"Đặt cược" tính mạng để giữ linh vật Việt

Cũng lâu rồi Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam mới ở tình trạng gần như quá tải trong một triển lãm chuyên đề. Trong phòng trưng bày, các chuyên gia, nhà nghiên cứu mỹ thuật di sản ngắm nghía, ngợi ca không ngớt về giá trị của các hiện vật. Song ít ai biết, triển lãm trên được hình thành từ mồ hôi nước mắt và việc sẵn sàng đặt cược cả tính mạng của những người yêu di sản.
1. Triển lãm Hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ Việt Nam diễn ra từ 7-17/11, bày khoảng 60 hiện vật, từ thời Lý, Trần, Hậu Lê đến Nguyễn, được tạo tác bằng các chất liệu đá, gốm, sành, gỗ, đồng; và một số tư liệu hình ảnh, phim, bản vẽ.... Đáng chú ý, trong triển lãm xuất hiện hình ảnh của sư tử và nghê lần đầu tiên ra mắt công chúng.
 Nghê trong đền thờ vua Lê Thánh Tông ở Thanh Hóa trưng bày tại triển lãm
Nghê trong đền thờ vua Lê Thánh Tông ở Thanh Hóa được trưng bày tại triển lãm
Bà Nguyễn Thị Yến, cán bộ hưu trí của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, một trong những người đã lặn lội khắp miền Bắc trong những ngày chiến tranh phá hoại của Mỹ để sưu tập linh vật cổ nhớ lại: “Việc sưu tập linh vật cổ truyền thống rất khó khăn. Ngoài những nỗ lực của các cán bộ Bảo tàng còn là cả những phút sẵn sàng đánh đổi cả tính mạng để đưa hiện vật về giữ gìn. Đơn cử như con nghê tại đền Vua Lê Thánh Tông, tỉnh Thanh Hóa. Linh vật này được tạo tác từ thế kỷ 17. Sừng sững tồn tại qua bao biến thiên thăng trầm của thời cuộc, đến cuối thập niên 60, đầu thập niên 70 của thế kỷ 20, di tích nơi con nghê ngự bị bom Mỹ oanh tạc. Nghê bị hất chỏng chơ. Hay tin, chúng tôi vội tới di tích khi tiếng động cơ máy bay giặc vẫn gầm rú trên đầu.”
Theo lời kể của bà Yến, khi đoàn cán bộ đến nơi, chân con nghê đã bị long ra. “Và hiện tại, dù đã phục chế, nhưng nếu để ý kỹ, chân con nghê vẫn còn vết tích. “Vết sẹo” đó không làm giảm đi giá trị của con nghê cổ mà ngược lại, nó càng bồi đắp thêm trầm tích lịch sử dân tộc lên hình hài con nghê 400 tuổi.”- Bà Yến nói.
2. Chuyện về con nghê trong đền thờ vua Lê Thánh Tông ở Thanh Hóa là một trong 60 câu chuyện, 60 thân phận với những cuộc hành trình khác nhau để đến được triển lãm linh vật cổ đầu tiên tại Việt Nam này. Theo lời kể của bà Yến, thời điểm bảo tàng tiếp nhận nhiều nghê, sư tử nhất là thời điểm chiến tranh, đặc biệt là chiến tranh phá hoại của Đế quốc Mỹ.
“Bom đạn khắp nơi, đình đền chùa bị tàn phá nặng nề. Những linh vật vượt qua sự thử thách ngặt nghèo của lịch sử đã có mặt ở đây” - bà Yến nói.
Kế đó là thời bao cấp, nhiều gia đình tư sản hay những người sưu tập đồ cổ gạo cội cũng đã rao bán các linh vật cổ do thiếu thốn. Vào thời điểm đó, gần như chỉ có Bảo tàng là nơi sẵn sàng mua những thứ “xa xỉ” thiêng liêng này.
“Ngoài chiến tranh, bao cấp, những linh vật trong bảo tàng chúng tôi còn đến trong một bối cảnh khác. Đó là thiên tai, bão lũ” - ông Nguyễn Văn Thư, GĐ Bảo tàng tỉnh Nam Định, đơn vị đóng góp khoảng 20 trong tổng số 60 linh vật tại triển lãm chia sẻ.
Những gì vương sót lại trong đống đổ nát sau cơn bão là những mảng chạm, linh vật cổ trăm năm của ông cha. Và bảo tàng tỉnh đã thu thập tất cả các hiện vật có giá trị để lưu trữ trưng bày.
“Những giá trị thẩm mỹ, văn hóa của các linh vật thuần Việt đã được nhiều người đề cập. Song theo tôi, những con nghê, sư tử trong triển lãm này còn gửi gắm một thông điệp khác. Đó là những “nhân chứng” lịch sử, biểu tượng về sự hiên ngang và sức sống của một dân tộc luôn luôn phải đối mặt với thiên tai, địch họa” - ông Thư nói.
Theo TT&VH

tin mới

Lao động may Nghệ An

Đẩy mạnh các giải pháp nâng cao tay nghề cho người lao động, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp

(Baonghean.vn) - Năm 2023, công tác giải quyết việc làm của Nghệ An tiếp tục vượt chỉ tiêu kế hoạch khá cao. Tuy nhiên, việc kết nối cung - cầu về lao động - việc làm giữa doanh nghiệp và người lao động chưa chặt chẽ; mặt bằng trình độ tay nghề người lao động còn thấp...

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

(Baonghean.vn) - Mua hải sản tươi sống ngay khi thuyền vừa cập bến, ghé tay đẩy thuyền cùng ngư dân, dõi mắt nhìn ngư dân nhanh tay gỡ những con cá, con ghẹ trên mắt lưới; thưởng thức món cá nướng thơm lừng ngay bên bếp than nơi bến cá… là những trải nghiệm thú vị của du khách khi đến với Cửa Lò.

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

(Baonghean.vn) - Nhân kỷ niệm 93 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2024), Báo Nghệ An có cuộc trò chuyện với đồng chí Lê Văn Lương - Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Nghệ An.

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

(Baonghean.vn) - “Trước đây, để tìm đến và hỗ trợ cho những hoàn cảnh khó khăn, chúng tôi thường phải về tận các địa phương, nhất là vùng sâu vùng xa. Nhưng bây giờ, chúng tôi chỉ cần đến Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, ở đó luôn có những bệnh nhân khổ nhất, những con người cần hỗ trợ nhất”.

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ngày 24/3, tại xã Châu Kim (Quế Phong) đã diễn ra Hội thi quăng chài lần thứ nhất năm 2024. Đây là hoạt động nhằm duy trì và phát triển nghề chài của địa phương cũng như góp phần làm phong phú thêm các hoạt động trong Lễ hội Đền Chín Gian năm 2024.

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

(Baonghean.vn) -  Xây dựng đường giao thông, tổ chức bữa cơm yêu thương, tặng quà cho học sinh khó khăn… là những hoạt động của đoàn viên thanh niên xã Na Ngoi và các lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về màu áo xanh tình nguyện nơi biên cương Tổ quốc.

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

(Baonghean.vn) - Ngày 22/3, tại thành phố Nha Trang, Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị "Gặp gỡ Indonesia năm 2024". Hội nghị là hoạt động hướng tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Indonesia.

Vui hội đền Chín Gian

Vui hội đền Chín Gian

(Baonghean.vn) - Đền Chín Gian tọa lạc trên đỉnh Pú Chò Nhàng thuộc bản Khoẳng, xã Châu Kim, huyện Quế Phong, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích cấp Quốc gia.