Đón năm mới giữa đại ngàn

(Baonghean.vn) - Ngược ngàn ăn Tết dương là một ý tưởng không tồi. Thế nhưng mãi tôi mới có một dịp như thế.

Đó là ngày bóc tờ lịch cuối cùng của năm cũ. Cậu em tôi có chuyến đi thăm vợ dạy học ở huyện Kỳ Sơn cách nhà gần 200 cây số. Tôi được cho ngồi ké trên chiếc xe máy cà tàng ngược quốc lộ 7A quanh co đèo dốc. Những chuyến đi về đại ngàn đã quá quen với tôi. Nhưng chưa bao giờ tôi có được trải nghiệm về một kỳ nghỉ có vẻ “ngược đời” như thế.

Ngày nghỉ lễ thời nay người ta có xu hướng về với nơi đô hội hay một điểm du lịch mới nổi nào đó. Chẳng thế mà công sở, cơ quan, trường học ngày thường là trung tâm náo nhiệt nhất, khiến làng bản kém phần buồn tẻ cũng vắng hiu vắng hắt.

Bản người Mông Phà Bún trên chon von trên chóp núi như vắng lặng hơn trong ngày nghỉ lễ.
Bản người Mông Phà Bún trên chon von trên chóp núi như vắng lặng hơn trong ngày nghỉ lễ.

Trên cung đường vắng lặng qua bản Phà Bún nằm trên chóp một ngọn núi miền cao nguyên Huồi Tụ, những ngôi nhà Mông chìm nghỉm trong sương núi. Lúc này bản làng trở về với sự tĩnh tại vốn dĩ. Bầy trẻ nhỏ mải miết với  trò chơi bất tuyệt trước căn nhà đóng kín cửa, trong cái rét như dao cứa thịt da. Cha mẹ của bầy trẻ không có ngày nghỉ lễ. Họ đang ở trên rẫy hay một góc rừng nào đó. Những người đàn ông bản Phà Bún có thể đang rong ruổi trên nhưng bản xa mua bò gầy về vỗ béo. Ngày nghỉ lễ, chỉ có trẻ nhỏ ở bản là được nghỉ ngơi.

Màn sương thưa dần khi chúng tôi đi trên đèo Phà Bún qua Bắc Lý. Đến xã Mỹ Lý cảm tưởng như bước vào một bầu trời khác. Màn sương giá và cả cái rét căm căm như tan biến. Theo góc nhìn của những nhà địa lý, sự chênh lệch về độ cao quả là một trải nghiệm thú vị. Chỉ trong phút chốc, nền nhiệt đã thay đổi hoàn toàn. Hai vùng khí hậu, nơi cư ngụ của cộng đồng người Mông ở chóp núi và làng bản người Thái ở dưới thung sâu thuộc hai vùng khí hậu.

Người lớn đều đang lo cuộc mưu sinh, chỉ có trẻ nhỏ là có ngày nghỉ lễ.
Người lớn đều đang lo cuộc mưu sinh, chỉ có trẻ nhỏ là có ngày nghỉ lễ.

Vào những ngày nghỉ lễ này, ở xứ người Mông trên núi cao hay tại các làng bản người Thái dưới hẻm núi đều chung bầu không khí vắng lặng. Với người vùng cao, Tết Dương lịch cũng là một ngày bình thường. Chiếc gùi vẫn đè nặng trên vai những phụ nữ Thái dọc con đường đất lởm chởm dốc núi vào bản Xằng Trên.

Trong câu chuyện thoáng qua, tôi nghe người ta kháo nhau chuyện về cô gái nọ cân nặng chỉ 39kg mà cái gùi trên lưng gần sáu chục ký. Những ngày này, dân bản vào rừng gùi một thứ gỗ lạ về bán cho tư thương. Cây to, nhỏ, gỗ tươi hay sắp mục nát đều được mua với giá 5000đ/kg. Dân bản thường ngồi thuyền ngược sông Nậm Nơn, chở gỗ về tập kết bên mép sông rồi chuyển băng gùi về bản. Mỗi ngày, một người gùi khỏe được chừng một tạ. Vậy là thu nhập cũng nửa triệu bạc rồi. Ai chăm lên rừng, tết này chắc sẽ rủng rỉnh tiền tiêu xài, sắm sửa.

Ngày cuối năm ở bản vùng biên qua đi êm đềm và tĩnh lặng như thế.

Bầy trẻ người Mông mải miết với những trò chơi bất tuyệt trong cái rét như cắt thịt da
Bầy trẻ người Mông mải miết với những trò chơi bất tuyệt trong cái rét như cắt thịt da.

Bản Xằng Trên là điểm đứng chân của một trường mầm non và một trường tiểu học. Ngày thường, nơi đây nô nức tiếng trẻ học bài. Trong ngày nghỉ lễ, một vài chú trò nhỏ đua nhau ra tập đi xe đạp. Một hình ảnh hiếm thấy ở những bản xa như Xằng Trên. Chẳng là một con đường đất được mở bằng máy đào đã vươn vào đến bản.

