Đêm thiêng nghĩa trang Việt Lào

(Baonghean) - Hàng năm, vào dịp 27/7, khi cả nước thành kính hướng về những người con đã ngã xuống vì Tổ quốc, trời đất miền Anh Sơn cũng dường như xanh thẫm lại trong sắc màu linh thiêng, nghiêng xuống vùng đất nghĩa trang liệt sỹ Việt-Lào một niềm tưởng nhớ, nơi có gần 11.000 người con của Tổ quốc đã an nghỉ đời đời sau khi thanh thản hiến dâng cuộc sống vì nghĩa lớn của dân tộc.

Năm nay, cùng với 568.561 ngọn nến được thắp lên trên 2.562 nghĩa trang trên toàn quốc, gần 11.000 ngọn nến cũng đã tỏa sáng lung linh, như những đốm sao nhỏ trên mỗi nơi an nghỉ của những người chiến sỹ tình nguyện Việt Nam từ Lào đã trở về đất mẹ. Mỗi đốm sao nến như ngôi sao đầu mũ của các anh năm xưa, giờ lại kết thành một rừng sao nến lung linh trong đêm thiêng tưởng niệm, kỷ niệm 62 năm ngày của các anh, ngày TBLS  năm 2009, khi mà tuổi trẻ cả nước đang hướng về đây với lòng thành kính trong chương trình "Tuổi trẻ tri ân các anh hùng liệt sỹ" do TW Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, BTL QK4, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức.

Trước ngày diễn ra đại lễ, đã có hàng ngàn người từ khắp mọi miền đất nước tìm về, thắp những nén hương và lặng nhìn nơi con em mình an nghỉ. Bà Nguyễn Lê Linh, gần 70 tuổi, năm nào cũng lặn lội từ đất Tổ về đây với cả một bó hương to, bà thắp cho rất nhiều ngôi mộ. Bà nghẹn ngào :"Tội lắm các cháu ơi! Chỉ biết thằng cả nhà bác về đây, nhưng không biết nằm chỗ nào. Thôi thì, không thắp được đúng chỗ nó nằm, thắp cho anh em, đồng đội nó cũng là làm ấm lòng nó vậy!". 

Cụ bà Đặng Thị Mệnh - 75 tuổi, có chồng là liệt sỹ hy sinh năm 75 ở chiến trường Miền Nam đến nay vẫn chưa tìm thấy mộ. Dù tuổi cao, sức yếu nhưng năm nào vào dịp kỷ niệm ngày thương binh liệt sỹ bà cũng đến nghĩa trang này để thắp hương cho các liệt sỹ với một niềm tin mãnh liệt: Ở một nghĩa trang nào đó trên đất nước Việt Nam mộ phần của chồng bà cũng đang được những người mẹ ,người chị, người em gái chăm sóc, khói hương.

Trước hàng nghìn “Những ngôi sao không nói" tại nghĩa trang này, người vợ liệt sỹ kiên cường vượt qua nỗi đau mất mát thay chồng nuôi 5 đứa con ăn học trưởng thành ấy thì thầm đọc những vẫn thơ chan chứa  nỗi niềm viếng anh linh các liệt sỹ:

Giờ tưởng niệm bao phút giây thành kính

Biết bao người đứng lặng cạnh mồ hoa

Nỗi tiếc thương nước mắt lệ nhòa

Nói sao hết âm dương cách trở….

Nhìn hàng hàng lớp lớp những bia mộ "Liệt sỹ chưa biết tên", chúng tôi lặng người. Đó cũng là điều day dứt của những người đang sống. Cho dù công sức của thượng tá Hồ Trọng Bình và đồng đội trong Đội quy tập mộ liệt sỹ (BCH QS tỉnh) và 2 nước Việt - Lào suốt hơn 30 năm đã làm hết sức với tất cả tấm lòng, nhưng các anh ngã xuống lúc chiến tranh đạn lửa, kỷ vật ghi dấu tên đã không còn, thì chút hình hài còn lại của các anh về với đất mẹ cũng đã là niềm an ủi lớn lao cho thế hệ con em. Các anh đã mang cùng một tên chung, đó là tên Đất Mẹ Việt Nam. 

