Đại biểu Quốc hội đoàn Nghệ An: Người hành nghề khám, chữa bệnh cần công khai lợi ích với các công ty dược để giám sát

Đây là trao đổi của ông Hoàng Minh Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, đại biểu đoàn Nghệ An sau khi nghiên cứu kinh nghiệm nhiều nước trong ban hành luật về khám bệnh, chữa bệnh nhằm tránh xung đột lợi ích giữa người khám bệnh, chữa bệnh và bệnh nhân khi góp ý vào Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Sáng 13/6, tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 3, tại hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). Ảnh: Quochoi.vn

Phát biểu thảo luận về nội dung Dự án Luật, đại biểu đoàn Nghệ An, ông Hoàng Minh Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nêu dẫn chứng, ngay trong thời gian diễn ra kỳ họp này của Quốc hội thì vào ngày 3/6, Báo Lao động đã đưa tin, trong một đơn thuốc được kê ở một bệnh viện ở Hà Nội, một bệnh nhân đã phải chi hơn 4,8 triệu đồng cho thực phẩm chức năng trong khi chỉ phải chi 400.000 đồng cho thuốc điều trị.

Bài báo cũng đưa tin vì các đơn thuốc ở bệnh viện này thường xuyên đắt đỏ như vậy nên rất nhiều bệnh nhân đã phải bỏ viện ra về. Đáng tiếc, đây chỉ là một trong rất nhiều trường hợp người bệnh phải chịu thiệt thòi khi đi khám bệnh. “Trước đây, dư luận đã nhiều lần biết đến các trường hợp bệnh nhân phải chi trả rất nhiều tiền cho các xét nghiệm không cần thiết; không được giải thích rõ ràng về kết quả khám, chữa bệnh, thậm chí là không được giải thích khi xảy ra sai sót trong quá trình khám, chữa bệnh”, đại biểu Hoàng Minh Hiếu nói.

Đoàn Chủ tịch điều hành chủ trì phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Theo ông, một trong những lý do cơ bản dẫn đến tình trạng này là do chúng ta chưa nhìn nhận đầy đủ về mối quan hệ pháp lý giữa người bệnh và người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh. Trong mối quan hệ này, người bệnh luôn ở vào thế yếu, phụ thuộc hoàn toàn vào thông tin, kiến thức, kỹ năng chuyên môn và đạo đức của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh. Do vậy, về nguyên tắc, pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh phải đặt ra những quy định rất cụ thể để bảo vệ quyền và lợi ích của người bệnh.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu Dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh, vị đại biểu đoàn Nghệ An nhận thấy dự thảo chỉ mới đề cập đến mối quan hệ giữa người bệnh và người hành nghề, tập trung ở một số quy định ở Mục 1, Chương II về quyền của người bệnh (gồm 6 điều) và quy định tương ứng về nghĩa vụ của người hành nghề tại Điều 37.

“Các quy định này vừa thiếu, lại vừa chỉ dừng lại ở các quy định chung chung về quyền và nghĩa vụ, chưa có các cơ chế cụ thể để bảo đảm người bệnh thực hiện được các quyền của mình. Rõ ràng, nếu chỉ dừng lại ở những quy định như vậy, Dự thảo Luật chưa giải quyết được những vấn đề thực tiễn đặt ra, chưa đạt được mục tiêu của việc sửa đổi luật lần này là “lấy người bệnh làm trung tâm” như Tờ trình của Chính phủ đã xác định”, đại biểu Hoàng Minh Hiếu nhận định.

Trên cơ sở phân tích đó, ông kiến nghị Ban Soạn thảo cần tiếp tục tổng kết kỹ thực tiễn để bổ sung đầy đủ các quy định về mối quan hệ giữa người bệnh và người hành nghề khám, chữa bệnh với tính chất là mối quan hệ ủy thác giữa người bệnh và người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh. Theo đó, Dự thảo Luật cần khẳng định, trong mối quan hệ này, người hành nghề phải thực hiện công việc khám, chữa bệnh vì lợi ích tối đa của người bệnh.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên thảo luận sáng 13/6. Ảnh: Quang Khánh

Đi vào cụ thể, để làm rõ mối quan hệ ủy thác này, vị đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị Dự thảo Luật cần bổ sung các quy định về trách nhiệm của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh đối với người bệnh dưới 3 góc độ: Một là trách nhiệm trong việc khám, chữa bệnh; hai là trách nhiệm bảo mật thông tin của người bệnh và ba là trách nhiệm tránh xung đột lợi ích.

