加拿大如何在中美冲突中“逃脱交火”

汤普森河大学国际关系和亚洲政治讲师罗伯特·汉隆在《对话》杂志上发表文章称，很明显，中国和美国都愿意“操纵”加拿大的法律体系，以达到其最终的政治目的。

美国政府要求逮捕并引渡华为首席财务官孟晚舟，而中国则拘留加拿大公民康明凯和迈克尔·斯帕弗，导致加拿大总理贾斯汀·特鲁多领导的政府陷入两大强权之间。

孟晚舟（引渡至美国）的引渡审判定于8月继续进行。加拿大总理贾斯汀·特鲁多在去年6月底的一份声明中确认，他不会以释放孟晚舟来换取两名被中国拘留的加拿大公民的自由。

“中等强国”的好处

逮捕康明凯和斯帕弗的情景表明，“中等强国”应该如何寻求“处理”与影响力大于自身的国家之间的对抗。

一方面，特朗普政府的“美国优先”政策意味着传统联盟可能受到破坏，而中国可以利用其拘押外国人的行为获取政治筹码。另一方面，中等强国——或影响力适中的国家——必须找到捍卫自身价值观和利益的方法。

随着加拿大成为大国竞争的“游乐场”，渥太华必须为中美之间激烈竞争的时期做好准备。在这场影响地区乃至全球的冲突中，加拿大因其地理位置接近美国，且经济依赖美国和中国——加拿大第一大和第二大贸易伙伴——而显得格外“弱势”。

双输局面

显然，华为是一家政治敏感的公司，美国对华为首席财务官孟晚舟的引渡请求也给加拿大人带来了重大风险。

正如香港科技大学荣休教授崔天凯所言，如果孟晚舟被驱逐出境，数十万在中国的加拿大人将面临风险，加拿大将陷入“双输”的境地。

康明凯的妻子维娜·纳吉布拉曾说：“我们无法在与中国的竞相压价中取胜，我们无法变得更具侵略性，因为对抗不是一种策略。”

茨威格教授和纳吉布拉以及多位加拿大资深政界人士呼吁释放孟晚舟，以换取两名加拿大公民康明凯（Michael Kovrig）和迈克尔·斯帕弗（Michael Spavor）。然而，这种“囚犯交换”也遭到强烈反对，呼吁采取更严厉的措施，同时继续进行幕后外交努力。

罗伯特·J·汉隆认为，这样的交换实际上会损害加拿大的声誉，并向世界及其盟友表明渥太华接受了“人质外交”。从很多方面来看，这将危及加拿大未来与亚洲的关系。

特鲁多总理还强调，释放孟晚舟只会“向中国表明，他们只需要任意拘留加拿大公民，即可施加政治压力，迫使加拿大政府按照他们的意愿行事”。

人类安全战略

Trong khi nhiều người suy đoán rằng Trung Quốc và Mỹ có nguy cơ rơi vào “bẫy Thucydides” – trong đó chiến tranh là không thể tránh khi một cường quốc đang lên thách thức một cường quốc nguyên trạng - Canada cần phải chuẩn bị cho mình kịch bản xấu nhất và tìm các giải pháp sáng tạo nhằm đối phó với sự đối đầu siêu cường này.

Theo ông Robert J. Hanlon, để làm điều đó, các nhà hoạch định chính sách Canada cũng phải hiểu rằng họ không ở trong một vị thế có thể thay đổi cách hành xử của Trung Quốc hay Mỹ.

Tuy nhiên, Canada có các lựa chọn khác, đó là củng cố an ninh con người.

Thứ nhất, Canada nên trở lại với các nguyên tắc thời hậu Chiến tranh Lạnh và ủng hộ các nguyên tắc rõ ràng của an ninh con người.

Thứ hai, Canada nên rút kinh nghiệm thời Chiến tranh Lạnh với tư cách một cường quốc hạng trung khi đối phó với sự đối đầu nước lớn thông qua các tổ chức đa phương. Việc chính quyền Trump rút khỏi các thể chế toàn cầu là một cơ hội cho các đồng minh phương Tây thực hiện chính sách tiến bộ với trọng tâm rõ ràng vào an ninh con người.

Thứ ba, Canada cần phải quảng bá mạnh mẽ chiến dịch an ninh con người ở những nước đóng vai trò quan trọng với Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, ủng hộ nhân quyền và quy tắc pháp luật.

Canada cũng cần phải nhắc nhở các đồng minh rằng mối quan hệ đối tác kinh tế sẽ đi tới đâu một khi họ can thiệp vào chủ quyền hợp pháp của một nước nếu nước đó không chiều theo mong muốn của họ.

Theo ông Hanlon, Trung Quốc không nhất thiết phải đồng tình với các nguyên tắc của Canada, và Canada cũng không thể áp đặt các giá trị của mình với Trung Quốc.

Tuy nhiên, thế giới cũng cần biết rằng, quy tắc thượng tôn pháp luật của Canada đang bị “áp chế” giữa Mỹ và Trung Quốc như thế nào. Đó là lý do Canada cần phải bảo vệ các giá trị của mình./.

Hoàng Phạm