Dưới dãy khu mộ B, một đoàn cán bộ, sỹ quan cao cấp của QK2 trong trang phục đại lễ, đang lặng lẽ thắp hương cho các liệt sỹ. Thượng tá Lê Quốc Báo tâm sự :"Không chỉ ngày 27/7 hàng năm, mà mỗi lần có dịp đi công tác qua đây, chúng tôi đều vào thắp nén hương cho anh em, bởi ở nghĩa trang này, đồng đội chúng tôi nhiều lắm!". 

Một chiều cuối tháng 7 oi bức, mà không gian nghĩa trang chợt như rộng đến mênh mông.

Những ngày này, cũng thực sự là ngày hội của nhân dân, tuổi trẻ các dân tộc huyện Anh Sơn trong không khí lễ hội "Uống nước, nhớ nguồn". Các chị, các bà đến với nghĩa trang để nhổ cỏ, chăm chút từng ngôi mộ. Hầu như trên tay mỗi người đều mang 1 vài thẻ hương. "Thắp cho các chú để các chú mát lòng mát dạ". Bà Nguyễn Thị An, 65 tuổi, khối 4 thị trấn Anh Sơn nói.

Còn các bạn trẻ thì đây thực sự là một dịp để thấm sâu hơn điều đã được các thầy cô dạy ở trường, đó là đạo lý "Uống nước nhớ nguồn". Khăn quàng đỏ trên vai, những cốc nến xinh xinh và bó hoa trên tay, các bạn nhẹ nhàng đặt ngay ngắn trước mỗi mộ chí, để đêm đến, mỗi ngọn nến là một ánh sao, cả nghĩa trang là một trời sao nhỏ.

"Cháu được các thầy cô dạy về những tấm gương các chú, các bác hy sinh dũng cảm, nhưng khi đến đây, được cùng bạn bè đặt hoa, đặt nến thế này, cháu thấy thương các chú, các bác đã hy sinh nhiều hơn. Mà cháu cũng không thấy sợ ma tý nào nữa". Em Hồ Thanh Trà, học sinh lớp 5 trường tiểu học thị trấn thủ thỉ. Và ngập tràn khắp nghĩa trang là những màu áo xanh tình nguyện của các bạn ĐVTN huyện Anh Sơn.

Họ đến đây với tất cả tấm lòng và thành kính. Họ dọn dẹp, làm phong quang khu tưởng niệm, lễ đài, từng ngôi mộ, họ là tình nguyện viên hướng dẫn cho những người từ xa về thắp hương cho người thân. Nghĩa trang liệt sỹ quốc tế Việt Lào chợt như trở thành một ngôi nhà chung cho cả người đã nằm xuống và người còn sống trong một chiều tháng Bảy nhiều nắng gió.

Đêm đại lễ. Thị trấn Anh Sơn tràn ngập người, những dòng người đi bộ hướng về nghĩa trang. Đồng chí Võ Văn Thưởng, UV dự khuyết TW Đảng, Bí thư thứ nhất TW Đoàn, Thiếu tướng Nguyễn Văn Học, Phó tư lệnh QK4 và các đồng chí lãnh đạo UBND tỉnh, các ban ngành cấp tỉnh đã thành kính lên dâng hương và báo cáo với Bác tại nhà tưởng niệm của Người trong khu nghĩa trang. 

Đúng 8 giờ tối, buổi lễ chính thức bắt đầu, 500 chiến sỹ của tiểu đoàn 5, trung đoàn 335, Sư 324 (Bộ tư lệnh quân khu 4) làm 2 hàng danh dự, đứng nghiêm trang suốt từ dưới lên đến chân đài tưởng niệm, hàng nghìn nam, nữ đoàn viên được huy động cầm nến và hồng kỳ, màu áo xanh thanh niên hòa lẫn với màu áo dài trắng tinh khôi và màu đỏ thắm của sắc cờ Tổ quốc tạo không khí trang nghiêm, thành kính và thiêng liêng…Tất cả đều lặng yên, hướng về đài tưởng niệm…

Trong nghi ngút khói hương, từng hồi chuông được gióng như lời nguyện cầu cho linh hồn các liệt sỹ được siêu thoát. Khắp nghĩa trang đã ngập tràn ánh sáng. Ánh sáng mạnh của những ngọn đèn pha lớn quét sáng rực trên đài tưởng niệm, quanh 2 khối văn bia tưởng niệm. Ánh sáng lung linh của hơn 1 vạn ngọn nến trước mỗi mộ chí như một thảm sao trời đậu xuống. Nhìn trên cao xuống, nghĩa trang chợt thành một bông hoa ánh sáng khổng lồ mà nhụy hoa là đài tưởng niệm. 

