Chủ động ứng phó nguy cơ thiếu nước tưới vụ xuân

(Baonghean) - Vụ xuân năm 2015 được dự báo sẽ thiếu nước tưới vào cuối vụ sản xuất. Thời điểm này, tại các hồ chứa thủy lợi của tỉnh chưa dự trữ đủ lượng nước so với mọi năm là một hiện trạng đáng lo ngại. Trong khi đó, theo dự báo thời gian tới lượng mưa cũng sẽ rất thấp. Các địa phương cũng như cơ quan quản lý cần có những biện pháp điều tiết nước phù hợp, đưa ra các giải pháp khả thi khắc phục tình trạng hạn hán sắp tới.

Một thực trạng chung hiện nay tại hầu hết các hồ chứa thủy lợi trên địa bàn tỉnh là đều thiếu nước, nhiều nơi thiếu nghiêm trọng. Tại hồ Khe Gỗ thuộc xã Nghi Công - huyện Nghi Lộc, các năm trước, vào thời điểm này mực nước trong hồ đã đạt 100% dung tích, tương đương với 5,44 triệu m3, nhưng năm nay mực nước hồ chỉ mới đạt 38,6% dung tích. Không riêng gì hồ Khe Gỗ mà hiện nay, nhiều hồ đập của tỉnh đều không tích trữ đủ lượng nước so với dung tích thiết kế của hồ đập. Trong số 50 hồ đập do các doanh nghiệp quản lý, chỉ có 2 hồ đạt 100% dung tích là hồ Khe Dứa và hồ Lò Than. Tuy nhiên cả 2 hồ chứa này đều có dung tích thiết kế dưới 500.000m3, còn lại hầu hết các hồ dù đã qua mùa mưa nhưng dung tích chưa đạt được 50%. Tại hồ Khe Thị (Nghi Lộc) với dung tích thiết kế là 2,65 triệu mét khối nhưng hiện nay chỉ trữ được 1,92 triệu m3. “Mực nước hiện tại thấp hơn các năm trược thiếu 4m, chỉ đáp ứng tưới được 40ha vụ đông Xuân, số còn lại sẽ bị hạn”- anh Nguyễn Liên Phương - cán bộ quản lý hồ Khe Thị cho biết.

Sở NN&PTNT kiểm tra hồ Khe Thị (Nghi Lộc).

Nguồn nước tưới cho sản xuất nông nghiệp thường được lấy từ các công trình hồ đập và sông suối thông qua hệ thống trạm bơm hoặc hệ thống tự chảy. Mực nước trong hồ chứa và hệ thống sông suối lại chịu ảnh hưởng của lượng mưa trong năm. Toàn tỉnh có 625 hồ đập tích trữ nước để phục vụ sản xuất nông nghiệp, chỉ riêng vụ xuân 2015 cần đảm bảo tưới cho 103.000 ha cây lương thực, trong đó diện tích lúa 86.000 ha. Khác với các năm trước, tổng lượng mưa trung bình năm 2014 chỉ đạt 1.298,2mm, thấp thua so với cùng kỳ trung bình nhiều năm là 370,2mm, thấp thua so với năm 2013 là 798,4mm, điều này khiến cho các hồ chứa chưa tích được lượng nước cần thiết. Theo thống kê của Chi cục Thủy lợi, hiện nay dù đã cuối mùa mưa nhưng lượng nước tích tại các hồ chứa chỉ đạt 50 - 60%. Như vậy nguy cơ thiếu nước tưới trong năm 2015 dự báo là khá nghiêm trọng. Hệ Thống thuỷ lợi Bắc Nghệ An có nhiệm vụ chính là vận hành Para Đô Lương và 16 hồ đập để phục vụ sản xuất nông nghiệp cho hơn 65.000ha đất nông nghiệp và cung cấp nước dân sinh và sản xuất, nuôi trồng thủy sản của 4 huyện Đô Lương, Yên Thành, Diễn Châu và Quỳnh Lưu. Tuy nhiên, hiện nay ở các hồ chứa ở đây đều chỉ bằng 50 - 55% so với năm bình thường. Còn tại hệ thống thủy lợi Nam lại nằm cuối nguồn nước, nên nguy cơ thiếu nước càng trầm trọng hơn. Trao đổi về những biện pháp đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ cho sản xuất vụ xuân 2015, ông Thái Văn Hùng - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam khuyến cáo: “Bà con nông dân ở các vùng khó khăn về nguồn nước cần tranh thủ bơm nước ở các kênh dẫn để có nước gieo cấy. Đối với các công trình, chúng tôi thực hiện kiểm tra, duy tu bảo dưỡng máy móc, các tuyến kênh mương, nhất là các kênh dẫn; chúng tôi sẽ khoanh các vùng hạn, lắp các máy bơm dã chiến, đề nghị chính quyền các địa phương phối hợp tổ chức bơm luân phiên để đảm bảo vùng đầu nguồn và cuối nguồn đều có nước để bơm”.

Đứng trước những khó khăn về nguồn nước tưới trong vụ xuân 2015, các địa phương cũng đã có những phương án ứng phó để đảm bảo đủ nước tưới cho tới cuối vụ sản xuất. Ông Nguyễn Thanh Hải - Phó chuủ tịch UBND huyện Nghi Lộc xác định: “Năm 2015 sẽ hạn hán, các hồ không đủ nước nên huyện Nghi Lộc chủ động chuyển đổi một phần diện tích trồng lúa sang trồng màu. Ngoài ra, huyện giao các xã, các ngành và bà con khơi thông dòng chảy, tưới tiêu tiết kiệm để đảm bảo đủ tưới cho vụ xuân”

Hệ thống hồ đập trên địa bàn toàn tỉnh chưa tích đủ lượng nước cần thiết để phục vụ tưới, điều đó đồng nghĩa với việc vụ xuân năm 2015, bà con nông dân sẽ phải đối mặt với khả năng hạn hán kéo dài. Chính vì vậy, ngay từ bây giờ các đơn vị, địa phương cũng như bà con nông dân cần chủ động đưa ra các biện pháp ứng phó với những nguy cơ hạn xảy ra. Để chủ động trong việc điều tiết nước, theo ông Nguyễn Văn Đệ - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, bên cạnh việc chuyển những vùng không ổn định về nước, vùng cao cưỡng sang trồng các loại cây thích hợp khác, các địa phương phải tiết kiệm nước, khi lấy nước cần có kế hoạch. Địa phương cần thông báo với bà con tập trung lấy nước trong từng thời điểm, tuyệt đối không để lãng phí nước. Các đơn vị quản lý thủy nông cần chuẩn bị tốt các phương án chống hạn, chuẩn bị máy bơm, khơi thông dòng chảy, nạo vét kênh mương, tu bổ các công trình để không lãng phí nước nhằm tiết kiệm nguồn tưới cho những giai đoạn phát triển của lúa trong cả mùa vụ.

Vinh Thảo