“Dễ người dễ ta” - Điều nguy hại khi chọn lọc cán bộ

Nhiều người hay nói “dễ người dễ ta” nhưng chính như vậy lại gây nguy hại cho nền công vụ, không lọc được người ưng ý.

Đánh giá thực chất năng lực cán bộ để thanh lọc và làm sạch bộ máy

Phát biểu kết luận hội nghị Chính phủ với các địa phương vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu: Không thể để tình trạng không làm cũng không sao hoặc làm không tốt cũng không sao. Chúng ta không thể dung túng cho sự thờ ơ, thiếu trách nhiệm, không cần nỗ lực của cán bộ. Cần cơ chế đánh giá cán bộ tốt hơn, công bằng hơn.

PGS.TS Ngô Thành Can (Học viện Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh) nói về nội dung này.

PGS.TS Ngô Thành Can. (Ảnh: Lao Động)
PGS.TS Ngô Thành Can. (Ảnh: Lao Động)
Ngại chỉ ra những cán bộ không làm được việc

PV: Ông nhận thấy tỷ lệ cán bộ làm việc theo kiểu “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về” đang ở mức nào?

Ông Ngô Thành Can: Còn nhớ, cách đây khoảng 20 năm, một cán bộ lãnh đạo của đơn vị nọ khi nói về năng lực cán bộ công chức đã nhận xét: 1/3 làm việc tốt, 1/3 làm cầm chừng, 1/3 làm việc kém. Vừa qua, qua các phát biểu cho thấy con số cũng na ná.

Rất nhiều lãnh đạo đều cho rằng, khoảng 1/3 cán bộ làm được việc, hơn 1/3 làm việc đuối. Qua quan sát, làm việc với nhiều đơn vị thấy rằng đội ngũ cán bộ công chức có năng lực để làm được việc còn có nhiều vấn đề. Ngay cả những người làm ở cấp cao cũng cho thấy khung văn hóa, những kiến thức cần thiết để làm công việc chính còn thiếu hụt.

Đối với đội ngũ thực thi, ngoài năng lực thực hành thì phẩm chất, tư cách còn có vấn đề. Những ý kiến phát biểu vừa qua phù hợp với thực tế hiện nay. Tuy nhiên đây cũng chỉ là những con số mà chưa có bất kỳ cách đánh giá nào, đặc biệt là các đánh giá từ cơ quan độc lập. Chúng tôi rất ủng hộ việc điều tra độc lập để có cách nhìn chung về vấn đề này.

PV: Tại sao đội ngũ “cắp ô đi, cắp ô về” lại nhiều như vậy? Rõ ràng người đứng đầu nhận thấy cán bộ nào năng lực kém nhưng lại khó “điểm mặt, chỉ tên"? Trong khi vào cuối năm, hầu hết các bản đánh giá đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, thưa ông?

Ông Ngô Thành Can: Phải nói thẳng là hiệu quả công việc thấp vì nhiều người không biết cách làm việc. Khi chọn người để bổ nhiệm vào các vị trí, thường nhiều người không có năng lực phù hợp nhưng ta vẫn tuyển dụng.

Ngoài năng lực, rõ ràng ở đây có những mối quan hệ hoặc có những cái họ mượn quy trình, từ quy trình tuyển dụng, đánh giá để đưa vào công vụ nên chúng ta không làm được.

Ví dụ, để chỉ ra 1/3 số người không làm được việc là ai thì ai cũng ngại không chỉ ra. Trong khi, đánh giá của các tổ chức, đơn vị nộp lên trên thì chỉ gần 1% là không làm việc. Có nghĩa, các đơn vị khi tổng kết, đánh giá toàn là hoàn thành tốt, xuất sắc nhiệm vụ, chiến sỹ thi đua, còn số không làm được thì không thấy đâu. Còn khi hỏi thì ai cũng sẵn sàng nói chỉ có 1/3 số cán bộ đáp ứng được công việc. 

PV: Cải cách trước hết là thẳng tay loại hết cán bộ được tuyển dụng theo tiêu chuẩn "hậu duệ, tiền tệ".“Ghè đá vào chân mình” cũng phải làm, nhưng việc này dường như khó, nhạy cảm nên rất hiếm người đứng đầu nào thực hiện được, thưa ông?

