Cơ hội tiếp cận vốn của các HTX

(Baonghean) - Với trên 800 liên hiệp HTX và hơn 6 vạn xã viên, hàng năm nhu cầu về “vốn” của các hợp tác xã ở tỉnh ta rất lớn. Tuy vậy, do còn vướng mắc trong quá trình thực hiện nên quy trình để tiếp cận và hỗ trợ còn nhiều khó khăn và bất cập. Trong hoàn cảnh đó, thành lập quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã là một “cứu cánh” cho giai đoạn hiện nay...

Hiệu quả Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Thành phố Vinh

Toàn Thành phố Vinh có 49 HTX được thành lập từ những năm 90 trở về trước. Hầu hết các HTX còn ở quy mô nhỏ và vừa, năng lực cạnh tranh không cao, lao động có tay nghề còn thiếu và yếu, năng lực quản trị kinh doanh chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của kinh tế thị trường, công nghệ máy móc, thiết bị còn lạc hậu.

Đứng trước thực tế trên, lãnh đạo và chính quyền Thành phố Vinh hết sức băn khoăn. Giữ lại hay giải thể các HTX là một bài toán khó, bởi không ai có thể phủ nhận vai trò của các HTX và các xã viên một thời, đặc biệt là trong những năm bao cấp và những năm đầu đổi mới. Nhưng nếu giữ lại thì không thể duy trì hoạt động như trước kia, không thể cứ phát triển các HTX theo hướng các HTX nông nghiệp một khi đất nông nghiệp ngày một thu hẹp. Trong bối cảnh đó, với mục tiêu “đổi mới các hợp tác xã” Thành phố Vinh đã đưa ra một loạt các giải pháp nhằm kiện toàn, củng cố và phát triển từng hợp tác xã, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh. Để giúp các HTX có vốn sản xuất, UBND Thành phố Vinh đưa ra phương án táo bạo, đó là thành lập “Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX”. Thời điểm quỹ đi vào hoạt động tháng 10 năm 2008, trên địa bàn cả nước mới chỉ có 9 quỹ được thành lập và đó đều là các quỹ trực thuộc các liên minh HTX.

Theo quy chế hoạt động của “Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Thành phố Vinh”, quỹ được thành lập nhằm mục đích hỗ trợ vốn cho các HTX có chương trình, dự án đầu tư phát triển có tính khả thi.

Bên cạnh đó, quỹ cũng sẽ hỗ trợ không hoàn lại cho các hoạt động tổ chức, đổi mới hợp tác xã như: tư vấn, hướng dẫn thực hiện việc lập các dự án phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh dịch vụ đa ngành nghề nông thôn và giải quyết việc làm cho lao động bị thu hồi đất; phát triển sản xuất sản phẩm mới, đổi mới công nghệ, kỹ thuật, xây dựng thương hiệu sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh của các sản phẩm hàng hóa; thu hút sinh viên tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng chuyên ngành kinh tế, kỹ thuật về công tác tại HTX.

Để đảm bảo quỹ hoạt động có hiệu quả, Thành phố Vinh phối hợp với Ngân hàng Chính sách Xã hội. Trên cơ sở đó ngân hàng sẽ tổ chức kiểm tra, giám sát và thẩm định tính hiệu quả của các dự án. Nhờ có sự theo dõi chặt chẽ trên, qua 4 năm đi vào thực hiện hơn 7 tỷ đồng đã được giải ngân để hỗ trợ cho 12 dự án hoạt động hiệu quả, đó là các dự án như dự án đầu tư nuôi tôm thâm canh công nghiệp cho HTX Nông nghiệp Hưng Hòa 2, xã Hưng Hòa; dự án đầu tư mua mới thiết bị nhằm nâng cao năng lực sản xuất, cung ứng và tiêu thụ vật liệu xây dựng của HTX Hưng Thủy; dự án đầu tư, nâng cấp xưởng sản xuất tượng, bột bó y tế và bột thạch cao siêu nhẹ ở HTX Quyết Thắng... Quỹ cũng trích 63 triệu đồng nhằm hỗ trợ cho các HTX trả lương cho những sinh viên mới tốt nghiệp xin về làm việc tại các HTX.

Bà Hồ Thị Tân - Chủ tịch HTX CNTM cổ phần Quyết Thành, đơn vị được quỹ hỗ trợ vay vốn 750 triệu đồng để đầu tư mua thiết bị mới mở rộng dây chuyền sản xuất bột đá trắng siêu mịn và hỗ trợ tiền lương cho sinh viên Hoàng Đình Sơn (tốt nghiệp trường ĐHKD và CN Hà Nội) về làm việc, cho biết: Đối với các HTX, hầu như không thể vay vốn được ở các ngân hàng quốc doanh mà chỉ vay vốn ở ngân hàng thương mại với lãi suất cao, có khi lên tới hơn 20%. Qua quỹ, tuy số tiền được vay không lớn nhưng với lãi suất 0,65%/tháng (ngang với các đối tượng chính sách) thực sự đã giúp đỡ HTX rất nhiều, giúp chúng tôi vượt qua giai đoạn khó khăn vì thiếu vốn như hiện nay.

Giải bài toán “khát” vốn

Chỉ một số ít HTX trên địa bàn tỉnh ta được vay vốn để đầu tư, phát triển sản xuất. Đó là vấn đề được nói đến nhiều năm nay, khi mà cùng một lúc Nhà nước thực hiện nhiều chính sách tín dụng mở, hay hạ mặt bằng lãi suất nhưng các hình thức kinh tế tập thể nói chung, hợp tác xã nói riêng vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn này. Ngay như nguồn hỗ trợ thường xuyên cho các tỉnh, việc phân bổ lâu nay cũng không đồng đều giữa các địa phương, đầu mối để tiếp nhận và phân bổ không thống nhất, vẫn còn nặng hình thức “xin - cho”.

Tại tỉnh ta, đánh giá hiệu quả sau 10 năm chuyển đổi và phát triển theo Luật HTX sửa đổi 2003 cũng thẳng thắn nhìn nhận: Mặc dù quy mô các HTX đã phát triển đến 852 HTX và liên hiệp HTX với khoảng 6 vạn xã viên, tuy nhiên, các HTX thành lập mới đều thiếu vốn hoặc không có vốn để hoạt động. Nhu cầu vốn phục vụ cho mở rộng sản xuất kinh doanh, dịch vụ của các HTX chỉ đáp ứng được với tỷ lệ rất nhỏ. Hiện mỗi năm, khu vực HTX cần 1.000 – 1.300 tỷ đồng, trong khi đó các tổ chức tín dụng cơ sở chỉ đáp ứng được từ 100 – 150 tỷ đồng.



Liên minh HTX tỉnh phối hợp với HTX Hải Vân đào tạo nghề dệt thổ cẩm cho đồng bào tái định cư ở huyện Thanh Chương.

Để tiếp tục đổi mới phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể theo Nghị quyết Hội nghị T.Ư5 (Khóa IX), thời gian qua, Trung ương và tỉnh cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ phát triển. Đặc biệt sau khi Luật HTX 2012 được Quốc hội khóa XIII thông qua đã tạo khung khổ pháp lý mới cho hoạt động của HTX phù hợp với bản chất kinh tế hợp tác, HTX của kinh tế tập thể. Trong đó, Luật HTX cũng quy định các loại hình HTX được ưu đãi và khuyến khích trong viêc vay vốn, góp cổ phần, thành lập các quỹ hỗ trợ vốn cho HTX, hình thành ngân hàng HTX và phát triển quỹ tín dụng nhân dân cơ sở. Về phía tỉnh từ năm 2007, UBND tỉnh cũng đã giao cho Liên minh HTX xây dựng đề án “Thành lập quỹ hỗ trợ phát triển HTX”, mục đích là để tiếp nhận các nguồn vốn điều lệ do ngân sách tỉnh cấp, huy động các nguồn vốn khác theo quy định của pháp luật và điều lệ quỹ để phục vụ cho các hoạt động hỗ trợ phát triển HTX, liên hiệp HTX trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch Liên minh HTX Nghệ An cho biết: Tính đến thời điểm này trên cả nước đã có 28 quỹ hỗ trợ HTX ở 28 tỉnh, thành được thành lập và hoạt động có hiệu quả. Quỹ đã phần nào giải quyết được những khó khăn về vốn, giúp các HTX, tổ hợp tác có điều kiện phát triển sản xuất kinh doanh, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Riêng tại Nghệ An, tuy tỉnh chưa thành lập được quỹ nhưng qua hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX ở Vinh đã cho thấy những ưu điểm. Riêng với các HTX, nhu cầu về vốn là nhu cầu lớn nhất hiện nay và bà con xã viên đếm từng ngày để quỹ chính thức được thành lập.

Kể từ năm 2007 đến nay, Liên minh HTX Nghệ An đã có hơn 5 năm chuẩn bị cho sự ra đời của Quỹ. Cũng trong khoảng thời gian đó những khó khăn, vướng mắc, những bất cập, những kinh nghiệm từ các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX cũng đã được lãnh đạo liên minh và các ban, ngành trong tỉnh tập hợp, phân tích và xem đó là những bài học quý giá trong quá trình điều hành quỹ sau này. Trong điều kiện đã “chín muồi”, cộng với nhu cầu thực tế hiện nay, thiết nghĩ việc thành lập quỹ là cần thiết, giúp liên hiệp HTX, HTX có điều kiện tổ chức, mở rộng sản xuất, tạo việc làm mới cho hàng ngàn xã viên của tỉnh nhà.

Mỹ Hà