Dịch tả lợn châu Phi bùng phát: Lỗ hổng từ sự chủ quan
Mặc dù bệnh dịch tả lợn châu Phi đang tái phát tại nhiều địa phương ở Nghệ An, nhiều hộ chăn nuôi rơi vào cảnh trắng tay, nhưng công tác phòng, chống dịch vẫn còn biểu hiện sự chủ quan, lơ là từ phía chính quyền cơ sở.
Lỗ hổng từ việc không kiểm soát ổ dịch
Ghi nhận tại một số địa phương trong những ngày qua cho thấy, mặc dù chính quyền đã triển khai các biện pháp như lấy mẫu xét nghiệm, tiêu hủy lợn bị nhiễm bệnh, cấp hóa chất khử trùng cho người dân, và người chăn nuôi cũng đã chủ động rắc vôi bột, phun thuốc sát trùng chuồng trại…, nhưng thực tế cho thấy sự vào cuộc chưa thực sự quyết liệt.
Tại nhiều điểm dịch, chính quyền không lập chốt kiểm soát dịch, tạo ra “kẽ hở” cho người dân bán chạy lợn hoặc thương lái vận chuyển lợn ra vào khu vực có dịch, khiến nguy cơ lây lan dịch bệnh càng trở nên nghiêm trọng.
Tình trạng dịch bệnh hiện tại đang diễn biến phức tạp ở nhiều “điểm nóng”. Tại xã Thanh Phong (Thanh Chương), chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng đã phải tiêu hủy 88 con lợn, với tổng trọng lượng hơn 3 tấn. Chủ tịch UBND xã, ông Trịnh Xuân Thị cho biết, địa phương gặp khó trong công tác kiểm soát do không thiết lập chốt kiểm dịch, trong khi một số hộ dân trên địa bàn chuyên thu mua, giết mổ lợn, khiến nguy cơ phát tán dịch rất lớn, nhất là khi trên địa bàn có tuyến Quốc lộ 7B đi qua.
Tương tự, xã Đôn Phục (Con Cuông) từ đầu tháng 3 đến giữa tháng 5 đã ghi nhận 157 con lợn tại 47 hộ dân bị nhiễm bệnh và phải tiêu hủy, với tổng trọng lượng gần 5,8 tấn.
Thế nhưng, địa phương này vẫn chưa thực hiện các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt như lập chốt chặn tại các ổ dịch. Điều này tạo điều kiện cho việc buôn bán, vận chuyển lợn và sản phẩm từ lợn ra, vào tự do, làm gia tăng nguy cơ lây lan.
Huyện Yên Thành hiện có 11 xã đang tái phát dịch tả lợn châu Phi, song theo lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện, dịch chỉ xuất hiện rải rác tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nên các xã không lập chốt kiểm soát, mà chỉ tiến hành tiêu hủy lợn, rắc vôi bột, phun hóa chất khử trùng.
Theo giới chuyên môn, virus dịch tả lợn châu Phi có sức đề kháng rất cao, có thể tồn tại trong thịt lợn sống từ 3 đến 6 tháng nếu không được chế biến ở nhiệt độ đủ cao. Virus này không lây sang người, nhưng con người có thể vô tình trở thành tác nhân phát tán dịch thông qua tiếp xúc với các vật dụng, phương tiện, quần áo hoặc thức ăn nhiễm virus.
Tập trung toàn lực chống dịch
Trước diễn biến phức tạp của dịch, tỉnh Nghệ An hiện đang triển khai các giải pháp theo Quyết định số 3385/QĐ-UBND ngày 1/10/2020 về Kế hoạch phòng, chống dịch tả lợn châu Phi giai đoạn 2020–2025.
Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đóng vai trò chủ trì, phối hợp với các huyện, thành phố giám sát dịch tễ, kiểm soát vận chuyển, buôn bán lợn và sản phẩm từ lợn. Sở Tài chính được giao nhiệm vụ đảm bảo nguồn kinh phí; chính quyền các địa phương phải xây dựng kế hoạch cụ thể, tuyên truyền, xử lý kịp thời ổ dịch.
Đặc biệt, kế hoạch yêu cầu chính quyền cấp xã thiết lập các chốt kiểm dịch tạm thời, tổ cơ động kiểm soát vận chuyển động vật, sản phẩm động vật; chuẩn bị đầy đủ vật tư, hóa chất, trang thiết bị và lực lượng sẵn sàng ứng phó khi dịch bùng phát. Tuy nhiên, thực tế triển khai ở nhiều nơi vẫn chưa đồng bộ, thiếu sự quyết liệt từ cấp cơ sở.
Trước tình hình dịch tái phát diện rộng, đầu tháng 5 vừa qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ đã chủ trì cuộc họp, yêu cầu các địa phương tập trung toàn lực kiểm soát dịch bệnh, không chủ quan, lơ là, đặc biệt nhấn mạnh: “Không để việc sắp xếp bộ máy hành chính làm ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch”.
Trong bối cảnh ngành chăn nuôi lợn vẫn đang phục hồi sau những đợt dịch trước, việc tái phát bệnh dịch tả lợn châu Phi là mối đe dọa vào sinh kế của người dân. Để bảo vệ đàn vật nuôi và đảm bảo an toàn thực phẩm, chính quyền các cấp cần khẩn trương siết chặt các biện pháp kiểm soát dịch, nâng cao vai trò giám sát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm và tăng cường tuyên truyền để người dân chủ động phối hợp trong phòng, chống dịch.
