Đưa thủ tục đất đai về xã - Gieo hạt cải cách từ gốc

Thực tiễn đa dạng, chủ động thích ứng

Cụ thể, trong số 15 thủ tục hành chính giao cho cấp xã có sửa đổi bổ sung 04 thủ tục, thay thế 9 thủ tục, không thay đổi 01 thủ tục và bãi bỏ 01 thủ tục. Theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2024, từ ngày 01/7/2025, người dân gửi hồ sơ hành chính đất đai ở bất kỳ Trung tâm Phục vụ hành chính công (từ đây gọi tắt là Trung tâm Hành chính công) nào, không theo địa giới hành chính và các Trung tâm có trách nhiệm phải tiếp nhận.

Thực hiện quy định trên, trong tuần đầu tiên, Trung tâm hành chính công cấp xã bắt đầu nhận hồ sơ. Tuy nhiên, trong khi tuần đầu tiên chưa có nhiều hồ sơ thì từ tuần thứ 2 trở đi, hồ sơ hành chính đất đai, nhất là các giao dịch đảm bảo đến các Trung tâm Hành chính công phường, xã khu vực trung tâm tăng lên.

Tại Trung tâm Hành chính công phường Thành Vinh, ông Nguyễn Văn Linh - Phó Giám đốc Trung tâm cho biết: Đầu tháng 7, phường chỉ nhận các hồ sơ hành chính đất đai trong phường nhưng từ giữa tháng 7 lại đây số lượng người dân đến nộp hồ sơ đất đai tăng lên, nhất là các giao dịch đảm bảo. Hồ sơ đất đai bao gồm cả trong và ngoài phường nên có lúc quá tải. Vì vậy, Trung tâm đã đề nghị Văn phòng đăng ký QSD đất tỉnh chủ cử cán bộ Chi nhánh Văn phòng đất Vinh sang hỗ trợ tiếp nhận hồ sơ, xử lý mới tạm ổn.

Từ thực tiễn tại Thành Vinh và một số xã khác, Văn phòng Đăng ký QSD đất tỉnh có hướng dẫn giao phường Thành Vinh và các xã trung tâm các huyện cũ nhận hồ sơ giao dịch đảm bảo. Bình quân mỗi ngày phường Thành Vinh nhận 150 hồ sơ đất đai, trong đó 50 hồ sơ là giao dịch đảm bảo cho tất cả phường của TP Vinh trước đây.

Tương tự, tại Trung tâm Hành chính công xã Hưng Nguyên, bà Phan Thị Hồng Trang - Phó Giám đốc cho biết: Thời gian đầu sau ngày 1/7, hồ sơ hành chính đất đai chưa nhiều nhưng sau đó có các xã gửi đến nên Trung tâm đề nghị Chi nhánh Văn phòng đất Hưng Nguyên cử thêm 2 cán bộ tiếp nhận xử lý hồ sơ đất đai. Từ đó, Trung tâm cũng được giao tiếp nhận hồ sơ giao dịch đảm bảo về đất đai cho các xã trên địa bàn Hưng Nguyên cũ, mỗi ngày 100 hồ sơ đất đai, chiếm 70% các xã trong huyện cũ.

Tại các Trung tâm Hành chính công các xã Nghi Lộc, Diễn Châu hay Quỳnh Lưu (là trung tâm huyện lỵ trước đây) hàng ngày số lượng hồ sơ đều tăng. Theo Văn phòng đăng ký QSD đất tỉnh, nguyên nhân các Trung tâm Hành chính công nhiều hồ sơ giao dịch bảo đảm thế chấp là do có Văn phòng công chứng và các ngân hàng nên thuận lợi cho người dân. Số lượng hồ sơ giao dịch đảm bảo chiếm từ 40 -45 % thủ tục hành chính đất đai.

Theo Nghị định 118/2025/NĐ-CP ngày 09/6/2025 về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế 1 cửa liên thông tại Bộ phận 1 cửa và Cổng dịch vụ công quốc gia, hồ sơ tiếp nhận trực tiếp như giao dịch đảm bảo phải chuyển ngay trong ngày làm việc (8 tiếng). Vì vậy, các Trung tâm hành chính công cấp xã ở xa Chi nhánh Văn phòng đất và không bố trí đủ người tiếp nhận hồ sơ thì sẽ xảy ra ùn ứ và vi phạm về thời gian xử lý dẫn đến quá hạn.