Chúng tôi lùi ra góc xa nhất của nghĩa trang, cũng có nghĩa là nơi ít ánh đèn nhất. Thế nhưng, dường như đó lại là nơi đầy ắp nghĩa tình. Trong mờ ảo, hương khói trên các ngôi mộ quyện chặt lấy nhau. Một đài hoa dựng bằng nhiều vòng hoa tươi giữa khu mộ.  Những người lính của sư đoàn 324 lặng yên, nghiêm trang túc trực bên từng ngôi mộ. Thấp thoáng dáng người thân nghiêm cẩn thắp hương. Dẫu có nằm hơi xa khu trung tâm, nhưng các anh vẫn được ấm lòng.

Trên lễ đài chính, sau 9 hồi chuông của Ban quản lý nghĩa trang ngân lên, 100 nữ thanh niên trong trang phục áo dài, 100 nam thanh niên màu áo xanh, mỗi người 1 cây nến trên tay đã làm thành đường dẫn cho đoàn đại biểu tiến về tượng đài chính dâng hương trong nền nhạc bi hùng. Cờ, nến, khói hương, hàng tiêu binh quân đội chỉnh tề và hàng ngàn người dân trong ánh sáng huyền ảo đã đưa giờ phút này trở nên linh thiêng hơn bao giờ hết.

Với giọng đọc xúc động, NSƯT Tiến Dũng đã nghiêm trang đọc bài văn tế. Những lời văn tế ghi nhận sự hy sinh quên mình của các anh :"...Nhờ có các linh/Neo Lào Hắc Xạt thành công/ Mặt trận Ít xa la đại thắng/  Nhiệm vụ quốc tế hoàn thành/Đất nước Việt Lào giải phóng/Thế nên/Huân chương Sao vàng cao quý Nhà nước Việt Nam ghi công đầu cho quân tình nguyện Việt Nam anh hùng/ Truyền thống dân tộc sáng ngời, lịch sử chép chữ lớn cho tình quốc tế Việt Lào cao thượng/Nay chọn Nghệ An làm điểm hẹn, tao phùng cố lý/Trăm năm mả đẹp mồ yên/Xin cho cả nước đội vòng hoa, hương hỏa đỉnh chung, tình sâu nghĩa nặng...".

Lời tế chen trong tiếng chiêng, tiếng trống trầm hùng, làm cả ngàn người nghe cũng thổn thức tưởng vọng. 

Sau màn lễ chính, các đại biểu và hàng ngàn người dân đã dâng hương tại khu tưởng niệm, khói hương cũng đã phủ kín các khu A2, A5, A6. Đi trong khói hương mờ mịt, huyền hoặc, người tham dự tưởng như đang bước vào một chốn khác, nơi ấy, những người lính đang nở nụ cười rạng rỡ, những nụ cười của tuổi đôi mươi khi các anh ngã xuống. Trong giờ phút thiêng liêng đó, tiến sỹ Vông pha chăn Vi Lay Hom - Tham tán văn hóa nước CHDCND Lào tại Việt Nam đã bày tỏ niềm xúc động vô bờ :"...Với mỗi người dân của các bộ tộc nhân dân Lào, người chiến sỹ tình nguyện Việt Nam luôn nằm sâu trong mỗi trái tim. Các anh đã luôn ở trong tình cảm đẹp nhất của chúng tôi, từ trước và cho đến mãi mãi sau này vẫn vậy...".

Chương trình biểu diễn nghệ thuật do đoàn nghệ thuật QK4 đã diễn ra ngay trước đài tưởng niệm với những ca khúc, điệu múa truyền thống của một thời trai trẻ với ánh sao đầu súng, không gợn chút nghĩ suy lên đường vì nghĩa cả. Khép lại trong mỗi người là một niềm nhớ thương vô hạn.

Đêm nay, Anh Sơn cùng cả nước không ngủ, khi nơi khu nghĩa trang Việt Lào mênh mông, thảm sao nến vẫn lung linh chưa tắt. Linh hồn các anh như đã về trước mỗi mộ chí. Dẫu cho người biết tên hay chưa biết tên, Tổ quốc cũng sẽ không bao giờ quên, bởi các anh đều mang một tên chung, đó là tên Đất Mẹ Việt Nam !