Remembering the first generation of propaganda officers

Mr. Dang Chinh Ky (other names: Dang Duc Chem, Dang Tung Mau), born in 1890, died in 1931, from Hoanh Son village, now Khanh Son commune, Nam Dan district. He was born into a family with a tradition of mandarin education. His grandfather was Dang Duc Uan, who passed the Bachelor's exam and became an official under Tu Duc's dynasty. He was known for his integrity. His biological father was Dang Duc Hoa, a good student but only wanted to stay in his hometown and work as a doctor.

Đặng Chánh Kỷ có một tuổi thơ khó khăn khi mất cha lúc 3 tuổi, đến 14 tuổi thì ông nội và mẹ lần lượt qua đời. Thế nhưng, ông vẫn cố gắng học hành đến nơi đến chốn và sớm hòa mình vào phong trào yêu nước và cách mạng.

Đặng Chánh Kỷ (1890-1931). Ảnh: Internet

Năm 1907, Đặng Chánh Kỷ được Thượng thư Bộ Học Cao Xuân Dục đưa vào Huế học, và tốt nghiệp Primère (tiểu học Pháp-Việt) năm 1923. Năm 1924, Đặng Chánh Kỷ mở trường Thái Trạch ở thành Nội. Thời gian này, ông tham gia các phong trào yêu nước như “Ân xá Phan Bội Châu”, “Truy điệu cụ Phan Chu Trinh”…

Đầu năm 1927, sự kiện được kết nạp vào Hội Thanh niên đánh dấu bước trưởng thành của Đặng Chánh Kỷ. Từ đó, ông dấn thân vào những hoạt động cách mạng sôi nổi với phương hướng, tôn chỉ, mục đích rõ ràng. Ông bắt đầu thâm nhập vào cuộc sống của quần chúng, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của nông dân, công nhân và dân nghèo thành thị, dùng mọi hình thức thích hợp để tuyên truyền, giác ngộ ý thức dân tộc, ý thức giai cấp trong các tầng lớp nhân dân.

Trường học của Đặng Chánh Kỷ không còn đơn thuần dạy văn hóa như trước nữa. Ông đã đưa những bài thơ yêu nước và cách mạng để bình giảng nhằm giác ngộ ý thức tự cường dân tộc cho học sinh. Từ lâu, bọn mật thám Pháp đã ngầm theo dõi thầy giáo Kỷ. Đến cuối năm 1927, chúng ra lệnh đóng cửa trường Thái Trạch và trục xuất thầy giáo trở về bản quán. Với thủ đoạn đó, chúng hy vọng sẽ làm cho ông khiếp sợ mà từ bỏ lý tưởng, nhưng nhà cầm quyền đã đánh giá sai về nhân cách của Đặng Chánh Kỷ. Sau khi bị trục xuất về quê hương Nam Đàn, ông đã tìm cách liên lạc với tổ chức cách mạng và được phân công phụ trách một trường học tại nhà thờ Vương Thúc Quý trong làng Sen (Kim Liên, Nam Đàn). Trường này do tổ chức Kỳ bộ Hội Thanh niên Trung Kỳ thành lập tháng 7/1927, vừa để có chỗ cho con em nhà nghèo học hành, vừa làm nơi liên lạc của Hội.

Vào một sáng mùa Thu năm 1929, tri huyện Nam Đàn đưa lính đến lục soát trường học ở làng Sen, chúng tịch thu một số sách báo tiến bộ và bắt thầy Kỷ giải về Vinh, nộp cho mật thám Pháp. Sau mấy đợt tra khảo vẫn không tìm ra manh mối gì cụ thể, bọn mật thám Pháp giao vụ này cho bọn quan lại Nam triều xét xử. Vì không có chứng cứ cụ thể và không moi được lời khai của đương sự nên tòa án Nam triều Nghệ An không thể bỏ tù Đặng Chánh Kỷ. Chúng giao cho hào lý địa phương quản thúc ông.

