Đài Loan sử dụng trí tuệ nhân tạo để dự đoán đường đi của bão

Khi cơn bão nhiệt đới Bebinca hung dữ dần tiến về vùng biển ngoài khơi phía Bắc Đài Loan, sức gió ngày càng mạnh lên, đe dọa trực tiếp đến cuộc sống của người dân địa phương. Đứng trước tình hình cấp bách này, các nhà dự báo thời tiết tại Đài Loan đã nhanh chóng triển khai một công cụ dự báo hoàn toàn mới và đầy hứa hẹn, đó là trí tuệ nhân tạo.

Với khả năng xử lý lượng lớn dữ liệu khí tượng hải văn trong thời gian ngắn, các mô hình AI hiện đại đang được sử dụng để phân tích chi tiết các thông số của bão Bebinca, từ tốc độ gió, hướng di chuyển cho đến lượng mưa dự kiến. Nhờ đó, các nhà dự báo có thể đưa ra những dự đoán chính xác hơn về quỹ đạo, cường độ của bão và vùng ảnh hưởng tiềm tàng, từ đó hỗ trợ các cơ quan chức năng và người dân địa phương lên kế hoạch ứng phó hiệu quả.

Một cuộc cách mạng đang diễn ra trong lĩnh vực dự báo thời tiết. Nhờ những tiến bộ vượt bậc của công nghệ AI và sức mạnh tính toán khổng lồ từ các con chip hàng đầu, các dự báo thời tiết giờ đây chính xác hơn đáng kể so với các phương pháp truyền thống, đặc biệt là trong việc dự đoán đường đi của các cơn bão. Những công ty công nghệ hàng đầu như Nvidia (Mỹ), cùng với "ông vua" chip bán dẫn TSMC (Đài Loan), đang đóng góp một phần quan trọng vào cuộc cách mạng này.

Tháng 7 vừa qua đã chứng kiến một bước ngoặt lớn trong dự báo thời tiết tại Đài Loan. Lần đầu tiên, các mô hình dự báo thời tiết dựa trên AI đã được áp dụng để theo dõi cơn bão Gaemi, cơn bão được đánh giá là mạnh nhất tấn công đảo quốc này trong 8 năm qua. Nhờ vào sự hỗ trợ của AI, các nhà dự báo đã có thể dự đoán chính xác hơn về quỹ đạo và sức tàn phá của cơn bão, giúp giảm thiểu thiệt hại đáng kể.

Công nghệ mới này đã thực sự gây chấn động giới dự báo thời tiết Đài Loan. Nhờ vào khả năng dự báo siêu việt, hệ thống đã "nhìn thấy" cơn bão Gaemi từ tận 8 ngày trước khi nó đổ bộ, sớm hơn rất nhiều so với các phương pháp truyền thống. Điều này đã mở ra một kỷ nguyên mới trong việc dự báo thời tiết, giúp các nhà khoa học có thể đưa ra những cảnh báo sớm và chính xác hơn.

Chia Hsin-sing, Giám đốc Công ty Taiwan Integrated Disaster Prevention of Technology Engineering Consulting Company Ltd., khẳng định: "So với các mô hình truyền thống, AI đã chứng minh được khả năng vượt trội của mình trong lĩnh vực dự báo thời tiết. Những kết quả mà chúng ta đạt được thật sự đáng kinh ngạc”.

Cơn bão Bebinca đang được theo dõi sát sao bởi các chuyên gia thời tiết, trong đó có Lin Ping-yu, một nhà dự báo tại Cục Khí tượng Trung ương Đài Loan (CWA). Nhờ vào sự hỗ trợ của AI, các nhà dự báo như ông Lin đã tự tin hơn rất nhiều vào khả năng dự đoán đường đi của bão, và tin rằng nguy cơ bão tấn công trực tiếp là rất thấp.

Ông Lin Ping-yu cho biết: "AI thực sự là một trợ thủ đắc lực của chúng tôi. Nó giống như một công cụ sắc bén bổ sung vào bộ công cụ dự báo thời tiết, giúp chúng tôi làm việc hiệu quả hơn".

Các mô hình dự báo thời tiết AI hiện đại đang ngày càng đa dạng và mạnh mẽ. Một số cái tên tiêu biểu có thể kể đến như FourCastNet của Nvidia, Google, GraphCast, Pangu-Weather của Huawei, và hệ thống học sâu của Trung tâm dự báo thời tiết tầm trung châu Âu. Những công cụ này đã và đang góp phần đáng kể vào việc nâng cao độ chính xác của dự báo thời tiết toàn cầu.

Không chỉ riêng Đài Loan, các mô hình AI dự báo thời tiết còn được ứng dụng rộng rãi để dự đoán bão và lốc xoáy tại nhiều khu vực trên thế giới. Các nhà khoa học và chuyên gia khí tượng thủy văn đã ghi nhận độ chính xác đáng kinh ngạc của những công cụ này.

Các phần mềm AI được huấn luyện dựa trên lượng lớn dữ liệu khí tượng lịch sử. Qua quá trình này, AI học cách nhận diện các mối quan hệ phức tạp giữa các yếu tố khí tượng và có khả năng dự đoán chính xác hàng trăm biến số thời tiết trong tương lai. Điều đáng kinh ngạc là toàn bộ quá trình dự báo chỉ mất vài phút để hoàn thành.

Theo số liệu thống kê của CWA, đối với toàn bộ các cơn bão đã xuất hiện trên Tây Thái Bình Dương trong năm nay tính đến giữa tháng 9, khả năng dự đoán đường đi của bão trong vòng 3 ngày tới bằng mô hình AI đã vượt trội so với các phương pháp truyền thống, với độ chính xác cao hơn gần 20%.

Trước khi bão Gaemi đổ bộ, AI đã phát hiện ra một mô hình di chuyển bất thường của cơn bão, dự đoán rằng cơn bão sẽ gây ảnh hưởng kéo dài đến Đài Loan. Nhờ vào dự báo chính xác này, CWA đã kịp thời đưa ra cảnh báo hiếm hoi về lượng mưa lên tới 1,8 mét, một quyết định sáng suốt đã được chứng minh bởi thực tế. Theo Phó Giám đốc CWA Lu Kuo-Chen, AI đã đóng vai trò quan trọng trong việc giúp chính quyền địa phương ứng phó kịp thời với cơn bão này.

"Nhờ có AI, các nhà dự báo đã tự tin hơn khi đưa ra dự báo về quỹ đạo bất thường của bão Gaemi", ông Lu Kuo-Chen cho biết. "Cảnh báo sớm dựa trên dự báo của AI đã giúp các cơ quan chức năng có thêm thời gian để triển khai các biện pháp phòng chống thiên tai".

Ông Lu Kuo-Chen cũng bày tỏ sự kỳ vọng vào sự hợp tác với Nvidia. Công ty này vừa mới ra mắt công cụ AI tạo sinh CorrDiff, hứa hẹn sẽ nâng cao đáng kể độ chính xác trong việc dự báo vị trí đổ bộ của bão. Ngoài ra, CorrDiff còn có khả năng tạo ra những hình ảnh chi tiết hơn về bên trong cơn bão, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cấu trúc và diễn biến của chúng.

Mặc dù đã đạt được những tiến bộ đáng kể, các công cụ AI hiện nay vẫn còn những hạn chế nhất định. Chúng chưa thể cung cấp dự báo chi tiết về các yếu tố như cường độ và tốc độ gió của bão. Các chuyên gia cho rằng cần có thêm thời gian để công nghệ AI trưởng thành và vượt trội hoàn toàn so với các phương pháp dự báo truyền thống.