng 5/2015 công ty này đã được phê duyệt giá trị cấp quyền khai thác khoáng sản với tổng số tiền 458.578.000 đồng.

Ngày 29/3/2017, UBND tỉnh đã cấp giấy phép số 1253/GP-UBND về cấp phép khai thác khoáng sản cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường bằng phương pháp lộ thiên cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung. Diện tích khu vực khai thác rộng 4,43ha, trữ lượng 205.719m³, mức sâu khai thác thấp nhất đến mức +37m, thời hạn 20 năm kể từ ngày cấp phép.

Máy móc tập kết xung quanh khu vực khai thác cát, sỏi. Ảnh: Tiến Đông

Sau khi được cấp phép khai thác, ngày 5/9/2018, công ty này đã được UBND tỉnh cho thuê 44.242,3m² đất có mặt nước và đất trồng cây hàng năm khác tại xã Nghĩa Hưng để sử dụng cho hoạt động khoáng sản đến hết ngày 29/3/2037. Ngày 3/7/2020 hợp đồng thuê đất số 87/HĐ-TĐ giữa UBND tỉnh và công ty này đã được ký kết.

Tuy nhiên, sau khi công ty này đưa máy móc đến khai thác, người dân xóm Tân Phú đã kéo ra phản đối, ngăn cản như đã nói ở trên. Thậm chí việc phản đối, ngăn cản này đã xảy ra từ 4 năm nay, bản thân chính quyền địa phương cũng đã nhiều lần đứng ra đối thoại nhưng vẫn chưa giải quyết được dứt điểm.

Ông Đinh Thế Hiển - Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hưng cho biết, đối với con đường đá mới đắp chắn ngang một nhánh sông, người dân lo ngại sẽ gây sạt lở cho đất sản xuất là có cơ sở. Riêng tại địa điểm cấp phép mỏ cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung là do tỉnh cấp phép nên địa phương cũng chỉ có thẩm quyền kiểm tra việc khai thác đúng mốc quy định.

Trước sự phản đối của người dân, bản thân địa phương cũng đã nhiều lần tham gia giải quyết và kiến nghị lên cấp trên xem xét giải quyết.

Một dấu mốc đánh dấu điểm mỏ nằm trên bãi bồi. Ảnh: Tiến Đông

Cụ thể, vào ngày 3/4/2019, UBND huyện Nghĩa Đàn đã phối hợp với UBND xã Nghĩa Hưng cùng các ban, ngành, đoàn thể tổ chức gặp gỡ, đối thoại với nhân dân xóm Tân Phú. Qua đối thoại đã phân tích, giải thích, trả lời cho người dân về trình tự, thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản, thủ tục thuê đất của doanh nghiệp. Đồng thời đã tuyên truyền, vận động nhân dân xóm Tân Phú phối hợp với chính quyền địa phương, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung để xử lý các vấn đề phát sinh. Tuy nhiên, kết quả của buổi đối thoại không thành, nhân dân xóm Tân Phú kiên quyết không đồng ý việc Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung khai thác cát, sỏi trên địa bàn.

Liên tiếp sau đó, vào các năm 2020, 2021, UBND xã Nghĩa Hưng cũng đã nhiều lần có báo cáo về tình hình khai thác cát, sỏi của Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung và việc ngăn cản của người dân. Trong đó, vào ngày 17/12/2021 sau khi có ý kiến kiến nghị của cử tri về việc khai thác cát, sỏi gây sạt lở, UBND huyện Nghĩa Đàn cũng đã tiến hành kiểm tra. Qua kiểm tra thực địa cho thấy, khu vực bờ sông thuộc địa phận xã Nghĩa Hưng khu vực mỏ cát, sỏi đã được cấp phép có hiện tượng bào mòn bờ sông.

Cho rằng việc khai thác cát, sỏi làm sạt lở đất nông nghiệp và hơn hết là chưa đền bù nên người dân xóm Tân Phú đã phản đối việc cấp phép mỏ cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung. Ảnh: Tiến Đông

Đặc biệt, vào ngày 24/3/2023, sau khi người dân tiếp tục có phản ánh, UBND huyện Nghĩa Đàn phối hợp với Công an huyện Nghĩa Đàn và xã Nghĩa Hưng đã tiến hành kiểm tra việc khai thác cát, sỏi tại địa điểm này. Qua kiểm tra, cơ quan chức năng nhận thấy, một số mốc khép góc khu vực cấp phép đã bị mất. Vì vậy, UBND huyện Nghĩa Đàn đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với công ty này hơn 15 triệu đồng và buộc hoàn trả vị trí các mốc đã bị mất.

Ông Trần Mạnh Hà - Phó Chủ tịch UBND huyện Nghĩa Đàn cho biết: địa phương đã nhiều lần gặp gỡ, đối thoại với người dân địa phương. Tuy nhiên nhân dân xóm Tân Phú vẫn không đồng tình và cản trở hoạt động khai thác cát, sỏi.

Hiện tại, huyện cũng đã kiến nghị UBND tỉnh, chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp kiểm tra, đánh giá mức độ, nguyên nhân sạt lở bờ sông Hiếu và đất sản xuất nông nghiệp thuộc địa phận xã Nghĩa Hưng. Xem xét đề xuất của nhân dân liên quan đến việc thu hồi Quyết định cấp phép khai thác khoáng sản, quyết định cho thuê đất đối với diện tích 44.242,3m² cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng thương mại Việt Hung trên địa bàn xã Nghĩa Hưng./.