Đầu năm 1930, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Từ khi trở thành đảng viên cộng sản, Đặng Chánh Kỷ càng hoạt động xông xáo, hết in phát truyền đơn lại đi diễn thuyết, cổ động, tuyên truyền. Ông có tài hùng biện và thường thu hút được lớp trẻ tham gia phong trào chung.

Ngày 30/8/1930, Đặng Chánh Kỷ cùng các đảng viên, cán bộ trong huyện vận động hàng nghìn quần chúng kéo lên huyện lỵ biểu tình đòi giải quyết các yêu sách của nhân dân. Tri huyện Lê Khắc Tưởng đã phải ký vào bản yêu sách, trong đó có câu cam đoan: “Nam Đàn tri huyện huyện quan, tự tư dĩ hậu bất đắc nhũng nhiễu nhân dân” (Tri huyện Nam Đàn từ nay về sau không nhũng nhiễu nhân dân nữa).

Những hoạt động không biết mệt mỏi của Đặng Chánh Kỷ đã gây được uy tín đối với Đảng bộ và nhân dân trong huyện. Sau Đại hội Đảng bộ Nghệ An lần thứ nhất (10/1930), Đảng bộ Nam Đàn đã bầu Ban chấp hành Đảng bộ chính thức gồm 7 ủy viên, và Đặng Chánh Kỷ được bầu làm Bí thư đầu tiên của Đảng bộ Nam Đàn. Với trọng trách đó, Đặng Chánh Kỷ ngày đêm cùng Ban chấp hành, vừa đối phó với sự đàn áp của địch, vừa ra sức bám sát cơ sở xây dựng các Xã bộ nông (Chính quyền Xô Viết ở thôn xã) với các đội tự vệ đỏ gan dạ.

Trường THCS Đặng Chánh Kỷ (Nam Đàn) vinh dự mang tên người chiến sỹ cách mạng, người cán bộ tuyên giáo thế hệ đầu tiên. Ảnh tư liệu

At that time (around October and November 1930), the revolutionary movement in the whole province was not really even. While the movements in Thanh Chuong, Nam Dan, Anh Son, and Hung Nguyen districts had risen very high, the movements in Dien Chau, Yen Thanh, and Quynh Luu districts were not really strong. Therefore, the Central Region Party Committee and Nghe An Provincial Party Committee had a policy of investing in good cadres for those districts. Dang Chanh Ky was assigned by the Nghe An Provincial Party Committee to be in charge of the Propaganda and Agitation Department (today's Propaganda Department) of the Provincial Party Committee and was seconded to the Yen Thanh and Dien Chau areas.

He was a talented orator and especially a writer of revolutionary propaganda and literature. The revolutionary policies, resolutions and lines were very rigid, but when conveyed through his poems, they were very heroic, flexible and captivating. Reading his poems, one would see a spirit of adventure, an extraordinary willpower, a wonderful call, a passionate, heroic call and above all, a passionate, immortal spirit of him as well as of the revolutionary movement at that time. Reading his poems, one would want to immediately immerse oneself in the movement, one's blood slowly rising, one's feet stepping, hands raised, mouth shouting slogans.

The poem "Revolutionary Song" was composed by Dang Chanh Ky around October 1931. If voted, it would probably be the best propaganda song of all time. It is an unforgettable poem when talking about the 1930-1931 revolutionary movement, especially the climax of the Nghe Tinh Soviet revolution:

“…Look, Ben Thuy stood up first,

Thanh Chuong stood up next.

MaleDan, Nghi Loc, Hung Nguyen,

Mr. Son, Ha Tinh woke up.

Should I just sit and wait to die?

We must be determined together.

This commune and that commune are linked together,

Let's shout, let's shout, let's shout quickly!

In the wind the red flag flutters straight,

White paper spread out on the ground;

In the middle of the city, a battle broke out,

"On the other side, bullets are iron, on our side, livers are gold..."

On the occasion of the 88th anniversary of Propaganda Day (August 1, 1930 - August 1, 2018), we remember him, remember a patriot, an excellent revolutionary soldier in all assigned tasks, especially in propaganda, agitation and movement leadership.

Please light a stick of incense and respectfully offer it to him, a son of the Hong-Lam land!

Hoang Kiem