Ông Ngô Thành Can: Nếu dễ thì người ta đã làm rồi, còn ở đây khó và khó có thể làm được. Bởi vì nhiều người đã phàn nàn, nếu làm việc này thì bản thân họ có khi còn bị loại từ trước.

Các mối quan hệ đã ăn sâu vào từng ngóc ngách quy trình làm việc, đánh giá nhân sự, từng đơn vị, không những ở tỉnh, huyện, xã mà còn ở nhiều đơn vị cũng đã nói họ tộc, gia đình… tất cả đều làm trong cơ quan cả thì giải quyết thế nào?

Người xưa từng có quy định người lãnh đạo không được về địa phương, quan lại không được lấy vợ, kết hôn, làm thông gia ở nơi mình cai quản; không được dùng người cùng quê làm người giúp việc…thì nền công vụ mới trong sạch được.

Chúng tôi hay nói đến cách làm là phải có những luật quy định tương đối chặt chẽ, đặc biệt quy tắc ứng xử và đạo đức công vụ, đánh giá người nào vi phạm thì sẽ bị loại. Phải có chế tài để thực thi ngay. Bây giờ làm sao đánh giá được đây là con ông cháu cha nhưng làm tốt và đây là con ông cháu cha nhưng làm không tốt.

Vừa qua, chúng tôi đề xuất cần một đơn vị có những đánh giá độc lập, sau đó có những bước xử lý vừa tinh giản biên chế, vừa chọn được những người có tài năng vào công vụ.

Xây dựng môi trường để người giỏi phát huy được năng lực

PV: Theo ông, cơ chế nào để giám sát việc người đứng đầu có đánh giá cán bộ một cách khách quan, trung thực?

Ông Ngô Thành Can: Trong nhiều năm, chúng ta đã đưa vào bộ máy những nhân sự khả năng làm việc hạn chế nhưng lại có mối quan hệ sâu sắc với lãnh đạo.

Bản thân nền công vụ khi đưa ra các đánh giá này nhiều khi bám vào các tiêu chuẩn, cách thức bình bầu, đánh giá lẫn nhau, do đó đúng quy trình nhưng nội dung đánh giá chưa chắc đã đúng.

Phải có những quy định, quy chế, ban hành những đạo luật khác nhau để xem xét, đánh giá đội ngũ này, đặc biệt dựa trên hiệu quả công tác, cũng như kết quả đạt được trong những năm công tác. Bên cạnh đó, các quy trình phải được công khai, minh bạch; trao trách nhiệm, quyền hạn cho người đứng đầu và có chế tài đối với vấn đề này.

Ví dụ, anh có thể được bổ nhiệm những người này nhưng nếu họ làm sai, không có năng lực thì anh hoàn toàn phải chịu trách nhiệm. Đặc biệt là những quy định về thực thi nhiệm vụ, đạo đức công vụ, nếu cán bộ không làm được việc thì đều bị xử lý. Hơn nữa, quy định phải rõ ràng, vì nhiều khi quy định còn chung chung, cái này chéo vào cái kia thì thường làm cho người ta đánh giá méo mó đi.

PV: Theo ông, làm thế nào để loại được những cán bộ yếu kém nhưng vẫn khuyến khích được người tài?

Ông Ngô Thành Can: Thứ nhất là phải hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và thiên theo hướng Nhà nước pháp quyền, mọi người đều tôn trọng, xử lý theo pháp luật.

Tất cả những cái đang vận hành có thể chúng ta cảm thấy thừa, yếu nhưng nếu lọc, loại bỏ đi thì nhiều khi cũng thấy đau, chua xót nên đa số người ta hay giữ lại. Nhiều người hay nói, “dễ người dễ ta”, mình giúp người ta thì người ta giúp lại mình, chính như thế cũng gây nguy hại cho nền công vụ, không lọc được người ưng ý.

Thứ hai, phải xây dựng được môi trường mà ở đó người giỏi thấy họ được phát huy, được sử dụng. Bên cạnh đó cũng xây dựng chính sách làm sao để những người không làm được việc khi ra về cảm thấy vui vẻ hay những người dám từ bỏ vị trí để làm công việc khác. Ví dụ có những nơi bỏ ra khoản tiền lớn, động viên cán bộ về hưu sớm để những người khác giỏi hơn thay thế nhưng chính sách ở đây phải rõ ràng, khuyến khích họ về hưu.

