Tham nhũng vặt đã trở thành 'tập quán'

PGS. TS Đặng Ngọc Dinh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển và Hỗ trợ cộng đồng, người có nhiều năm nghiên cứu về tình trạng tham nhũng vặt, cho rằng, tình trạng lo lót, biếu xén, tặng quà… đã và đang trở thành “tập quán” nguy hại trong xã hội. Do đó, với quyết tâm xây dựng một Chính phủ liêm chính, việc Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các địa phương không về Hà Nội chúc Tết là hết sức cần thiết.

Là người đã nhiều năm tham gia nghiên cứu về tình trạng tham nhũng vặt, ông nhìn nhận thế nào về mối liên hệ của nó với văn hóa tặng quà, nhất là vào các dịp lễ, Tết?

Văn hóa tặng quà thực chất là tốt đẹp. Rất nhiều nước trên thế giới còn có ngày tặng quà. Trong ngày đó, con cái tặng quà bố mẹ, người thân, người yêu, bạn bè… Việt Nam cũng thế, cũng có văn hóa tặng quà vào các dịp lễ, Tết, sinh nhật… Tuy nhiên, hiện nay do tham nhũng vặt đã trở nên phổ biến nên văn hóa tặng quà bị biến tướng, lợi dụng để mưu cầu quyền lợi riêng.

Người ta lợi dụng văn hóa tặng quà vào dịp Tết để lo lót, biếu xén, hối lộ, chạy dự án, chạy thủ tục. Thành thử khi đi chúc mừng thì không chỉ có hoa tươi mà còn phải có cả “hoa khô”. Hoa tươi là hoa thật, còn “hoa khô” là tiền bạc, hoặc những thứ có giá trị vật chất được đem đi tặng cùng, trong đó “hoa khô” còn quan trọng hơn cả hoa tươi.

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.

Vậy vì sao văn hóa tặng quà ở xã hội ta ngày nay lại biến tướng đi nhiều thế? Nguyên nhân chính là do tham nhũng vặt đã diễn ra phổ biến, trở thành “tập quán”, trở thành nhu cầu kiếm sống, nhu cầu vươn lên, tăng thu nhập của một số người.

Khảo sát chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) trong nhiều năm qua cho thấy, trong những lĩnh vực liên quan đến tài sản, vật chất như sổ đỏ, giấy phép xây dựng, xin việc, thi tuyển công chức…  thì vẫn còn lo lót, hối lộ, biếu xén… Vì thế, dịp Tết cũng chính là cơ hội thuận lợi để người ta biếu xén, trả ơn, hối lộ lẫn nhau.

Ông đánh giá thế nào về chỉ đạo của Thủ tướng là Tết này, không được phép tặng quà, không chúc Tết lãnh đạo Chính phủ, bộ, ngành?

Trong bối cảnh và thực trạng như hiện nay thì chỉ đạo, yêu cầu mà Thủ tướng nêu ra là hết sức cần thiết. Thủ tướng cũng đang thể hiện sự quyết tâm trong việc xây dựng một chính phủ liêm chính. Thủ tướng tuyên bố như thế thì chắc chắn cấp dưới sẽ phải chuyển động và thực hiện. Hơn nữa, nó cũng giúp nhiều lãnh đạo địa phương bớt áy náy, bớt lo vì không thể về Hà Nội chúc Tết lãnh đạo.

Tuy nhiên muốn ngăn chặn triệt để tình trạng trên và nạn tham nhũng vặt nói chung, theo tôi thì cần phải có những giải pháp căn cơ. Ví như chúng ta thấy, trước đây ngành y tế một thời rộ lên câu chuyện cấm phong bì trong bệnh viện. Nhưng được một thời gian thì câu chuyện cấm đó lại lắng đi, trong khi việc đưa phong bì vẫn cứ diễn ra, thậm chí diễn ra một cách hết sức phổ biến.

Điều này cho thấy, chỉ là ngăn chặn nạn phong bì trong bệnh viện thôi cũng đã là rất khó rồi. Nếu không có giải pháp căn cơ thì người ta không đến biếu lúc này, thì có khi lại đến biếu lúc khác. Việc tặng quà không vào dịp này thì có khi lại diễn ra vào dịp khác. Do đó, vấn đề quan trọng vẫn phải có những giải pháp căn bản để giải quyết tình trạng tham nhũng vặt vốn đang trở thành cái lệ, thành “tập quán” trong xã hội ta.

Có ý kiến nói rằng, thiệt hại do tham nhũng vặt là không đáng kể nên cần tập trung vào những vụ tham nhũng lớn?