Đại diện Văn phòng đăng ký QSD đất tỉnh chia sẻ: Quy trình xử lý hồ sơ đất đai hạn chế công chức tiếp xúc với người dân nhưng tạm thời vẫn phải cử người đến Trung tâm Hành chính công phường, xã trung tâm để tiếp nhận hồ sơ đất đai. Địa bàn TP. Vinh cũ thì giao cho Trung tâm Hành chính công phường Thành Vinh; địa bàn Hưng Nguyên cũ thì giao cho xã Hưng Nguyên, vùng Nghi Lộc cũ giao cho xã Nghi Lộc... tiếp nhận.

Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, tại Trung tâm Hành chính công cấp xã, ngoài hồ sơ hành chính đất đai thuộc thẩm quyền cấp xã thì còn một số thủ tục hành chính đất đai khác. Tùy vào tình hình và để tạo điều kiện cho người dân, cán bộ phải xử lý linh hoạt để tiếp nhận và có phương án xử lý, chuyển hồ sơ.

Tỉnh tập trung hướng dẫn, hỗ trợ

Ông Thái Duy Hùng - Trưởng Phòng Quản lý đất đai, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Sau khi chuyển sang 2 cấp, cơ bản thẩm quyền xử lý hành chính về đất đai của cấp huyện trước đây chủ yếu đã chuyển xuống cấp xã, phường. Điển hình là cấp xã được cấp giấy chứng nhận QSD đất cho hộ gia đình, cá nhân lần đầu và không được yêu cầu riêng về xác nhận tranh chấp khi cấp giấy chứng nhận QSD đất theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP. Cấp tỉnh chỉ xử lý hồ sơ đất đai phức tạp, diện tích lớn và hướng dẫn.

Sau hơn 1 tháng xử lý hồ sơ hành chính đất đai theo chính quyền 2 cấp, các nội dung thuộc thẩm quyền cấp tỉnh đều vận hành tốt. Tuy nhiên, trên thực tế, việc xử lý hồ sơ hành chính đất đai cấp xã còn tiếp tục được điều chỉnh vì chính quyền 2 cấp mới đi vào hoạt động, một số quy trình, quy định xử lý vừa làm vừa điều chỉnh. Đại diện Phòng Quản lý đất đai cho biết, ngày nào cũng phải đọc và hướng dẫn, trả lời về thủ tục hành chính đất đai cho cấp xã.

Chị Nguyễn Thị Thắm - công chức Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hưng Nguyên cho biết, từng được đào tạo chuyên ngành đất đai nên cơ bản nắm rõ các mẫu hồ sơ cấp xã. Trước đây kiêm nhiều việc nên ít xử lý thực tiễn, nay được phân công chuyên tiếp nhận hồ sơ đất đai nên đảm nhận công việc nhiều hơn, có hồ sơ phải xác minh kỹ để hẹn trả kết quả đúng, tránh người dân đi lại nhiều. Phần mềm xử lý hồ sơ còn mới, phải vừa sử dụng, vừa điều chỉnh. Hạ tầng kỹ thuật ở một số nơi chưa đảm bảo, khiến việc nhập dữ liệu qua cổng dịch vụ công đôi lúc rất chậm. Điều này gây tâm lý bức xúc cho người dân khi chờ đợi.

Nhận rõ những khó khăn trên, trước và sau khi vận hành chính quyền 2 cấp, Văn phòng Đăng ký QSD đất tỉnh đã tổ chức nhiều đợt tập huấn cầm tay chỉ việc cho cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã cập nhật cách ghi nhập thông tin trên phần mềm xử lý đến ghi trên phôi giấy chứng nhận QSD đất…; đồng thời, vào ngày thứ 7 tổ chức xuống từng xã đồng bằng có nhiều hồ sơ hành chính đất đai để hỗ trợ Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã tư vấn và tiếp nhận hồ sơ.

Ông Nguyễn Công Thành - Giám đốc Văn phòng Đăng ký QSD đất tỉnh chia sẻ: Từ đầu năm 2025, Văn phòng đã chỉ đạo và cùng với Chi nhánh tổ chức hàng chục buổi tập huấn sử dụng phần mềm, hướng dẫn quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ hành chính đất đai cho hàng trăm công chức viên chức cấp xã. Theo Luật Đất đai năm 2024, cùng với tổ chức giao và cấp giấy chứng nhận QSD đất cho tổ chức, Văn phòng Đăng ký QSD đất tỉnh sẽ tập trung vào hướng dẫn các Chi nhánh và Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã, phường xử lý hồ sơ hành chính đất đai cho người dân.