Đặc sắc lễ hội Bốc Mó của đồng bào dân tộc Thổ ở Nghệ An

Lễ Bốc Mó còn có tên gọi khác là lễ cúng đền Mó, khai Mó nước đầu năm - một nghi lễ quan trọng của đồng bào người Thổ có từ xa xưa. Mó nước là nguồn nước ngầm tự nhiên phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp của cộng đồng dân tộc Thổ ở huyện miền núi Quỳ Hợp. Lễ Bốc Mó được tổ chức với ý nghĩa là lễ cúng khai thông mó nước, cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho nguồn nước mó tuôn chảy dồi dào phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt và cho việc tưới tiêu của cả cộng đồng. Ảnh: Đình Tuyên

Lễ vật chính trong lễ Bốc Mó gồm một cỗ xôi, gà, bánh sừng trâu, bánh trôi, rượu, trầu cau... Thầy mo là người đại diện cho dân làng thực hiện các nghi thức cúng trong lễ Bốc Mó, xin các vị thần linh về chứng giám cho tấm lòng thành của dân làng. Ảnh: Đình Tuyên

Kết thúc nghi thức cúng, tất cả người dân cùng tổ chức múa hát những làn điệu dân ca độc đáo, mang đậm dấu ấn đặc trưng văn hóa của dân tộc Thổ như: làn điệu Dạ ơi; Khai khai rế; Tập tính tập tang; Hát giao duyên; nhảy sạp, múa sạp... Ảnh: Đình Tuyên

Theo lời kể của các cụ cao niên cho biết, đất làng Mo cổ, gọi là đất “Mụ Quá”, tức là đất Quả phụ do chồng đi làm nghĩa quân bảo vệ đất nước bị hy sinh. Từ thời tổ xưa khi khai trương lập làng phải tranh giành đất đai và nguồn nước, thấy nơi đây có mó nước, có sông có suối, địa hình hiểm trở lại có thế chiến lược “dễ thủ, khó công”, cho nên các dòng họ lớn đã ưu tiên cho bà tổ quả phụ ở mảnh đất làng Mo này để dựng làng an cư tại đây. Họ biết rằng mảnh đất đắc đạo này có nhiều ưu thế về địa lý nhưng cũng đẹp về địa hình, rất linh thiêng nên người dân nơi đây đã chăm lo thờ phụng, bảo vệ tôn tạo và quý trọng Mó nước. Ảnh: Đình Tuyên

Cúng thần Mó và làm lễ bốc mó thường diễn ra vào dịp mồng 10/3 (âm lịch) hàng năm, nếu hạn hán kéo dài có thể lễ cúng vào mồng 10/6 (âm lịch). Họ cầu cúng các chư vị thần linh như thần núi, thần cây, thần mó, cúng thổ công long mạch, thổ thần bản địa, đặc biệt là cầu cúng cho vua cha Ngọc Hoàng luôn luôn chứng giám, phù hộ độ trì cho nguồn nước chảy mãi không cạn, mưa lũ không lở, nước không đục cặn, cầu cho mưa thuận gió hòa, cho ao chuôm đầy nước, cho đồng ruộng tốt tươi, cho người dân ấm no, hạnh phúc. Ảnh: Đình Tuyên

Cùng với lễ cúng linh thiêng, đậm bản sắc dân tộc Thổ, người dân nơi đây còn cùng nhau tham gia các trò chơi dân gian. Ảnh: Đình Tuyên

Đây cũng là dịp để đồng bào dân tộc Thổ huyện Quỳ Hợp giới thiệu tới du khách về nét văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc mình. Đồng thời góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam nói chung và đồng bào dân tộc Thổ nói riêng. Qua đó, kêu gọi sự quan tâm của cộng đồng, tuyên truyền cho người dân hiểu và từng bước gìn giữ, thực hành nghi lễ nơi cửa Mó đảm bảo tính tâm linh tốt đẹp. Ảnh: Đình Tuyên