Đổi mới, sáng tạo để truyền thông dân số thời 4.0 tại Nghệ An
Nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, là một trong những mục tiêu của tỉnh Nghệ An nhằm thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “công tác dân số trong tình hình mới”. Đây cũng là nhiệm vụ xuyên suốt đang được ngành Dân số triển khai với nhiều đổi mới, sáng tạo, linh hoạt trong quá trình thực hiện.
"Làm mới" công tác truyền thông dân số
Ở tuổi 51, chị Võ Thị Yến – viên chức dân số của phường Nghi Thu (thị xã Cửa Lò) vẫn không quản ngại khi học hỏi những đồng nghiệp của mình về việc sử dụng phần mềm PowerPoint để truyền tải thông tin. Ngoài việc tự học, với kinh nghiệm nhiều năm làm công tác truyền thanh của phường, hiện chị Yến có thể tự viết, tự đọc nhiều bản tin qua hệ thống truyền thanh hoặc qua trang truyền thông của trạm y tế.
Mỗi năm kinh phí của phường dành cho công tác dân số chỉ khoảng 5 triệu đồng. Vì thế, nếu tổ chức các buổi tuyên truyền quy mô lớn sẽ tốn rất nhiều chi phí. Việc tiếp cận thông tin của người dân hiện nay khác với trước đây. Vì vậy, khi viết, soạn thảo một văn bản cần phải lựa chọn chủ đề phù hợp, viết ngắn gọn, dễ hiểu và tập trung nhiều vào nguyên nhân, hậu quả để người dân quan tâm...
Chị Võ Thị Yến – viên chức dân số phường Nghi Thu (thị xã Cửa Lò)
Từ sự vào cuộc của công tác tuyên truyền, nên nhiều năm nay tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên của phường Nghi Thu chỉ dừng lại từ 4 – 7%, mức sinh hằng năm cũng rất thấp so với mặt bằng chung, là điểm sáng trong công tác dân số của thị xã biển.
Cho đến thời điểm này, việc truyền thông qua các kênh như Zalo, Facebook và các phương tiện nghe, nhìn khác chiếm hơn 80% hình thức tuyên truyền của ngành Dân số Cửa Lò.
Chúng tôi có từng chủ đề, chủ điểm riêng cho từng tháng và giao nhiệm vụ tuyên truyền xuống từng đơn vị. Việc tuyên truyền trên mạng ngày càng phổ biến do có nhiều ưu điểm vì tiếp cận được nhiều người, không mất nhiều thời gian, kinh phí đầu tư...
Bà Đinh Hoàng Nga – Trưởng phòng Truyền thông dân số - Trung tâm Y tế TX. Cửa Lò
Thay vì tổ chức ở các hội trường lớn, việc tuyên truyền, vận động về các chủ trương, chính sách về công tác dân số nay đã được thực hiện linh hoạt hơn, qua hệ thống loa phát thanh, trên trang facebook và trao đổi trong các nhóm kín của chị em. Sự thay đổi hình thức tuyên truyền đang đem đến nhiều hiệu quả tích cực và phù hợp với thời đại công nghệ số.
Tại Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh, với mục đích lan tỏa các hoạt động, các nội dung, chính sách về dân số, những năm gần đây trang Facebook "Dan so Nghe An" đã được kết nối với hàng nghìn người để theo dõi và chia sẻ. Các tương tác trên trang cũng giúp tăng cường sự gắn kết giữa đội ngũ những người làm công tác dân số tỉnh nhà.
Đổi mới, đa dạng và sáng tạo
Thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW về “công tác dân số trong tình hình mới”, năm 2020, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Đề án "Đổi mới và nâng cao chất lượng truyền thông về dân số trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2020 - 2025".
Thời gian qua, để nâng cao hiệu quả của công tác truyền thông, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động. Nổi bật là việc sử dụng các hình thức truyền thông hiện đại như tư vấn qua internet, trang tin điện tử, mạng xã hội, điện thoại di động và các phương tiện truyền thông khác. Từ đó, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, đề cao trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và của mỗi người dân về công tác dân số trong tình hình mới, trong đó, chú trọng người dân tại các vùng nông thôn, ven biển, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn.
Hằng năm, ngành Dân số Nghệ An đã ký kết chương trình phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình với gần 20 ngành, đoàn thể cấp tỉnh, với nhiều nội dung, hình thức, cách làm phong phú, phù hợp với các đối tượng.
Trong đó, đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Liên đoàn Lao động tỉnh tổ chức tuyên truyền, tập huấn về chính sách phát triển dân số và chăm sóc sức khỏe sinh sản cho công nhân, lao động... Thông qua ký kết với Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh, 2 đơn vị đã tổ chức nhiều hoạt động truyền thông về giới, tăng cường giáo dục sức khỏe, xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, xây dựng mô hình câu lạc bộ bà mẹ, trẻ em gái.
Việc tuyên truyền, vận động trực tiếp thông qua hoạt động của các loại hình hội nghị, truyền thông nhóm nhỏ, các hoạt động lồng ghép của các tổ chức, đoàn thể, tư vấn trực tiếp đến đối tượng thông qua lực lượng cộng tác viên và cán bộ dân số tại xã, phường, thị trấn vẫn tiếp tục được phát huy.
Tuy nhiên, thay vì chỉ truyền thông miệng, hiện nay, nhờ được tập huấn thường xuyên nên các viên chức, cộng tác viên dân số đã có nhiều đổi mới như sản xuất clip ngắn, truyền thông trực tuyến... Trên toàn tỉnh, 100% viên chức dân số y tế của 460 xã, phường, thị trấn; 100% trung tâm y tế của các huyện, thành, thị trên toàn tỉnh đều có tài khoản Facebook tuyên truyền về dân số, y tế của đơn vị.
Sự linh hoạt, sáng tạo và thích ứng nhanh chóng trong công tác truyền thông của ngành Dân số đã đem lại những hiệu quả tích cực và đưa Nghệ An trở thành một trong những địa phương đi đầu của cả nước trong công tác truyền thông về dân số.
Nhờ làm tốt công tác truyền thông nên nhận thức và hành động của đại bộ phận người dân về chính sách Dân số và Phát triển đã có những chuyển biến tích cực, quy mô gia đình ít con được chấp nhận ngày càng rộng rãi. Tỷ suất sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên và tốc độ tăng dân số nhanh cơ bản được khống chế; tình trạng sức khỏe, tuổi thọ trung bình ngày càng được nâng lên, góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân tỉnh nhà. Đó cũng là tiền đề quan trọng để Nghệ An từng bước nâng cao chất lượng dân số theo tinh thần của Nghị quyết số 21-NQ/TW về "công tác dân số trong tình hình mới”.
Ông Hoàng Đình Tùng - Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh
