Thế trận phòng không Việt Nam thay đổi nhận thức chiến tranh
越南战争，特别是1972年12月的“空中奠边府”战役，改变了人们对防空部队在战争中的作用的看法。
 |
俄罗斯专家直接“演示”击落了一架美国飞机。
7月24日，越南防空导弹部队举行成立暨作战50周年纪念活动。半个世纪前的这一天，正如我们常说的，当时越南人民军最年轻的部队经历了一场“火海考验”。
纪念一个取得惊世骇俗功绩的军事部门成立，苏联防空部队（现为俄罗斯联邦反导太空防御服务防空部队的一部分）的老兵做出了直接贡献。
1965年在越南，苏联军事专家开始训练越南防空导弹士兵如何“操作”当时最现代化的防空武器之一——S-75“德维纳”导弹。
S-75在部署越南战争五年多前就已展现出其作战性能。1960年5月1日，该型导弹在乌拉尔-苏联上空22公里的高度击落了一架当时被认为是无敌的美国洛克希德U-2侦察机。
 |
目前，越南仍在使用S-75德维纳防空导弹系统。 |
在美国发动空战的背景下，美机对北越进行猛烈轰炸，苏联赴越导弹部队的训练周期是由苏联军官和士官采用直接演示的方式进行的。
起初，苏联军事专家也直接参加越南防空空军编队的作战。
1965年7月24日，第236导弹团（为保密，当时称为第236防空团）第63营和第64营在莫扎耶夫少校和伊利内赫少校的指挥下，从河内东北60公里处的一处伏击场击落了三架F-4“幻影”战斗轰炸机。
美国F-4“鬼怪”战机飞行高度达5公里，超出了高射炮的有效射程。因此，导弹袭击完全出乎意料，美军飞行员根本来不及反应或调整方向。这是著名的苏联防空导弹首次战胜美国飞机。
后来，根据胡志明主席的命令，这一天被认定为越南防空导弹部队传统日。
 |
美国F-4“幻影”战斗轰炸机在越南坠毁 |
在1965年3月至1968年11月“滚雷”战役惨重失败后，美国空军在TOPGUN训练计划中构建了差异空战训练（DACT）项目，专门对付越南的拦截战斗机。
此后，美军不断对北方进行空袭，特别是“后卫1号”（1972年4月至10月）和“后卫2号”（1972年12月）两次战役，为越南防空导弹部队提供了训练、成熟和建功的机会。
越南学生超越老师，创造惊天壮举
当时越南导弹兵都是精挑细选出来的学员，受过良好的教育，爱国热情高涨，而且非常勤奋。当然，也有一些失误导致不必要的损失，但越南导弹兵的进步很快。
到了20世纪60年代末，越南防空导弹士兵掌握的作战技能已不亚于他们的苏联老师。
 |
美军飞机袭击Cau Gie路口（照片由A-4天鹰战机拍摄） |
至于伪装艺术和S-75战场部署速度，越南士兵甚至比苏联专家传达的更加熟练和聪明。事实证明了这一点：越南导弹部队只需要40分钟，而不是3个小时！
1972年12月，越南防空导弹团与炮兵和战斗机飞行员协同作战，粉碎了美国空军在河内和海防上空部署的大规模“莱恩贝克-2”空袭行动。
此役中，美国损失了34架B-52战略轰炸机，其中15架（根据美国官方数据）被防空导弹摧毁。结果，1973年《巴黎协定》以对越南最为有利的条款签署。
但实际上，美军的失败是惨痛的。根据越方公布的数据，防空和空军共击落各型飞机81架，其中包括34架B-52和5架F-111。
美方只承认损失15架飞机，这些飞机都是当场被击落的和飞行员跳伞被生擒的（即只承认有明确人证物证的击落案例）。
如果算一下被子弹击中后试图飞向大海而后坠毁（在海防被击落的B-52轰炸机大部分都试图逃向大海并跳伞被美国海军救起）或在老挝和泰国坠毁的飞机所占百分比，那么越南方面的数据更为可靠，更有根据。
越南人民创造的历史壮举，是此前和此后任何国家的防空力量都无法做到的。就连当时苏联和中国的专家也认为没有任何武器能够击落B-52，但越南人民做到了这件看似不可能的事情。
在越南战场上，B-52首次参加真正的战争，也是它第一次被两种美国此前从未考虑过的武器击落：米格-21飞机，尤其是萨姆-2（S-75德维纳）防空导弹。
越南防空和空军的成就，粉碎了美国空军对无可匹敌的“超级飞行堡垒”的幻想，越南的宝贵经验后来被苏联专家誉为“世界上最具创造性的”。
 |
越南导弹力量已经击败了美国B-52轰炸机的威名。 |
越南经验
今天，距离苏联第一套防空导弹系统从河内郊区开火已经过去了50年，越南的天空受到了S-300导弹的更安全的保护。S-300导弹是苏联的继承者俄罗斯生产的更现代化的防空武器系统的一部分。
显然，这些导弹无法与传奇的“德维纳”系统相比：它们是不同时代的武器，具有不同的作战特性。可以相信，最强大的俄罗斯导弹将在越南士兵手中充分发挥其潜力。
如今，参加那场光荣盛会的俄方队员全部是退役复员军人，但他们依然保留着军衔，骄傲地佩戴着勋章，还珍藏着半个世纪前战争中获得的苏联和越南的奖章。
在莫斯科郊区查里亚村的俄罗斯防空部队博物馆展厅里，有关越南战争的文件和文物占据着尤为庄严的位置。
此外，“半个世纪前在越南使用导弹的经历迫使我们改变对防空力量在现代战争中的作用的看法”，退役中将、军事学博士阿纳托利·诺戈维岑表示。
 |
Xác B-52 rơi tại hồ Hữu Tiệp, làng Ngọc Hà (Hà Nội) |
Thượng tướng Nogovitsyn nhấn mạnh, Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới đã giành chiến thắng trong cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ. Đó là sự kiện đặc biệt trong lịch sử nhân loại hiện đại, chiến công của nhân dân Việt Nam gắn liền với những con người và vũ khí, trang bị của Liên Xô.
Trước kia người ta cho rằng lực lượng phòng không là hệ thống hoàn toàn mang tính phòng thủ, chứ không thể có tác động lớn đến kết quả chiến cuộc.
Thế nhưng cuộc chiến trên bầu trời Bắc Việt Nam đã chứng tỏ điều ngược lại: khi sở hữu một hệ thống phòng không vững vàng, tổ chức tốt và trang bị bằng các tên lửa phòng không tiên tiến, ta có thể giành phần thắng trong chiến tranh, dù là trong thế phòng thủ vẫn đánh bại được kẻ thù hùng mạnh hơn!
Sau này, lực lượng phòng không Nam Tư học tập và áp dụng thành công kinh nghiệm quý báu này, trở thành nước đầu tiên trên thế giới bắn hạ được máy bay tàng hình F-117A của Mỹ vào ngày 27-03-1999 bằng một loại tên lửa Liên Xô khác là S-125 Neva/Pechora (SA-3 Goa).
Thực tế Việt Nam đã buộc các cường quốc trên thế giới phải xem xét lại một cách tổng thể và triệt để hàng loạt lý luận cũng như định đề về nghệ thuật chiến dịch và chiến thuật quân sự.
Cũng qua thực tế chiến tranh Việt Nam, đặc biệt là trong chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” vít cổ pháo đài bay B-52 Mỹ, tầm quan trọng của các hệ thống phòng không và sự hiểu biết về vai trò của lực lượng tên lửa đã tăng lên gấp bội!.
Theo Báo Đất Việt