Từ gần một năm nay, đường ngang ngõ tắt đều đã được bê tông hóa. Người ta bắt đầu đua nhau sắm sanh xe máy thay cho xuồng máy. Dù đi học gần hay xa, bầy trẻ cũng đã có thể dùng xe đạp. Trong những vòng xe chập chững của bầy trẻ, tôi thấy được giấc mơ “thoát núi” là nỗ lực bao đời nay của người dân những bản xa.

Anh Lương Văn Năm, giáo viên trường TH Mỹ Lý 2 mở một quán cà phê cho chị vợ bán cạnh trường. Ngày nghỉ lễ anh ở nhà phụ vợ trông con, nấu ăn.  Ngày nghỉ, anh em giáo viên ở xa không về nhà nghỉ lễ chọn nơi đây là chốn sum họp. Vào buổi sáng khi người ta bóc tờ lịch đầu tiên của năm 2017, anh cũng mổ thịt một con ngan mời bạn bè ăn tết. Bữa ăn có thêm món canh ột và một vài món ăn bản địa.

Bản người Thái dưới thung sâu cũng trầm mặc hơn trong dịp nghỉ lễ.
Bản người Thái dưới thung sâu cũng trầm mặc hơn trong dịp nghỉ lễ.

Trong bữa cơm, thầy giáo Lầu Bá Thông, có 23 năm gắn bó với đất Mỹ Lý kể về những đổi thay của bản làng. Lầu Bá Thông vào nghề giáo từ năm 1993, đã đến 12 trong số 13 bản của xã Mỹ Lý để dạy chữ cho bầy trẻ. Nhiều người giờ đã là đồng nghiệp của anh về cùng chung một mái trường. Anh bảo “Từ thời khoác ba lô đi 2 ngày trời mới đến nơi dạy học đến giờ đã là một sự thay đổi lớn. Bây giờ chỉ còn vài bản nữa là không đi xe máy được thôi”.

Nhớ lại quãng đường dốc lồi lõm tôi đã ngồi xe máy đi qua hai ngày nay, tôi chợt hiểu rằng khó khăn vẫn còn đầy rẫy ở miền đất này. Nhưng với những người dân nơi đây, miền đất này đang chuyển mình. Chỉ một vài năm nữa một công trình thủy điện mới sẽ mọc lên.

Dân bản mong thủy điện thì ít, mong con đường vào nhà máy sẽ đi qua bản để được thuận lợi hơn trong việc đi lại thì nhiều. Một vài nhà đã thuê máy múc đất làm nền nhà để chuyển ra ở gần đường. Trong suy nghĩ của nhiều người có thể cho rằng bà con vùng cao cũng thực dụng quá. Tôi lại thấy ở đó là nỗi khát khao về một còn đường giao thông thuận lợi đã đeo đẳng suốt bao nhiêu năm nay.

Bản làng như tẻ nhạt hơn trong những ngày nghỉ này. Cả bản chỉ có cô nữ sinh Lương Thị Thu Hoa về nghỉ Tết vừa để thăm mẹ ốm. Hoa là niềm tự hào của cả bản. Nhà nghèo nhưng học chăm. Dù ở trường huyện hay trường cô đều là gương mặt tiêu biểu cho chí vượt khó. Đó quả là một điều đáng để vui ở nơi mà cơn lốc ma túy đang tràn qua. Chỉ riêng bản Xằng Trên đã có dăm chục con nghiện. Cô bảo: Tương lai chưa biết thế nào nhưng cô sẽ chọn một tương lai khác hơn so với nhiều thanh niên ở xứ núi này.

Lần đầu tiên trong đời, trẻ em bản Xằng Trên tập đi xe đạp.
Lần đầu tiên trong đời, trẻ em bản Xằng Trên tập đi xe đạp.

Kỳ nghỉ của tôi trôi qua với những câu chuyện vui nho nhỏ. Vào ngày cuối cùng của kỳ nghỉ lễ, những cậu trò ở bản người Mông tên gọi Nhọt Lợt ở sát biên giới Việt Lào bắt đầu dắt xe đạp, chở gạo về trường. Vậy là túi gạo đã được chuyển từ nhưng tấm lưng còng tra suốt bao năm nay qua chiếc xe đạp. Âu cũng là một sự thay đổi. Giáo viên ở xa đã bắt đầu trở lại trường. Chỉ ít giờ nữa thôi, những điểm trường vùng cao trở lại với vẻ náo nhiệt của ngày thường.

Trên cổng trời vẫn đầy mây trắng như trong thế giới chiêm bao. Những áng mây ngàn năm vẫn mải miết rong chơi bất định trên chóp núi. Dẫu rằng cuộc sống con người đang ngày một đổi thay./.

                                                                                                                                                                    Hữu Vi

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.