Di tích không bị lãng quên

(Baonghean) - Cùng với chùa Phúc Lạc, đình Bảo Trì… nhà cụ cố Hồ ở làng Xuân Hòa, xã Nghi Thạch (huyện Nghi Lộc) được nhắc đến như  địa chỉ đỏ - nơi nuôi giấu cán bộ và in ấn tài liệu của Đảng trước Cách mạng tháng Tám.

Một ngày Thu tháng Tám, trong cái se dịu trong trẻo của đất trời, chúng tôi tìm về Nghi Thạch - vùng quê giàu truyền thống lịch sử cách mạng của huyện Nghi Lộc. Biết nguyện vọng của chúng tôi là muốn  tìm hiểu về những địa chỉ đỏ gắn liền với cao trào 30-31 và Cách mạng tháng Tám, đích thân ông Hoàng Liên Sơn - người từng 27 năm làm bí thư,  chủ  tịch UBND xã, 70 tuổi đời, 50 tuổi đảng đã nhiệt tình dẫn đến thăm nhà cụ cố Hồ thuộc làng Xuân Đình xưa, xóm Xuân Hòa nay.

Trong lịch sử Đảng bộ xã Nghi Thạch còn ghi rõ: Sau khi thành lập và chuyển dời qua một số địa điểm, cuối năm 1930 đầu năm 1931, để đảm bảo an toàn, bí mật, cơ quan Huyện ủy Nghi Lộc chuyển xuống làng Xuân Đình - nơi có phong trào cách mạng quần chúng diễn ra sôi nổi và cơ sở chi bộ đảng đảm bảo cho hoạt động bí mật của huyện. Địa điểm làm việc, liên lạc của huyện ủy tại nhà cố Hồ ( tức ông Nguyễn Đình Trì). Dưới gốc cây bời lời trong vườn có hầm bí mật - nơi đồng chí Hoàng Văn Tâm (Bí thư Huyện ủy sau này được điều lên cơ quan Tỉnh ủy phụ trách in ấn) đã từng ẩn nấp sự truy lùng của địch, đồng thời cũng là nơi in ấn tài liệu của Huyện ủy, Tỉnh ủy trong thời kỳ 1930-1931 và 1938-1939. Tại đây, các chỉ thị, nghị quyết tài liệu truyền đơn được phát hành bằng kỹ thuật in bản thạch đơn giản, kịp thời chuyển về các địa phương chỉ đạo phong trào đấu tranh cách mạng. Đây cũng chính là nơi trong nhiều năm cán bộ Tỉnh ủy, Huyện ủy chọn làm địa điểm liên lạc.

Nhà cụ cố Hồ hiện nằm trong một khu vườn rộng rãi, sum suê cây trái. Trải qua bao biến cố, thăng trầm, trong vườn vẫn còn giữ được cây bời lời xanh tươi như một chứng nhân lịch sử của thời kỳ đấu tranh cách mạng sục sôi.

Cây bời lời trong nhà ông Nguyễn Đình Trì, nơi có hầm bí mật nuôi giấu cán bộ và cất giấu tài liệu của cách mạng.

Ông Nguyễn Đình Trì còn có tên gọi là Bổng, một trong những đảng viên đầu tiên của Chi bộ Đảng Xuân Đình. Ông Trì sau này bị bắt, kết án tù trong đợt thực dân Pháp tăng cường đàn áp phong trào cách mạng giữa tháng 5 năm 1941 cùng với 8 cán bộ, đảng viên khác của Nghi Thạch và hy sinh tại Nhà Lao Vinh. Ông có hai người con đều tham gia cách mạng. Đó là ông Nguyễn Đình Hường - một trong những lớp thanh niên đầu tiên của các làng Xuân Đình, Bảo Trì, Lập Thạch, hăng hái tham gia đoàn quân Nam tiến khi thực dân Pháp nổ súng đánh chiếm Sài Gòn, nhân dân Nam Bộ đứng lên kháng chiến. Sau này ông Hường tiếp tục tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước và trở thành một sỹ quan cao cấp trong quân đội. Hiện nay ông đã gần 90 tuổi, đang sống ở Hà Nội.

Còn bà Nguyễn Thị Chinh - con gái ông Trì là đảng viên Chi bộ Xuân Đình, tham gia hoạt động cách mạng tại địa phương, chết vì trúng bom Mỹ năm 1968. Hiện tại cô cháu dâu Đặng Thị Hòa (vợ của Đại tá Nguyễn Bằng Hiến - chiến sỹ bảo vệ Thành cổ Quảng Trị, con trai của bà Chinh, cháu ngoại cụ Trì), một giáo viên về hưu đang sinh sống tại phần đất của tổ tiên, chăm lo hương khói và chăm sóc phần mộ của ông Nguyễn Đình Trì cách nhà khoảng vài trăm mét. Trò chuyện với chúng tôi, bà Hòa cho biết: Lúc bà về làm dâu năm 1975 thì cố Chinh (gọi theo tên con gái) vợ ông Trì vẫn còn sống hơn một năm sau mới mất.

