Cơ hội để tân Tổng thống Ukraine củng cố quyền lực

Cử tri Ukraine hôm nay (21/7) đi bỏ phiếu bầu Quốc hội mới. Cuộc bầu cử trước thời hạn lần này được xem là cơ hội để tân Tổng thống Ukraine Zelensky có thể củng cố quyền lực, thực thi các cải cách mà ông đã đưa ra trong cuộc bầu cử Tổng thống hồi tháng 4 vừa qua.

Theo lịch trình, cuộc bầu cử quốc hội Ukraine diễn ra vào cuối tháng 10 tới. Tuy nhiên, ngay trong ngày nhậm chức 21/5 vừa qua, tân Tổng thống Zelensky đã tuyên bố giải tán quốc hội và kêu gọi bầu cử trước thời hạn.

Dù trở thành Tổng thống sau chiến thắng vang dội vào tháng 4 vừa qua song đến nay, tân Tổng thống Zelensky vẫn không thể chỉ định các Bộ trưởng mà ông mong muốn. Bởi lẽ, theo luật pháp Ukraine, Tổng thống phải chia sẻ quyền lực với Quốc hội để hình thành Chính phủ mới cũng như đề ra được một Thủ tướng mới cho đất nước.

Quốc hội sắp mãn nhiệm của Ukraine hiện nay chủ yếu là các thành viên đảng “Đoàn kết châu Âu” của cựu Tổng thống Poroshenko, vốn “không ưa” gì ông Zelensky. Chiến thắng vang dội của ông Zelensky trong cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine hồi tháng 4 vừa qua được xem là “sự chối bỏ” vai trò của giới tinh hoa chính trị Ukraine vì đã không cải thiện mức sống cho người dân, giúp đất nước khỏi tệ tham nhũng và chấm dứt cuộc xung đột với phe đối lập ở miền Đông Ukraine.

Với việc kêu gọi bầu cử sớm, ông Zelensky hi vọng có thể tạo ra một trận sóng lớn “quét đi các nghị sĩ của chế độ cũ và thay máu cho Quốc hội mới”, qua đó giúp ông củng cố quyền lực và có thêm nhiều thẩm quyền để cải cách đất nước. Theo nhận định của hãng tin BBC, chỉ trong trường hợp đảng “Phụng sự Nhân dân” của Tổng thống Zelensky đủ mạnh mới giúp ông củng cố quyền lực, thực hiện các cải cách mà ông mong muốn, nếu không nhiệm kỳ 5 năm tới của ông sẽ vô cùng khó khăn.

Bà Iryna Bekeshkina, Giám đốc Quỹ đề xướng Dân chủ Ukraine nhận xét: “Ukraine đang phải đối mặt với 2 bài toàn khó. Một là hài hòa quan hệ với Nga và thứ 2 là nỗ lực trở thành một quốc gia châu Âu thực sự, trong đó có bài toán đối phó với tham nhũng. Điều mà các chế độ trước đã không thể thực hiện được.”

Trong cuộc bầu cử này, cử tri Ukraine sẽ bầu chọn 424 nghị sĩ trong số 5 nghìn 845 ứng cử viên thuộc 22 đảng phái khác nhau. Các cuộc thăm dò trước bầu cử cho thấy đảng “Phụng sự Nhân dân” của Tổng thống Zelensky đang dẫn đầu với hơn 40% ý kiến ủng hộ. Đứng thứ hai là đảng “Cương lĩnh đối lập” với khoảng 12% ý kiến ủng hộ. Đảng “Đoàn kết châu Âu” của cựu Tổng thống Poroshenko có khả năng giành được khoảng 8% số phiếu ủng hộ. Đứng thứ tư là đảng “Batkivshchyna” (Đất mẹ) của bà Yulia Tymoshenko với trên 7% ý kiến ủng hộ. Nhiều cử tri cho biết, họ muốn trao thêm cho Tổng thống cơ hội để thực hiện các cải cách cho đất nước.

Một số cử tri nói:

" Tôi bỏ phiếu để chấm dứt tình trạng tham nhũng ở đất nước. Tôi bầu cho những người trẻ tuổi. Chúng tôi đã chán ngấy với các nhà chính trị chuyên nghiệp rồi".

"Tôi đến để bầu cho đảng Phụng sự Nhân dân nhằm cho ông Zelensky thêm cơ hội để ông ấy thực hiện các cam kết đối với chúng tôi, để ông ấy có được các cộng sự mang lại sự thay đổi mà chúng tôi mong muốn".

Tuy nhiên, theo giới phân tích nhận định, dù giành được nhiều phiếu ủng hộ song đảng Phụng sự Nhân dân khó có thể giành được đa số quá bán. Cán cân quyền lực trong quốc hội mới của Ukraine sẽ phụ thuộc vào sự liên minh giữa các đảng phái. Cũng theo đánh giá của giới phân tích, sẽ có khoảng từ 50 đến 70% các nghĩ sĩ được bầu trong cuộc bầu cử lần này đều là các nghị sĩ mới. Trong số 5 đảng chính trị dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận trước bầu cử có đến 2 đảng mới được thành lập là đảng của ông Zelensky và đảng Tiếng nói của ngôi sao nhạc rốc Svyatoslav Vakarchuk. Đa phần các thành viên của 2 đảng mới được thành lập này đều là “người mới với chính trị” gồm các thành phần như doanh nhân, vận động viên và các nhà hoạt động và họ ở độ tuổi 37.

Các điểm bỏ phiếu mở cửa vào lúc 8h sáng 21/7 (giờ địa phương) và sẽ đóng cửa 12 giờ sau đó. Kết quả kiểm phiếu sẽ được công bố sớm./.