Cụ Nguyễn Văn Tố - tấm gương cao đẹp của một nhà trí thức yêu nước

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng khẳng định điều này tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Nguyễn Văn Tố với cách mạng Việt Nam” nhân dịp kỷ niệm 130 năm Ngày sinh cụ Nguyễn Văn Tố - Trưởng Ban Thường trực Quốc hội đầu tiên (5/6/1889-5/6/2019).

Hội thảo do Văn phòng Quốc hội, Ban Tuyên giáo Trung ương và Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức ngày 1/6 tại Hà Nội.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thắng khẳng định cuộc đời của cụ Nguyễn Văn Tố là tấm gương cao đẹp của một nhà trí thức yêu nước nồng nàn, suốt đời phấn đấu, hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc và sự phát triển của đất nước. Hội thảo là hoạt động thiết thực và có ý nghĩa, góp phần tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước, tấm gương đạo đức cách mạng mẫu mực, sáng ngời của thế hệ cha anh cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Trong cuộc tấn công của quân Pháp lên Việt Bắc (Thu Đông năm 1947), cụ Nguyễn Văn Tố bị địch bắt ở Bắc Kạn. Mặc dù kẻ địch dùng mọi thủ đoạn mua chuộc, tra tấn dã man, cụ Nguyễn Văn Tố đã thể hiện khí phách hiên ngang của một trí thức yêu nước, bất khuất trước kẻ thù. Ngày 25/10/1947, cụ đã anh dũng hy sinh trước mũi súng quân thù.

Cụ Nguyễn Văn Tố - Trưởng ban Thường trực Quốc hội đầu tiên của Việt Nam. Ảnh tư liệu

Cụ Nguyễn Văn Tố còn là một học giả nổi tiếng về văn hóa Việt Nam, uyên thâm cả văn hóa phương Đông và văn hóa phương Tây. Cụ đã để lại nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu và liên ngành, bao quát nhiều lĩnh vực khoa học như: Lịch sử, văn học, văn bản học, khảo cổ học, ngôn ngữ học, dân tộc học, tôn giáo, văn hóa dân gian...

Tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết là Trưởng Ban Thường trực Quốc hội đầu tiên của đất nước, cụ Nguyễn Văn Tố đã cùng các thành viên Ban Thường trực Quốc hội phối hợp chặt chẽ với Chính phủ, dành nhiều thời gian chỉ đạo các tiểu ban của Quốc hội cho ý kiến về các dự án sắc lệnh của Chính phủ; thông qua nhiều nghị quyết về nội trị, ngoại giao. Đồng thời, cụ Nguyễn Văn Tố cũng tích cực phối hợp với các bộ, ngành trong việc hoàn thành các nhiệm vụ cứu đói, bình dân học vụ, phòng chống thiên tai. Là người thông tỏ Tây học nhưng cụ Nguyễn Văn Tố luôn giữ cho mình một cốt cách dân tộc, hết lòng chăm lo xóa nạn mù chữ và nâng cao dân trí cho người lao động.

Phát biểu tham luận, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung cho rằng cụ Nguyễn Văn Tố có công rất lớn trong công tác cứu đói sau khi Cách mạng tháng Tám 1945 thành công. Trên cương vị là người đứng đầu Bộ Cứu tế xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Tố đã thực hiện nhiều chuyến công tác đến Thái Bình, Thái Nguyên, Hưng Yên, Nam Định, chỉ đạo thành lập Hội Cứu đói để vận động đồng bào đóng góp lương thực ủng hộ người nghèo.

Ngoài việc thành lập Hội Cứu đói, Bộ trưởng Nguyễn Văn Tố còn trực tiếp kêu gọi các địa phương hưởng ứng lời kêu gọi tương thân, tương ái của Hồ Chủ tịch, thực hiện các biện pháp như “Hũ gạo tiết kiệm” và “Những ngày đồng tâm nhịn ăn”, kêu gọi đồng bào chia sẻ với những hoàn cảnh khó khăn. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền vận động các nhà tư sản, địa chủ ủng hộ tiền của, thóc gạo cứu đói cũng được chú trọng. Với sự đồng lòng của nhân dân cả nước cùng nhau đánh đuổi giặc đói, đến cuối năm 1946 nạn đói đã bị đẩy lùi.

Cũng tại Hội thảo, nhiều đại biểu đã tham luận về những đóng góp to lớn, nổi bật của cụ Nguyễn Văn Tố cho sự nghiệp văn hóa, giáo dục của nước nhà với vai trò là một tấm gương tiêu biểu của trí thức Việt Nam; những đóng góp to lớn của cụ đối với cách mạng Việt Nam với vai trò là một vị Bộ trưởng trong Chính phủ của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa và là người đầu tiên đứng đầu Quốc hội của nước Việt Nam độc lập. Những phẩm chất đạo đức cách mạng cao quý, tư tưởng của cụ Nguyễn Văn Tố về một nhà nước dân chủ, đoàn kết, trọng dân, thương dân vẫn mãi còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.

Để tưởng nhớ công ơn và sự hi sinh to lớn của cụ Nguyễn Văn Tố - vị Chủ tịch Quốc hội đầu tiên của nước ta, nhiều ngôi trường đã được mang tên cụ ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Nghệ An…

Kỷ niệm 130 năm Ngày sinh của cụ Nguyễn Văn Tố - người cộng sự, người bạn chiến đấu thân thiết của Chủ tịch Hồ Chí Minh là dịp để chúng ta ôn lại cuộc đời, sự nghiệp và tôn vinh những cống hiến to lớn của cụ đối với cách mạng Việt Nam.

Cụ Nguyễn Văn Tố (bút hiệu là Ứng Hòe) sinh ngày 5/6/1889 trong một gia đình nhà nho, thuộc làng Đông Thành nay là phố Bát Sứ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Thân phụ là cụ Nguyễn Văn Thịnh, một nhà nho yêu nước; thân mẫu là cụ bà Lê Thị Kim, quê gốc ở Hà Đông. Ngay từ nhỏ, Nguyễn Văn Tố đã thể hiện tư chất thông minh và học giỏi. Năm mới lên 4-5 tuổi, tự học chữ nho tại nhà, Nguyễn Văn Tố đã đạt ở trình độ Tam tự kinh - bậc khởi đầu của Nho học; rồi sau đó, lần lượt đạt qua các bậc "Nhất trường", "Nhị trường" và "Tam trường".

Tên tuổi của cụ đã đi vào lịch sử dân tộc với những cống hiến to lớn cho sự nghiệp khoa học, nhất là khoa học xã hội và nhân văn; chống nạn thất học, nâng cao dân trí.