(Baonghean) Đó là một trong những nội dung cơ bản của Nghị định số 42/2012/NĐ-CP ngày 11/5/2012 vừa được Chính phủ ban hành về quản lý và sử dụng đất trồng lúa, trong đó có một số quy định nổi bật, đáng chú ý sau:
- Nguyên tắc lập và quản lý quy hoạch, kế hoạch (QH, KH) sử dụng đất trồng lúa là một trong nhưng nội dung của QH, KH sử dụng đất; hạn chế tối đa việc chuyển đất trồng lúa sang sử dụng vào các mục đích phi nông nghiệp; khuyến khích việc khai hoang mở rộng diện tích đất trồng lúa, cải tạo đất lúa khác thành đất chuyên trồng lúa; khi lập QH, KH sử dụng đất chỉ cho phép chuyển đất chuyên trồng lúa nước đang sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phải được cơ quan có thẩm quyền xét duyệt; dân chủ công khai quá trình thực hiện QH, KH sử dụng đất trồng lúa...
- Quản lý việc chuyển mục đích sử dụng đất lúa: Điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất chuyên trồng lúa là phải phù hợp QH, KH đã được xét duyệt và cơ quan có thẩm quyền cho phép; phải có phương án sử dụng đất tiết kiệm tối đa, thể hiện trong thuyết minh tổng thể dự án được cơ quan nhà nước duyệt; tổ chức, cá nhân được nhà nước giao đất, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp phải có phương án sử dụng lớp đất mặt và bù bổ sung diện tích đất chuyên trồng lúa nước bị mất do chuyển mục đích sử dụng theo quy định...
- Các hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng đất lúa là: Gây ô nhiễm, làm biến dạng mặt bằng của đất dẫn đến không trồng lúa được, bỏ hoang đất chuyên trồng lúa nước từ 12 tháng trở lên và đất lúa khác từ 2 năm trở lên không vì lý do bất khả kháng; tổ chức cá nhân được Nhà nước giao, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp từ đất trồng lúa phải có phương án sử dụng lớp đất mặt, cải tạo các vùng đất trồng lúa kém chất lượng; tổ chức hộ gia đình khi phát hiện các quy cơ gây hại đến chất lượng đất, làm ô nhiễm cần áp dụng ngay các biện pháp phòng chống và thông báo ngay cho cơ quan có thẩm quyền biết và xử lý.
- Chính sách hỗ trợ để bảo vệ và phát triển đất trồng lúa: Căn cứ vào diện tích đất trồng lúa, ngân sách nhà nước ưu tiên hỗ trợ sản xuất lúa cho các địa phương thông qua định mức phân bổ ngân sách nhà nước, trong đó ngân sách Trung ương hỗ trợ bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương để sản xuất lúa theo mức: 500 ngàn đồng/ha/năm đối với đất chuyên trồng lúa nước; hỗ trợ 100 ngàn đồng/ha/năm đối với đất lúa khác trừ đất lúa nương được mở rộng tự phát không theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trồng lúa.
Bên cạnh đó, đối với sản xuất lúa hàng năm, Ngân sách nhà nước thực hiện hỗ trợ người sản xuất lúa theo mức hỗ trợ 500 ngàn đồng/ha/năm cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất lúa trên đất chuyên trồng lúa nước và hỗ trợ 100 ngàn đồng/ha/năm cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất lúa trên đất khác, trừ đất lúa nương tự phát không theo QH, KH sử dụng đất trồng lúa.
Ngoài ra, khi bị thiệt hại do thiên tai dịch bệnh, người sản xuất được hỗ trợ 70% chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật khi sản xuất lúa bị thiệt hại trên 70%; hỗ trợ 50% cho phí phân bón và thuốc bảo vệ thực vật khi sản xuất lúa bị thiệt hại từ 30 -70%; hỗ trợ khai hoang cải tạo đất trồng lúa với mức 70% chi phí khai hoang, cải tạo đất chưa sử dụng thành đất trồng lúa hoặc cải tạo đất lúa khác thành đất chuyên trồng lúa nước; hỗ trợ 100% giống lúa trong năm đầu để sản xuất trên diện tích trồng lúa mới khai hoang; hỗ trợ 70% giống lúa trong năm đầu để sản xuất trên diện tích đất lúa khác được cải tạo thành đất chuyên trồng lúa nước; ưu tiên hỗ trợ cho phí bảo hiểm sản xuất lúa theo quy định.
- Cơ chế hỗ trợ: Đối với địa phương nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương hỗ trợ 100% kinh phí; đối với địa phương có khoản điều tiết từ các khoản thu phân chia về ngân sách Trung ương dưới 50% thì được hỗ trợ 50% kinh phí; các địa phương còn lại sử dụng ngân sách địa phương. Chính phủ giao các Bộ Nông nghiệp & PTNT, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, UBND các tỉnh tổ chức triển khai thực hiện các chính sách này. Nghị định có hiệu lực từ 1/7/2012.
