Cụ Hoàng Viện và ngôi nhà lịch sử

(Baonghean) - Tại xóm 1, xã Hưng Châu (Hưng Nguyên) có một ngôi nhà cổ từng là nơi che giấu cán bộ cách mạng trong những năm tháng kháng chiến. Chủ nhân của ngôi nhà ấy là cụ Hoàng Viện, một trong những đảng viên đầu tiên của xã Hưng Châu.

DI TÍCH BÊN NÚI NHÓN

Đến di tích nhà cụ Hoàng Viện, từng là nơi hội họp của Xứ ủy Trung Kỳ trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930- 1931). Trong thời kỳ đấu tranh dân chủ (1936- 1939) và phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền (1945), ngôi nhà trở thành “căn cứ” của Đảng để lãnh đạo phong trào cách mạng.

Ngôi nhà cụ Hoàng Viện
 Ngôi nhà của gia đình cụ Hoàng Viện được công nhận Di tích lịch sử quốc gia vào năm 1991.

Theo nguồn tài liệu đang được con cháu dòng họ Hoàng ở Hưng Châu và chính quyền địa phương lưu giữ, cụ Hoàng Viện là một nông dân siêng năng, cần cù và chịu khó. Cụ cũng là người có tư tưởng tiến bộ, tích cực hoạt động xã hội, người có kết giao rộng rãi. Vào tháng 7/1930, khi phong trào cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng phát triển mạnh mẽ, tại nhà riêng của cụ Hoàng Viện, chi bộ Phúc Mỹ (nay là xã Hưng Châu) được thành lập, gồm 3 đồng chí: Nguyễn Ngô Dật (Bí thư lâm thời), Lê Viện và Nguyễn Thuyên.

Về sau, chi bộ kết nạp thêm 4 đồng chí: Hoàng Viện, Hoàng Em, Hoàng Xí và Nguyễn Hứa. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Lê Xuân Đào - Bí thư Phủ ủy Hưng Nguyên, Chi bộ Phúc Mỹ ngày thêm lớn mạnh, phong trào cách mạng ngày càng lan tỏa và bắt rễ vào đời sống nhân dân. Đó chính là lý do để Xứ ủy Trung Kỳ chọn làng Phúc Mỹ làm cơ sở hoạt động, đặc biệt là từ tháng 9-1930- thời điểm cao trao Xô viết Nghệ Tĩnh dâng cao đỉnh điểm.

Phía sau làng có núi Nhón, các đồng chí tham gia hoạt động dễ dàng rút lui khi bị địch truy lùng. Xứ ủy đã quyết định chọn nhà cụ Hoàng Viện để làm nơi hội họp, làm việc và nuôi giấu cán bộ. Phía sau nhà cụ Hoàng Viện có 2 hầm ngầm cất giấu tài liệu đồng thời là nơi trú ẩn, thoát thân nếu bị địch truy lùng. 

cụ Hoàng Văn Thước
Những hiện vật đang được lưu giữ tại di tích nhà cụ Hoàng Viện.

Ngôi nhà của gia đình cụ Hoàng Viện được chọn làm “căn cứ địa” của phong trào cách mạng, những gia đình xung quanh cũng được chọn làm nơi hoạt động phục vụ công tác đấu tranh. Đó là nhà của gia đình cụ Hoàng Tuôn, Hoàng Em, Hoàng Xí là nơi nuôi giấu cán bộ và tổ chức ấn loát các loại tài liệu, truyền đơn và báo chí tuyên truyền. Cơ sở cách mạng ở Phúc Mỹ thường xuyên được Đội Tự vệ đỏ của địa phương bảo vệ, người trực tiếp canh gác là ông Hoàng Nhị (con trai cụ Hoàng Viện).

Là nơi đứng chân của cơ quan “đầu não” nên phong trào cách mạng ở Phúc Mỹ phát triển mạnh mẽ, quần chúng nhân dân tích tực tham gia các tổ chức của cách mạng như: Tự vệ đỏ, Nông hội đỏ, Cứu tế đỏ. Khí thế cách mạng ngày càng lan tỏa, trở thành tấm gương để các địa phương khác trong vùng noi theo. Dấu ấn lớn lao của cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh được xác định vào ngày 12/9/1930, khi hàng vạn nông dân Hưng Nguyên và công nhân Bến Thủy kết thành làn sóng đấu tranh mạnh mẽ khiến kẻ địch không tránh khỏi hoang mang, khiếp sợ. Và tại đây, tháng 12/1930, chính quyền Xô viết đã ra đời, đem lại nhiều quyền lợi cho nhân dân lao động. 

