Dịch vụ cho thuê xe tự lái: Cần siết chặt thủ tục pháp lý

(Baonghean) - Hiện nay, dịch vụ cho thuê xe ôtô tự lái phát triển mạnh, đáp ứng nhu cầu đời sống của người dân. Tuy nhiên, do chưa có sự quản lý chặt chẽ, nên các trung tâm cho thuê xe ôtô tự lái vẫn hoạt động mang tính tự phát và tạo ra những kẽ hở để tội phạm lợi dụng…

Kẽ hở pháp lý

Hiện nay, tại TP. Vinh có đến hàng chục cơ sở cho thuê ô tô tự lái với các loại xe thuộc nhiều chủng loại, kiểu dáng khác nhau từ Matiz đến Honda Civic, Camry, Innova, Mercedes… Điều kiện thuê xe đơn giản, chỉ cần chứng minh thư, giấy phép lái xe là thuê được một chiếc ô tô tự lái.

Cửa hàng cho thuê xe tự lái trên đường Trần Hưng Đạo (TP. Vinh).

Theo biển hiệu quảng cáo “cho thuê xe” đặt đầu đường Hồng Bàng, chúng tôi tìm đến địa chỉ số 1, nhà C8, phường Quang Trung. Anh Nguyễn Văn Tuyển, chủ dịch vụ cho thuê xe vui vẻ đón khách và giới thiệu các dòng xe, giá cả. Tùy vào từng đời xe, đi xa hay gần mà chủ dịch vụ cho thuê tính theo km hoặc tính theo ngày. Theo yêu cầu của anh Tuyển, chúng tôi phải có giấy phép lái xe, chứng minh thư và 1 chiếc xe máy trị giá từ 15 triệu đồng trở lên thế chấp để thuê ô tô với giá 800 nghìn đồng/ngày, xăng tự túc. Vì không mang theo chứng minh thư, chúng tôi năn nỉ thuê xe và được anh chấp thuận. Đến Công ty cho thuê xe tự lái Hồng Vinh (số 217, đường Nguyễn Trãi, TP. Vinh), chúng tôi cũng dễ dàng thuê xe với chứng minh thư và giấy phép lái xe kèm theo một bản hợp đồng.

Dịch vụ cho thuê xe tự lái trên đường Nguyễn Trãi, phường Quán Bàu (TP. Vinh).

Dịch vụ thuê xe được đánh giá là nghề đem lại thu nhập cao, nhưng tính chất rủi ro đối với chủ các cơ sở cho thuê ô tô tự lái không ít. Tại địa chỉ cho thuê xe tự lái phường Bến Thủy, TP. Vinh, ông Trần Văn Độ - chủ dịch vụ cho biết: Hiện ông có 5 xe cũ thuộc loại bình dân như Matiz, Kia morning, Hyundai Getz, Zinger. Gần 5 năm mở dịch vụ, ông “dính” một vài lần rủi ro trong việc cho thuê xe. Năm 2010, một khách đến thuê xe tự xưng là giám đốc một công ty TNHH hỏi thuê chiếc xe ôtô Daewoo Lacetti để đi công tác 2 tuần. Cũng làm hợp đồng, cũng giao ước đầy đủ như mọi khi. Không ngờ đến gần nửa tháng sau cả xe lẫn khách “mất dạng”. Hoảng quá, ông báo công an. Hóa ra 2 chiếc xe đang nằm ở tiệm cầm đồ, còn khách thì đang ngồi trong nhà tạm giữ của Công an Thành phố Vinh vì tội đánh bạc. Với ông như thế vẫn còn may, bởi có những “thượng đế” dùng CMND giả để thuê xe và cắm luôn ở hiệu cầm đồ. Đến khi mọi chuyện vỡ lở, lấy được xe về cũng hết sức gian nan.

Lực lượng Phòng chống tội phạm xâm phạm sở hữu, Phòng CSĐT tội phạm về TTXH - Công an Nghệ An cho biết: Thời gian qua đã xử lý hàng loạt vụ lừa đảo chiếm đoạt nhiều xe ô tô tại các trung tâm cho thuê xe tự lái trên địa bàn thành phố. Ngày 10/2/2012, Công an TP. Vinh đã ra bản kết luận điều tra vụ án hình sự số 96 về vụ đối tượng Trần Văn S (SN 1983) trú tại Thị trấn Tân Kỳ lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Tài sản mà Trần Văn S chiếm đoạt là chiếc xe ô tô Lacetti BKS 37A - 004.27, đối tượng thuê tự lái tại Công ty TNHH Hồng Minh (số 217, đường Nguyễn Trãi, TP. Vinh). Theo bản kết luận điều tra, cách đây nửa năm, Công ty TNHH Hồng Minh ký hợp đồng cho thuê xe tự lái với Trần Văn S.

