Để Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá sớm đi vào cuộc sống

(Baonghean) - Ngày 8/4 vừa qua, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Health Bridge Canada tại Việt Nam tổ chức Hội thảo giới thiệu Dự án Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá. Hội thảo nhằm cung cấp các thông tin liên quan của Dự án đến các bộ, ngành và các cơ quan, tổ chức để chuẩn bị lấy ý kiến chính thức trước khi trình Chính phủ.

Đây được xem là một sự kiện thu hút sự quan tâm của toàn xã hội đến vấn đề tác hại của thuốc lá, vốn được coi là rất nhức nhối hiện nay. Bởi theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá, và đến năm 2030 con số này sẽ tăng lên tới 70.000 người. Việt Nam là nước có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao hàng đầu thế giới với 23,8% số người trưởng thành (15 tuổi trở lên) hút thuốc lá và thuốc lào.

Dự thảo luật lần này quy định 10 hành vi bị nghiêm cấm gồm: kinh doanh thuốc lá lậu, thuốc lá giả, thuốc lá không đảm bảo chất lượng, sản phẩm mô phỏng thuốc lá; Kinh doanh thuốc lá không có giấy phép, sản xuất sản phẩm thuốc lá vượt quá sản lượng ghi trong giấy phép; In cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá không theo đúng các quy định của Luật và các quy định khác có liên quan; Quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá dưới mọi hình thức; Sử dụng tên, nhãn hiệu và biểu tượng thuốc lá với các sản phẩm, dịch vụ khác; Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; Sử dụng thuốc lá khi chưa đủ 18 tuổi hoặc phụ nữ đang trong thời gian mang thai…; Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động, bán qua mạng Internet, qua điện thoại và tại các đại điểm có quy định cấm; Hút thuốc lá tại địa điểm công cộng có quy định cấm; Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em và khuyến khích, vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.

Trước đó Quyết định số 1315/QĐ-TTg ngày 21/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ rõ việc xử phạt đối với các hành vi hút thuốc lá tại nơi công cộng, nhất là ở lớp học, nhà trẻ, các cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, các khu vực sản xuất và nơi làm việc trong nhà....Đồng thời từ ngày 1/1/2010 việc cấm hút thuốc lá tại tất cả các nơi công cộng, nơi làm việc cũng chính thức có hiệu lực.

Tuy nhiên, những Quyết định, Quy định, Luật này chưa được thực hiện một cách nghiêm túc. Bởi trên thực tế, số người hút thuốc tại nơi công cộng, nhất là tại các công sở, trường học vẫn còn rất nhiều, thuốc lá vẫn được bày bán khắp nơi từ những nơi sang trọng cho đến các quán cóc ngoài vỉa hè. Cho dù biển báo cấm hút thuốc đã được đóng khắp nơi, nhưng việc người hút thuốc vẫn cứ diễn ra.

Nguyên nhân của việc còn có nhiều người vẫn chưa từ bỏ được thuốc lá, được cho là do thói quen, một số người làm việc tại công sở, các cơ quan hành chính thì cho rằng họ đã hút thuốc lâu năm nên không từ bỏ được. Còn trong trường học, nhất là học sinh, sinh viên thì nghĩ rằng hút thuốc lá một cách để thể hiện cá tính; chứng tỏ mình đã lớn; giảm căng thẳng và giúp tập trung đầu óc trong học tập... Thậm chí có những trường hợp hút thuốc khi người khác nhắc nhở thì chống chế bằng cách "tôi hút tôi chịu" mà không nghĩ rằng khi mình hút thuốc cũng sẽ khiến người bên cạnh nhiễm khói thuốc cách thụ động (đó cũng là biểu hiện của việc buộc người khác sử dụng thuốc lá). Chính vì những suy nghĩ sai lệch đó mà nguy cơ mắc nghiện, mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá trở nên rất cao, có ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người khác, nhất là đối với trẻ nhỏ và người già.

Bên cạnh đó, có thể thấy rằng đối tượng tiếp cận với thuốc lá để rồi mắc nghiện ngày càng được trẻ hóa. Không chỉ dừng lại ở các cơ quan, các trường đại học, cao đẳng, số học sinh THPT và THCS hút thuốc cũng có dấu hiệu tăng lên.

Thực tế cho thấy, từ bỏ thói quen này là điều không hề đơn giản. Tuy nhiên, cũng không phải không có hy vọng cho một sự thay đổi. Một khi sự tuyên truyền được thực hiện sâu rộng, việc kiểm soát chặt chẽ nguồn cung, khâu phân phối thuốc lá được tiến hành nghiêm túc và có sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các cơ quan, trường học, thì việc cấm và hạn chế người hút thuốc nơi công cộng mới trở nên khả thi. Và việc chấp hành các quy định, quyết định, luật mới thực sự được đi vào khuôn khổ, sự nghiêm minh của pháp luật mới được thi hành.

Quảng An