Theo quy hoạch phát triển mạng đường bộ cao tốc Việt Nam đến 2020 và định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 326/QĐ-TTg, đến năm 2020 sẽ có 2.703 km đường cao tốc được xây dựng.
Tới thời điểm hiện tại, nước ta có khoảng 800 km đường cao tốc đã được xây dựng, 513 km đường cao tốc đang triển khai xây dựng và khoảng 654 km đường cao tốc Bắc - Nam phía đông đã xác định được nguồn vốn và có khả năng hoàn thành trước 2020 theo Nghị quyết số 52/2017/QH14.
Tổng chiều dài đường cao tốc dự kiến hoàn thành trước năm 2020 khoảng 1.913 km, đạt 70,7% tổng chiều dài các tuyến cao tốc cần hoàn thành đến năm 2020 như quy hoạch đề ra.
Về nguồn vốn đầu tư hiện chủ yếu từ các nguồn ngân sách Nhà nước như vay ODA, trái phiếu Chính phủ rồi bán quyền thu phí.
 |
| Cần tới gần 830.000 tỉ đồng để xây hơn 3.000 km cao tốc. |
Tuy nhiên, việc thu phí hoàn vốn của các tuyến đường cao tốc rất khó khăn. Theo Nghị quyết số 52 của Quốc hội, các dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía đông sẽ được đầu tư theo hình thức hợp tác Nhà nước - tư nhân (PPP), trong đó khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào các dự án.
Trước khó khăn về nguồn vốn đầu tư đối với các dự án đường cao tốc Bắc - Nam và khó khăn trong việc hoàn vốn, Tổng cục Đường bộ Việt Nam thừa nhận, thực tế triển khai các dự án xây dựng đường cao tốc chưa theo tiến độ đề ra trong quy hoạch.
Với tình hình phát triển kinh tế - xã hội, thực trạng phát triển phương tiện cơ giới và tiến trình đầu tư hiện tại của hệ thống hạ tầng giao thông, để đáp ứng tầm nhìn dài hạn, lưu lượng xe dự báo đối với trục cao tốc Bắc - Nam phía đông tại một số đoạn cửa ngõ các thành phố, trung tâm kinh tế, chính trị lớn có xu hướng gia tăng so với kết quả dự báo trước đây; xuất hiện lưu lượng tăng tại một số hành lang vận tải và có thể xem xét việc xây dựng bổ sung các tuyến cao tốc.
Theo kiến nghị của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, cao tốc Bắc - Nam sẽ gồm 2 tuyến: tuyến cao tốc Bắc - Nam phía đông gồm 27 đoạn, tổng chiều dài 1.827 km; tuyến cao tốc Bắc - Nam phía tây gồm 24 đoạn với tổng chiều dài 1.269 km.
Trong đó, hệ thống đường cao tốc khu vực phía bắc gồm 16 tuyến, tổng chiều dài 1.683 km, hệ thống đường cao tốc khu vực miền Trung và Tây nguyên gồm 4 tuyến, tổng chiều dài 316 km. Hệ thống đường cao tốc khu vực phía Nam gồm 7 tuyến, tổng chiều dài 1.048 km. Tổng vốn để xây 3.096 km đường cao tốc này dự kiến vào khoảng 829.235 tỉ đồng.
Trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch, căn cứ nhu cầu thực tế về nguồn lực, nhu cầu vận tải sẽ nghiên cứu thực hiện đầu tư một số tuyến cao tốc, trong đó ưu tiên các tuyến Lai Châu - Bảo Hà (Lào Cai); Sơn La - Điện Biên; kết nối từ cao tốc Nội Bài - Lào Cai tới Hà Giang; Pleiku - cửa khẩu Lệ Thanh (Gia Lai); Chơn Thành - cửa khẩu Hoa Lư (Bình Phước); nút giao Cao Bồ (Ninh Bình) - Thịnh Long (Nam Định); Trung Lương - Bình Liêu.