Theo đó, hai bên thoả thuận cho thuê xe ô tô thời hạn 3 ngày với giá 3.700.000 đồng. Tuy nhiên, sau khi hợp đồng thuê xe kết thúc, S không mang xe về trả như giao ước, mà đưa xe đi thế chấp, vay tiền rồi bỏ trốn. Hay như ngày 1/7/2014, Đội Điều tra tổng hợp Công an TP. Vinh đã bắt giữ đối tượng Hoàng Xuân P về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trước đó, ngày 26/6, Hoàng Xuân P (SN 1988) trú tại khối 6, Thị trấn Cầu Giát, huyện Quỳnh Lưu vào Thành phố Vinh chơi. P đến cửa hàng cho thuê xe tự lái tại phường Đội Cung, TP. Vinh để thuê chiếc xe ôtô Kia Forte BKS 37A - 016.11 trị giá khoảng 450 triệu đồng của anh Đinh Viết Thanh (SN 1975) trú tại phường Đội Cung. Sau đó, Phong mang chiếc xe trên đi cầm cố tại xóm 11, xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc lấy tiền tiêu xài.

Chỉ với những hợp đồng cho thuê sơ sài, nhiều chủ cơ sở cho thuê xe ô tô tự lái đã tự tạo sơ hở để các đối tượng lưu manh gây ra các vụ lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm để chiếm đoạt tài sản.

Siết chặt thủ tục pháp lý

Khi được hỏi về các thủ tục cho thuê xe liệu có đơn giản quá không? – Anh T, Công ty TNHH Hồng Minh cho biết: “Quá đơn giản”. Để dẫn chứng thêm, người phụ trách trung tâm cho biết, người thuê xe chỉ cần có CMND, giấy phép lái xe và một chiếc xe máy trị giá 10 triệu đồng trở lên là có thể thuê được các loại xe ôtô tự lái với giá từ 300 - 800 nghìn đồng/ngày tùy theo đời xe cao hay thấp. Trên thực tế, trung tâm cho thuê xe tự lái vẫn hoạt động theo cảm tính. Nếu thấy khách có vẻ tử tế, thủ tục sẽ đơn giản hơn…

Trao đổi với phóng viên về việc các doanh nghiệp và cá nhân cho thuê xe tự lái rồi bị khách hàng đưa xe đi cầm cố, thế chấp và có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản đang gia tăng trên địa bàn Nghệ An nói chung và TP. Vinh nói riêng, Thượng tá Dương Văn Hoà, Đội trưởng Đội Điều tra tổng hợp Công an TP Vinh cho biết: Trong mấy năm trở lại đây, Công an TP. Vinh đã thụ lý hàng loạt vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến dịch vụ thuê xe tự lái. Hầu hết các vụ án sau khi nhận đơn tố cáo từ phía người bị hại, cơ quan công an đều vào cuộc khẩn trương truy tìm và thu tài sản trao trả lại cho nạn nhân, các đối tượng đều bị khởi tố trước pháp luật.

Sở dĩ, loại tội phạm này gia tăng là do việc quản lý dịch vụ cho thuê xe còn nhiều bất cập. Ví như: Thủ tục thuê xe ô tô tự lái khá đơn giản, người thuê chỉ cần có CMND, sổ hộ khẩu và giấy phép lái xe phù hợp, thậm chí chỉ cần một cuộc điện thoại đến chủ xe (nếu là khách quen). Lợi dụng sự dễ dãi của các chủ cho thuê xe, không ít trường hợp sau khi hợp đồng thuê xe kết thúc, các đối tượng không mang xe về trả như đã giao ước theo đúng hợp đồng, mà đưa ra rất nhiều lý do khác nhau, nhưng thực chất đã mang xe thuê đi cầm cố lấy tiền tiêu xài, hoặc bỏ trốn khỏi địa phương cùng tài sản chiếm đoạt được; thậm chí sử dụng tiền vào việc phạm tội khác… Một nguyên nhân không thể không nhắc đến đó là từ các chủ tiệm cầm đồ, các cá nhân cho vay nhận thế chấp do đặt mục đích lợi nhuận lên trên hết, nên sẵn sàng nhận cầm xe ô tô mà không tuân thủ đúng các quy định của pháp luật về việc cầm cố, thế chấp, như nhận cầm cố xe ô tô không chính chủ... Bởi khi nhận cầm cố xe mà không rõ nguồn gốc của xe, thì các chủ hiệu cầm đồ cũng lâm vào cảnh “tiền mất, tật mang”.

Qua những vụ việc này, bài học rút ra đối với các doanh nghiệp cho thuê xe tự lái là cần nâng cao cảnh giác trước các thủ đoạn của tội phạm và cần thực hiện đầy đủ các thủ tục, biện pháp ràng buộc đối với khách thuê xe nhằm tránh những rủi ro đáng tiếc… Đối với khách hàng, trước khi thuê xe, cần kiểm tra xe kỹ lưỡng, đặc biệt là máy móc; cần thỏa thuận kỹ với bên cho thuê về những hỏng hóc, xem xét các điều khoản trong hợp đồng để tránh xảy ra những rắc rối đáng tiếc.

Những phức tạp, hệ lụy xung quanh dịch vụ cho thuê ôtô tự lái ở đây đòi hỏi phải có sự điều chỉnh đối với chức năng của cơ quan quản lý, cũng như trách nhiệm, ý thức của người làm dịch vụ.

Bài, ảnh: Phạm Ngân