Chuyến thăm của Ngoại trưởng Clinton bộc lộ căng thẳng Trung-Mỹ

Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington không được giải tỏa và hai bên không đạt được bất kỳ thỏa hiệp nào về một vấn đề đang làm ảm đạm quan hệ song phương. Đó là tổng kết khái quát về chuyến công du của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đến Trung Quốc.

Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào tiếp Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton.
Ảnh EPA

Trung Quốc và Mỹ là đối tác và sự phụ thuộc vào nhau sẽ chỉ gia tăng. Đây có lẽ là điều duy nhất mà các bên đồng thuận. Thế nhưng ông Dương Khiết Trì mời bà Hillary Clinton đến Bắc Kinh hẳn không phải chỉ để đưa ra nhận xét như vậy. Trung Quốc muốn nghe lời đáp cho câu hỏi chính: Mỹ đã sẵn sàng xây dựng một loại hình mới của quan hệ song phương hay chưa.

Khái niệm này đang được Bắc Kinh đưa vào sử dụng, sau khi Washington tuyên bố trở lại khu vực châu Á-Thái Bình Dương và mở rộng hiện diện quân sự của Mỹ tại đó. Người Trung Quốc nhìn thấy trong chiến lược mới này có mối đe dọa cho lợi ích của họ và bắt đầu phản công.

Trong khái niệm "mối quan hệ kiểu mới” của Bắc Kinh chứa đựng những ý tưởng nhất định. Chuyên viên Aleksandr Larin từ Viện Viễn Đông (Viện Hàn lâm khoa học LB Nga) nhận xét: “Người Trung Quốc muốn Mỹ cần phải tính đến sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc để không đối đầu với nước này, mà đi tới những nhượng bộ nào đó. Mỹ cần phải chấp nhận sự phát triển thế lực và ảnh hưởng của Trung Quốc ở Đông Á nói riêng cũng như khu vực châu Á-Thái Bình Dương nói chung. Trung Quốc xem địa bàn này như là khu vực quyền lợi quan trọng sống còn và cố gắng củng cố vị thế của mình tại đây”.

Thế nhưng Mỹ không chấp nhận. Những cuộc thương lượng của Ngoại trưởng Hillary Clinton với các nhà lãnh đạo Trung Quốc thể hiện rõ điều đó. Mỗi bên vẫn theo cách của mình. Mà như thế có nghĩa là đối đầu sẽ chỉ tăng thêm. Mỹ công khai ủng hộ lập trường của Nhật Bản, Philippines và Việt Nam trong cuộc tranh chấp với Trung Quốc về các đảo và vùng biển Hoa Đông và Biển Đông. Xét theo mọi khía cạnh, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã không giảm nhẹ lập trường của người Mỹ về vấn đề này. Nếu không, Thủ tướng Ôn Gia Bảo đã chẳng đưa ra tuyên bố rằng Mỹ cần đóng vai trò xây dựng trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương và thực sự tôn trọng chủ quyền cùng toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc.

Tại cuộc hội đàm, cả Chủ tịch Hồ Cẩm Đào cũng như Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường đều không nhìn thấy phản ứng nào của Ngoại trưởng Mỹ trước đòi hỏi của Trung Quốc về chấm dứt phân biệt đối xử. Đó là giảm nhẹ hạn chế xuất khẩu vào Trung Quốc những sản phẩm công nghệ cao và tạo điều kiện cạnh tranh bình đẳng cho các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vốn vào nền kinh tế Mỹ. Thiếu vắng tiến bộ trong lĩnh vực này chỉ làm tăng sự thất vọng của phía Trung Quốc sau các cuộc đàm phán.

Về chi tiết hủy bỏ cuộc gặp của Phó Chủ tịch Tập Cận Bình với Ngoại trưởng Hillary Clinton, chuyên viên Aleksandr Larin nhận định: “Việc ông Tập Cận Bình không có nguyện vọng gặp bà Hillary Clinton cần xem như là cử chỉ tượng trưng với hàm ý chính trị. Điều này thể hiện thái độ bất mãn của Bắc Kinh đối với chính sách hiện hành của Washington. Đây là cử chỉ hoàn toàn rõ ràng và hẳn là phía Mỹ cũng đánh giá như vậy”.

Nhiều chuyên gia ghi nhận thêm một nguyên nhân khác trong việc hủy cuộc gặp của ông Tập Cận Bình và bà Hillary Clinton. Ông Tập sắp tới sẽ giữ cương vị Chủ tịch CHND Trung Hoa, trong khi Ngoại trưởng Hillary Clinton sắp mãn nhiệm.

Theo Datviet-M