FIFA ra mắt Asean Cup: cơ hội hay trùng lặp với AFF Cup?

FIFA thông báo ra mắt FIFA Asean Cup vào ngày 26/10, giải đấu quy tụ 11 đội tuyển Đông Nam Á. Chủ tịch FIFA Gianni Infantino khẳng định đây sẽ là “sự bổ sung tuyệt vời cho lịch bóng đá khu vực”, mở cơ hội để các cầu thủ Đông Nam Á tỏa sáng. Nhưng với việc AFF Cup đã được xem như “World Cup Đông Nam Á” từ năm 1996, câu hỏi đặt ra: khu vực có thực sự cần thêm một giải đấu?

Vì sao Đông Nam Á được FIFA chú ý

Đông Nam Á có hơn 700 triệu dân và tình yêu bóng đá cuồng nhiệt, được phản ánh qua những con số khán giả lớn ở các trận đội tuyển quốc gia: 57.696 người theo dõi Indonesia thắng Việt Nam 1-0 tại Gelora Bung Karno (3/2024), 61.512 khán giả chứng kiến Malaysia hạ Việt Nam 4-0 ở Bukit Jalil (6/2025).

Sân chơi nội địa và cấp CLB đang nâng tầm: Thai League, Liga 1 Indonesia, V.League; cùng các CLB Johor Darul Ta’zim (Malaysia), Buriram United (Thái Lan) và Lion City Sailors (Singapore) – đội vào chung kết Asian Champions League Two 2025 – cho thấy nền tảng cạnh tranh ngày càng chắc chắn.

Yếu tố con người cũng đáng kể. Theo chuyên gia Khairul Asyraf, sức hút của khu vực đến từ những nhân vật có ảnh hưởng và tiềm lực tài chính như Forrest Li (Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Singapore), Tunku Ismail Sultan Ibrahim (chủ sở hữu JDT), Erick Thohir (Chủ tịch LĐBĐ Indonesia) hay Madam Pang (Chủ tịch LĐBĐ Thái Lan). Khairul nhận định: “FIFA nhìn thấy sự trỗi dậy của những người có tầm ảnh hưởng và tiềm lực tài chính trong khu vực, cùng dân số đông, nên họ muốn tạo một sân chơi mới để Đông Nam Á khẳng định mình.”

Cơ hội từ lịch FIFA và chất lượng nhân sự

FIFA chưa công bố thể thức hay thời điểm tổ chức, nhưng khẳng định sẽ phối hợp cùng AFC, AFF và các liên đoàn thành viên để xây dựng giải đấu. Điểm mấu chốt nằm ở lịch thi đấu: AFF Cup hiện không thuộc lịch FIFA, nên các CLB không bị ràng buộc nhả cầu thủ, khiến nhiều đội tuyển – đặc biệt là Indonesia, Malaysia, Thái Lan – từng thiếu vắng trụ cột vì trùng lịch quốc nội.

Nếu FIFA Asean Cup được đưa vào lịch FIFA, các CLB buộc phải nhả người. Đội trưởng tuyển Singapore Hariss Harun kỳ vọng: “Đây sẽ là cú hích lớn. Khi giải đấu được FIFA công nhận, các cầu thủ hàng đầu mới có thể tham gia, giúp nâng tầm chất lượng và hình ảnh khu vực.” Cựu tuyển thủ Noor Ali, HLV Geylang International, nhấn mạnh: “Khi FIFA tham gia, mọi thứ sẽ chuyên nghiệp hơn – từ tổ chức, truyền thông đến tài chính.”

Một tin đồn gây chú ý là FIFA Asean Cup có thể trở thành vòng loại trực tiếp cho Asian Cup, điều có thể khiến tính cạnh tranh và tầm quan trọng tăng đáng kể.

Mô hình tham chiếu: FIFA Arab Cup

FIFA cho biết FIFA Asean Cup sẽ theo mô hình “thành công” của FIFA Arab Cup. Giải đấu Arab Cup dù có lịch sử từ năm 1963, nhưng chỉ khi FIFA tiếp quản năm 2021 mới trở lại và đạt tầm quốc tế: tổng thưởng 25,5 triệu USD, hơn 600.000 khán giả trực tiếp và 272 triệu người xem toàn cầu. Phiên bản 2025 nâng tổng thưởng lên 36,5 triệu USD, trong đó đội vô địch nhận 10 triệu USD.

Trong khi đó, AFF Cup 2024 trao 300.000 USD cho nhà vô địch và 100.000 USD cho á quân. Sự chênh lệch tài chính cho thấy tiềm năng nguồn lực nếu FIFA đứng ra tổ chức và phân phối.

Hai giải đấu cùng tồn tại hay chỉ còn một?

Các chuyên gia đánh giá FIFA Asean Cup là cú hích, song cảnh báo rủi ro chồng chéo. Khairul Asyraf bày tỏ hoài nghi việc hai giải tồn tại song song, nhắc lại tiền lệ SEA Games phải giới hạn độ tuổi U22 vì đã có AFF Cup. Đội trưởng Hariss Harun cũng lưu ý lịch thi đấu dày đặc: cầu thủ đã bận rộn với giải quốc nội, cúp châu Á và tuyển quốc gia; thêm một giải nữa dễ dẫn đến quá tải.

Tín hiệu từ FIFA là cơ hội về danh tiếng, tài chính và chuyên nghiệp hóa, nhưng câu hỏi lớn vẫn còn: FIFA Asean Cup sẽ thay thế hay song hành cùng AFF Cup? Khu vực đang chờ đợi câu trả lời – và nếu giải mới được đưa vào lịch FIFA, cán cân có thể nghiêng về phương án tập trung vào một sân chơi đại diện nhất cho Đông Nam Á.