Điều đó là không đúng. Thực tế từ các nước cho thấy, một xã hội có những vụ việc tham nhũng lớn nhưng chưa chắc đã có tham nhũng vặt. Ví như ở các nước châu Âu, thi thoảng chúng ta thấy cơ quan chức năng phát hiện ra một số vụ việc tham nhũng. Tuy nhiên, ở các nước đó hầu như không có tham nhũng vặt; không có chuyện chạy trường, chạy lớp, vào bệnh viện phải lo lót, phong bì cho bác sỹ…

Nhưng một xã hội mà tham nhũng vặt trở thành cái lệ, “tập quán”, trở thành văn hóa phong bì, văn hóa lo lót thì chắc chắn sẽ tạo ra cái nền cho các vụ tham nhũng lớn. Người ta tham nhũng cái nhỏ khi có cơ hội thì chắc chắn sẽ tham nhũng lớn. Cái đáng lo ngại hơn là khi tham nhũng vặt trở thành hệ thống thì chắc chắn người khác bắt chước làm theo. Hết sức nguy hại. Do đó cần phải có những giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng tham nhũng.

Xin cảm ơn ông!

Theo TPO

tin mới

Huyện Nghĩa Đàn tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An

Huyện Nghĩa Đàn tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ban Thường vụ Huyện ủy Nghĩa Đàn ban hành Kế hoạch Tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Những đảng viên trẻ tiêu biểu và cán bộ Đoàn đạt giải Lý Tự Trọng cấp tỉnh năm 2024

Những 'hạt giống đỏ' vững bước tiên phong của tuổi trẻ Nghệ An

(Baonghean.vn) - Năm 2024, tuổi trẻ Nghệ An có 15 cá nhân được tuyên dương Đảng viên trẻ xuất sắc và 14 cán bộ đoàn được trao giải Lý Tự Trọng cấp tỉnh. Nổi bật,có những cá nhân đạt cả 2 tiêu chí, họ là những “hạt giống đỏ” tiên phong trên những địa bàn, lĩnh vực khó khăn, đặc thù.

Quỳ Châu bầu bổ sung Chủ tịch UBND huyện

Quỳ Châu bầu bổ sung Chủ tịch UBND huyện

(Baonghean.vn) - HĐND huyện Quỳ Châu đã tiến hành bầu bổ sung chức danh Chủ tịch UBND huyện, kết quả 100% đại biểu HĐND huyện bầu ông Bùi Văn Hưng- Phó Bí thư Huyện ủy Quỳ Châu giữ chức vụ Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu, nhiệm kỳ 2021 – 2026.

Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác khuyến học, khuyến tài

Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác khuyến học, khuyến tài

(Baonghean.vn) - Ngày 20/12/2023, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Nghệ An ban hành Chỉ thị số 26 về đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2023 - 2030. Báo Nghệ An có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thanh Hiền - Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Nghệ An xung quanh vấn đề này.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam: Hội Báo toàn quốc là cơ hội để báo giới gặp gỡ để hiểu rõ hơn nhu cầu thông tin, thị hiếu độc giả

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam: Hội Báo toàn quốc là cơ hội để báo giới gặp gỡ để hiểu rõ hơn nhu cầu thông tin, thị hiếu độc giả

(Baonghean.vn) - Phát biểu tại Lễ khai mạc Hội Báo toàn quốc năm 2024, đồng chí Lê Quốc Minh - Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh, đây là cơ hội để báo giới gặp gỡ để hiểu rõ hơn nhu cầu thông tin, thị hiếu độc giả, khán giả để có những sản phẩm báo chí bám sát thực tiễn đời sống,...

Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV

Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV

Ngày 13/3, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng đã chủ trì Phiên họp của Tiểu ban. Báo Nghệ An trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự.

Công an Nghệ An phải là 'đơn vị gương mẫu, đi đầu, tiêu biểu' của lực lượng Công an nhân dân trong việc học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy

Công an Nghệ An phải là 'đơn vị gương mẫu, đi đầu, tiêu biểu' của lực lượng Công an nhân dân trong việc học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy

(Baonghean.vn) - Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an đề nghị và mong muốn Công an Nghệ An phải thực sự “xứng đáng là đơn vị anh hùng trên quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh”, là “đơn vị gương mẫu, đi đầu, tiêu biểu” của lực lượng Công an nhân dân trong học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy.

Luôn xứng danh là 'thanh bảo kiếm sắc bén', 'lá chắn thép' vững chắc (*)

Luôn xứng danh là 'thanh bảo kiếm sắc bén', 'lá chắn thép' vững chắc (*)

(Baonghean.vn) - Phát huy truyền thống của đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An tin tưởng Công an tỉnh sẽ tiếp tục lập nhiều thành tích, chiến công xuất sắc hơn nữa, luôn xứng danh là “thanh bảo kiếm sắc bén”, “lá chắn thép” vững chắc bảo vệ Tổ quốc, Đảng, Nhà nước và Nhân dân.