NIỀM TỰ HÀO VÀ NỖI BĂN KHOĂN

  Lịch sử địa phương và những ghi chép của dòng họ Hoàng cũng ghi nhận vào năm 1939, trong phong trào đấu tranh dân chủ, các đồng chí Trần Qùy, Bùi San, Chu Huy Mân, Trần Văn Quang đã về Phúc Mỹ tìm cách gây dựng phong trào. Một lần nữa, Xứ ủy Trung Kỳ quyết định lập lại cơ sở cách mạng tại đây. Cuối năm 1940, đồng chí Mười Cúc (tức Nguyễn Văn Linh) được cử về đây hoạt động và chọn nhà cụ Hoàng Viện làm nơi tá túc và tổ chức hội họp, thảo luận các vấn đề quan trọng.

Cũng tại ngôi nhà này, gần 5 năm sau, ngày 8/8/1945, Việt Minh liên tỉnh đã triển khai hội nghị phổ biến tình hình và bàn kế hoạch tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay cách mạng. Để rồi, vài tuần sau, cùng với nhân dân khắp mọi miền đất nước, nhân dân Nghệ An vùng lên giành chính quyền, góp phần làm nên cuộc cách mạng “long trời lở đất”.

Năm 1991 Nhà nước đã công nhận ngôi nhà cụ Hoàng Viện là Di tích lịch sử quốc gia. Thôn Châu Sơn (thuộc làng Phúc Mỹ) được tặng Bằng có công với nước vì “đã nêu cao tinh thần yêu nước, tích cực đấu tranh chống đế quốc, góp phần xứng đáng vào thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám”; 11 gia đình trong làng cũng được tặng Bằng có công với nước, 4 gia đình khác được trao tặng Kỷ niệm chương.

Trong di tích nhà cụ Hoàng Viện hiện lưu giữ một số hiện vật liên quan đến việc nuôi giấu cán bộ trong những năm tháng đấu tranh cách mạng, khi Đảng ta còn hoạt động bí mật. Đó là cờ búa liềm được làm bằng gỗ; chiếc triện đóng dấu; chiếc nồi đồng, mâm, bát, đĩa phục vụ các đồng chí lãnh đạo Đảng. Bên cạnh đó là một số ảnh tư liệu, bằng chứng nhận và các hiện vật khác. Đặc biệt, chúng tôi tìm thấy 2 tờ báo “Lao khổ” (số 13) và “Tiến lên” (không còn rõ số) được viết tay và cất giữ khá cẩn thận.

Tờ “Lao khổ” có bài viết trang trọng: “Công nông khắp trong nước đã xông vào trước mặt đế quốc mà thét rằng: Không được động đến công nông Nghệ Tĩnh”. Còn tờ “Tiến lên”, ở góc phải phía trên vẽ hình búa liềm, bên cạnh là dòng tít: “Kỷ niệm Xô viết Nghệ An”, dưới cùng ghi dòng chữ “Ngày 10 tháng 9 năm 1931”.

Tờ báo Người lao khổ
Tờ báo Người lao khổ hiện đang được lưu giữ tại di tích nhà cụ Hoàng Viện.

Những người từng đến thăm nhà cụ Hoàng Viện đều có chung một nỗi băn khoăn là di tích này đang bị xuống cấp bởi thời gian và chưa có sự đầu tư thích đáng, xứng tầm với một di tích lịch sử quốc gia. Nhà nước đã hỗ trợ 200 triệu đồng để nâng cấp và sửa chữa một số hạng mục của di tích nhưng hiện vẫn còn nhiều hạng mục khác đang tiếp tục xuống cấp. Do vậy, một số tư liệu và hiện vật đang đứng trước nguy cơ hư hỏng.

Tờ báo tiến lên
Tờ báo tiến lên được in vào năm 1931.

Ông Nguyễn Ngọc Quyền - Bí thư Đảng ủy xã Hưng Châu cho biết: “Năm 2014, UBND tỉnh đã ra quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng Dự án tu bổ, nâng cấp di tích nhà ông Hoàng Viện - cơ sở của Xứ ủy Trung Kỳ năm 1930 - 1931. Hy vọng dự án sớm được triển khai để đáp ứng lòng mong mỏi của gia đình, dòng họ, cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Hưng Châu”.

                                                                                                                                            Công Kiên

                                           

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.