Cây nến sáp trong đời sống tâm linh của người Thái Nghệ An

(Baonghean.vn) – Với đồng bào Thái ở miền Tây Nghệ An, cây nến làm từ sáp ong không chỉ là vật thắp sáng mà còn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh, tín ngưỡng.

Khi đưa tổ ong về lấy mật, phần sáp được người ta cho vào nồi đun sôi đến lúc lớp váng nổi lên sẽ tắt lửa, chờ lúc nguội để vớt lấy và cất làm nến. Sáp để lâu ngày sẽ cô lại thành khối, khi cần làm nến sẽ đưa ra hơ trên bếp lửa cho sáp dẻo ra để dễ tách và có thể lựa chọn khối lượng, cấu tạo kích thước tùy ý.

m
Sau khi được hơ trên lửa, khối sáp ong có độ dẻo và được nhào thành hình cây nên, ở giữa đặt một lõi bấc. Ảnh: Công Kiên

Khối sáp dẻo bắt đầu được nhào nặn thành hình, ở giữa đặt một sợi bấc theo chiều dọc. Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng mà gia chủ nhào thành những cây nến có kích thước lớn hay nhỏ, dài hay ngắn. Khi mặt ngoài mịn, hình dáng thẳng, đảm bảo tính thẩm mỹ tức là cây nến đã được hoàn thành, chờ lúc gia chủ dùng vào việc thắp sáng và cúng tế.

Trong các nghi lễ quan trọng của người Thái,
Trong các nghi lễ cúng tế quan trọng của người Thái, ngoài các lễ vật theo quy định gần như không thể thiếu cây nến sáp ong. Ảnh: Công Kiên

Theo lời ông Vang Kim Huệ - người khá am hiểu phong tục, tập quán của dân tộc Thái, cư trú ở bản Can, xã Tam Thái (Tương Dương), nến sáp chủ yếu được dùng vào các nghi lễ như: Lễ tang, lễ chuộc hồn (páng chuộc), làm vía và khài cúng. Một số gia đình còn dùng để thắp trong đêm 30 Tết, vào dịp rằm tháng Giêng và tháng Tám.

So với các loại nến khác, nếp sáp tuy không sáng bằng nhưng thường không bị tan chảy, có mùi thơm đặc trưng của sáp ong, khi cháy có thể nhìn xuyên qua đốm lửa. Có lẽ vì thế mà người Thái chọn loại nến này để thực hiện các nghi lễ mang tính tâm linh, bởi họ quan niệm ánh sáng, hương thơm và khói cây nến sáp là cầu nối giữa thế giới thực tại và thế giới tâm linh, soi đường cho tổ tiên trở về với con cháu và chỉ lối cho linh hồn người mất đi về cõi khác.

So với các loại nến khác, độ sáng của nến sáp không bằng nhưng có hương thơm đặc trưng của sáp ong.
So với các loại nến khác, độ sáng của nến sáp không bằng nhưng có hương thơm đặc trưng của sáp ong. Ảnh: Đình Tuân

Đặc biệt, trong quan niệm của người Thái, ngọn nến sáp thể hiện tấm lòng thành của con cháu đối với tổ tiên, của người sống với người đã khuất. Trong lúc làm lễ, khói của cây nên bay về hướng nào thì tổ tiên ở đó và sẽ đi về từ hướng đó. Và loại nến này còn được dùng như một vị thuốc, khi bị thương có thể ngậm cây nến sáp đang cháy, hít lấy khói rồi phả vào vết thương, khí ấy sẽ thấy dễ chịu và da nhanh lành sẹo.

m
Nến sáp được dùng trong nghi lễ chuộc hồn (páng chuộc) của người Thái ở huyện Tương Dương. Ảnh: Đình Tuân

Ngày nay, trên thị trường có nhiều loại nến mẫu mã đẹp, có màu sắc và hương thơm nhưng nhiều gia đình người Thái vẫn lưu giữ phong tục chế biến và sử dụng nến sáp cho việc thờ cúng và thực hiện nghi lễ tâm linh. Điều ấy thể hiện nét đẹp mang tính bản sắc, ý thức bảo tồn những giá trị văn hóa được truyền lại từ bao đời./.

Công Kiên – Đình Tuân

tin mới

Độc đáo chợ phiên Nga My

Độc đáo chợ phiên Nga My

(Baonghean.vn) -Chợ phiên Nga My  (Tương Dương) là một điểm đến hấp dẫn đối với đông đảo du khách trong và ngoài vùng. Bởi đây không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu văn hóa của đồng bào.

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.