Trong mắt bà Hòa, đó là một phụ nữ đôn hậu, chăm  chỉ, sạch sẽ. Những năm cơ quan Huyện ủy, Tỉnh ủy đặt tại nhà, cố Chinh là người trực tiếp cơm nước, phục vụ cán bộ. Bà tham gia hội phụ nữ cứu quốc và từng hiến cả ngôi nhà gỗ 3 gian cho HTX Xuân Hòa làm việc. Tiếp nối truyền thống cha ông, các thế hệ con cháu trong gia đình đều tham gia hoạt động và có nhiều đóng góp cho cách mạng, cho công cuộc kiến thiết, xây dựng quê hương. Những năm 1964-1965 đã có đoàn làm phim về làm phim tư liệu về gia đình 3 đời hoạt động cách mạng có quay những hình ảnh về cụ cố Chinh. Hiện nay tại Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh còn lưu giữ cối chày giã thạch dùng để in ấn tài liệu tại nhà cụ cố Hồ những năm trước Cách mạng tháng Tám…

Theo lời của những người đã từng là cán bộ xã Nghi Thạch như ông Hoàng Liên Sơn, ông Đặng Thanh Dư… trước đây vào giai đoạn 1978-1979, lãnh đạo xã Nghi Thạch cũng đã từng tìm chuộc lại căn nhà gỗ cũ của gia đình cụ cố Hồ để làm di tích lịch sử cách mạng nhưng không thực hiện được. Hiện nay, mong muốn của người thân trong gia đình cụ cố Hồ cũng như người dân và chính quyền xã Nghi Thạch là được dựng bia dẫn tích tại gốc cây bời lời - nơi ngày xưa có hầm bí mật nuôi giấu cán bộ và in ấn tài liệu cách mạng để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, tiếp tục nêu cao lòng yêu nước, đóng góp xây dựng quê hương, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Và cũng để những “địa chỉ đỏ” đã góp phần làm nên lịch sử hào hùng của dân tộc không bao giờ bị lãng quên…

Khánh Ly

tin mới

Hội thảo khoa học 'Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại'

Hội thảo khoa học 'Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại'

(Baonghean.vn) - Sáng 27/3, tại thủ đô Hà Nội, Học viện Chính trị (Bộ Quốc phòng) phối hợp với Báo Quân đội Nhân dân và Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) tổ chức Hội thảo khoa học: “Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại”.

Lao động may Nghệ An

Đẩy mạnh các giải pháp nâng cao tay nghề cho người lao động, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp

(Baonghean.vn) - Năm 2023, công tác giải quyết việc làm của Nghệ An tiếp tục vượt chỉ tiêu kế hoạch khá cao. Tuy nhiên, việc kết nối cung - cầu về lao động - việc làm giữa doanh nghiệp và người lao động chưa chặt chẽ; mặt bằng trình độ tay nghề người lao động còn thấp...

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

(Baonghean.vn) - Mua hải sản tươi sống ngay khi thuyền vừa cập bến, ghé tay đẩy thuyền cùng ngư dân, dõi mắt nhìn ngư dân nhanh tay gỡ những con cá, con ghẹ trên mắt lưới; thưởng thức món cá nướng thơm lừng ngay bên bếp than nơi bến cá… là những trải nghiệm thú vị của du khách khi đến với Cửa Lò.

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

(Baonghean.vn) - Nhân kỷ niệm 93 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2024), Báo Nghệ An có cuộc trò chuyện với đồng chí Lê Văn Lương - Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Nghệ An.

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

(Baonghean.vn) - “Trước đây, để tìm đến và hỗ trợ cho những hoàn cảnh khó khăn, chúng tôi thường phải về tận các địa phương, nhất là vùng sâu vùng xa. Nhưng bây giờ, chúng tôi chỉ cần đến Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, ở đó luôn có những bệnh nhân khổ nhất, những con người cần hỗ trợ nhất”.

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ngày 24/3, tại xã Châu Kim (Quế Phong) đã diễn ra Hội thi quăng chài lần thứ nhất năm 2024. Đây là hoạt động nhằm duy trì và phát triển nghề chài của địa phương cũng như góp phần làm phong phú thêm các hoạt động trong Lễ hội Đền Chín Gian năm 2024.

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

(Baonghean.vn) -  Xây dựng đường giao thông, tổ chức bữa cơm yêu thương, tặng quà cho học sinh khó khăn… là những hoạt động của đoàn viên thanh niên xã Na Ngoi và các lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về màu áo xanh tình nguyện nơi biên cương Tổ quốc.

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

(Baonghean.vn) - Ngày 22/3, tại thành phố Nha Trang, Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị "Gặp gỡ Indonesia năm 2024". Hội nghị là hoạt động hướng tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Indonesia.