Theo đó, trước hết, về trách nhiệm khám bệnh, chữa bệnh; ngoài những nội dung đã được dự thảo quy định tại Điều 8 và Điều 11, đại biểu cho rằng, cần phải quy định rõ người hành nghề bắt buộc phải thông tin cho bệnh nhân về những ưu điểm, nhược điểm; những rủi ro và tác dụng phụ của phương pháp chữa bệnh; giải thích về những phương pháp chữa bệnh khác nếu có; chứ không chỉ dừng lại ở quy định chung như hiện nay của dự thảo là tư vấn, cung cấp thông tin về phương pháp khám bệnh, chữa bệnh.

Đồng thời, cần phải khẳng định trách nhiệm này phải được tiến hành liên tục trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh, nhất là khi có những diễn biến mới về tình hình sức khỏe của bệnh nhân. Điều này bảo đảm người bệnh hiểu rõ về tình trạng sức khỏe của mình và hiểu được tiến trình kết quả khám, chữa bệnh mà bác sỹ đã thực hiện. Đây là một trong những nội dung được pháp luật về khám, chữa bệnh ở các nước rất quan tâm. Luật về khám, chữa bệnh của một số nước còn quy định rất cụ thể nội dung trách nhiệm vào từng thời điểm trong quá trình khám, chữa bệnh mà các bác sỹ cần phải thực hiện đối với bệnh nhân.

Về trách nhiệm bảo vệ thông tin cá nhân của người bệnh, Dự thảo Luật đã có những quy định khá đầy đủ về nội dung này tại Khoản 2, Điều 3; Khoản 3 và 4 Điều 9; Khoản 5, Điều 38. Đây là một trong những ưu điểm của Dự thảo Luật lần này.

Tuy nhiên, theo đại biểu tại Điều 92 của Dự thảo Luật mới chỉ đề cập đến việc các thông tin này sẽ được tổng hợp trong hệ thống thông tin về quản lý khám bệnh, chữa bệnh do Bộ Y tế thống nhất tập trung quản lý; còn toàn bộ nội dung Dự thảo Luật chưa có điều, khoản nào quy định rõ về thẩm quyền truy cập và sử dụng dữ liệu của hệ thống này. Do đó, để bảo đảm nguyên tắc bảo vệ thông tin cá nhân của người bệnh, ông Hoàng Minh Hiếu đề nghị Dự thảo Luật cần làm rõ hơn nội dung này.

Còn về trách nhiệm tránh xung đột lợi ích, theo vị đại biểu đoàn Nghệ An đánh giá, đây là nội dung có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần hạn chế những đơn thuốc đắt đỏ như đã đề cập ở ví dụ trên nhưng lại chưa được Dự thảo Luật quan tâm đúng mức.

Theo pháp luật nhiều nước, để tránh xung đột lợi ích, người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh cần phải công khai những mối quan hệ lợi ích của mình với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến công tác khám, chữa bệnh như các công ty dược phẩm, các đơn vị thực hiện các dịch vụ xét nghiệm, chẩn đoán, các cơ sở nghiên cứu y học… để được giám sát trong quá trình hành nghề. Các thông tin này có thể được công khai trên trang thông tin điện tử của cơ sở khám, chữa bệnh và phải thông báo cho người bệnh được biết.

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu - Đoàn Nghệ An, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội phát biểu thảo luận về Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). Ảnh: Quang Khánh

Pháp luật một số nước như Hàn Quốc thậm chí còn quy định rõ một số trường hợp cụ thể cấm người hành nghề hưởng các lợi ích vật chất từ hãng dược phẩm, các cơ sở nghiên cứu phát triển thuốc, trang thiết bị y tế… dưới các hình thức khác nhau để bảo đảm quyền lợi tối đa của người bệnh.

“Trên đây chỉ là một trong những vấn đề đặt ra đối với Dự thảo Luật lần này. Qua đại dịch Covid-19 vừa qua, sự quan tâm của các cử tri và các tầng lớp nhân dân đối với Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh là rất lớn. Do vậy, chúng tôi đề nghị Ban Soạn thảo cần tiếp tục đầu tư thời gian, công sức nhiều hơn nữa để hoàn thiện các nội dung của Dự án Luật, đặc biệt là các quy định liên quan đến quyền, lợi ích của người bệnh, làm rõ hơn bóng dáng của người bệnh trong Dự thảo Luật này; thực sự để người dân được thuận lợi khi tham gia khám bệnh, chữa bệnh”, đại biểu Hoàng Minh Hiếu nhấn mạnh khi kết thúc phần phát biểu thảo luận của mình./.