Đây là những vấn đề chúng ta cần lưu ý thêm trong quá trình vừa làm mới, vừa làm sạch, thực hiện quy trình tốt để giữ được người tài vừa loại dần những người không còn phù hợp./.

tin mới

Huyện Nghĩa Đàn tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An

Huyện Nghĩa Đàn tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ban Thường vụ Huyện ủy Nghĩa Đàn ban hành Kế hoạch Tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Những đảng viên trẻ tiêu biểu và cán bộ Đoàn đạt giải Lý Tự Trọng cấp tỉnh năm 2024

Những 'hạt giống đỏ' vững bước tiên phong của tuổi trẻ Nghệ An

(Baonghean.vn) - Năm 2024, tuổi trẻ Nghệ An có 15 cá nhân được tuyên dương Đảng viên trẻ xuất sắc và 14 cán bộ đoàn được trao giải Lý Tự Trọng cấp tỉnh. Nổi bật,có những cá nhân đạt cả 2 tiêu chí, họ là những “hạt giống đỏ” tiên phong trên những địa bàn, lĩnh vực khó khăn, đặc thù.

Quỳ Châu bầu bổ sung Chủ tịch UBND huyện

Quỳ Châu bầu bổ sung Chủ tịch UBND huyện

(Baonghean.vn) - HĐND huyện Quỳ Châu đã tiến hành bầu bổ sung chức danh Chủ tịch UBND huyện, kết quả 100% đại biểu HĐND huyện bầu ông Bùi Văn Hưng- Phó Bí thư Huyện ủy Quỳ Châu giữ chức vụ Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu, nhiệm kỳ 2021 – 2026.

Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác khuyến học, khuyến tài

Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác khuyến học, khuyến tài

(Baonghean.vn) - Ngày 20/12/2023, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Nghệ An ban hành Chỉ thị số 26 về đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2023 - 2030. Báo Nghệ An có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thanh Hiền - Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Nghệ An xung quanh vấn đề này.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam: Hội Báo toàn quốc là cơ hội để báo giới gặp gỡ để hiểu rõ hơn nhu cầu thông tin, thị hiếu độc giả

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam: Hội Báo toàn quốc là cơ hội để báo giới gặp gỡ để hiểu rõ hơn nhu cầu thông tin, thị hiếu độc giả

(Baonghean.vn) - Phát biểu tại Lễ khai mạc Hội Báo toàn quốc năm 2024, đồng chí Lê Quốc Minh - Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh, đây là cơ hội để báo giới gặp gỡ để hiểu rõ hơn nhu cầu thông tin, thị hiếu độc giả, khán giả để có những sản phẩm báo chí bám sát thực tiễn đời sống,...

Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV

Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV

Ngày 13/3, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng đã chủ trì Phiên họp của Tiểu ban. Báo Nghệ An trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự.

Công an Nghệ An phải là 'đơn vị gương mẫu, đi đầu, tiêu biểu' của lực lượng Công an nhân dân trong việc học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy

Công an Nghệ An phải là 'đơn vị gương mẫu, đi đầu, tiêu biểu' của lực lượng Công an nhân dân trong việc học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy

(Baonghean.vn) - Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an đề nghị và mong muốn Công an Nghệ An phải thực sự “xứng đáng là đơn vị anh hùng trên quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh”, là “đơn vị gương mẫu, đi đầu, tiêu biểu” của lực lượng Công an nhân dân trong học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy.

Luôn xứng danh là 'thanh bảo kiếm sắc bén', 'lá chắn thép' vững chắc (*)

Luôn xứng danh là 'thanh bảo kiếm sắc bén', 'lá chắn thép' vững chắc (*)

(Baonghean.vn) - Phát huy truyền thống của đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An tin tưởng Công an tỉnh sẽ tiếp tục lập nhiều thành tích, chiến công xuất sắc hơn nữa, luôn xứng danh là “thanh bảo kiếm sắc bén”, “lá chắn thép” vững chắc bảo vệ Tổ quốc, Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Nghệ An

Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy là cơ quan tham mưu, giúp việc Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng trong Đảng bộ tỉnh theo quy định của Điều lệ Đảng...